Sözlükte Magna Carta Nedir:

Magna Carta (Büyük Şart 1215)

Magna Carta (Büyük Şart 1215)
Magna Carta (Latince: "Büyük Ferman") veya Magna Carta Libertatum (Latince: "Büyük Özgürlük Fermanı"), 1215 yılında imzalanmış bir İngiliz belgesidir. Bu belge ile kral ilk kez yetkilerini kısıtlamış halka bazı hak ve özgürlükler tanımıştır. Günümüzdeki anayasal düzene ulaşana kadar yaşanılan tarihi sürecin en önemli basamaklarından birisidir. Aslen, Papa III. Innocent, Kral John ve baronları arasında, kralın yetkileri hususunu karara bağlamak amacıyla imzalanmıştır. Kralın bazı yetkilerinden feragat etmesini, kanunlara uygun davranmasını ve hukukun kralın arzu ve isteklerinden daha üstün olduğunu kabul etmesini zorunlu kılıyordu.
 
Vatandaşların özgürlüklerini belirlemekten çok, toplum güçleri arasında bir denge kuran Magna Carta, kralın sonsuz olan yetkilerini din adamları ve halk adına sınırlamıştır. Magna Carta’nın 39. maddesi, fermandaki en önemli ifadelerden biridir. Bu madde sayesinde günümüz hukuk sisteminin temelleri atılmıştır:
 
“Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır.”

Not-1 : Avrupa’da demokrasi çalismalarinin baslangicidir.

Not-2 : İlk kez hükümdarin yetkilerinin sinirlandirilmasi açisindan Sened-i İttifak’a kanun üstünlügünün kabul edilmesi açisindan Tanzimat Fermanı’na benzer.

Magna Carta’nın Sonuçları

1. Derebeylikler, Kral karşısında daha güçlü duruma gelmiştir.
2. İngiltere bu anlaşma ile parlamenter sisteme geçmiştir.
3. Tarihin en önemli anlaşmalarından biridir, halka verilen özgürlükler kişisel hakları da beraberinde getirmiştir.         

 

Magna Cartanın En Önemli Maddeleri

Madde 1: İlk olarak Tanrı’ya adadık ve şimdi bu fermanla bizim ve bütün haleflerimizin adına teyit ettik ki İngiltere kilisesi hür olacak, haklarında kısıntı yapılmayacak, hürriyetlerinin bütünlüğüne dokunulmayacaktır. 
Madde 7: Bir dul kadın, kocası ölür ölmez mirasını hemen ve hiçbir engelle karşılaşmadan alabilecektir. Kocasının ölü­münden sonra, kocasının evinde kırk gün kalabilecek ve bu süre içinde çeyizi kendisine tahsis edilecektir.
Madde 8: Kocasız kalmak istediği sürece, hiçbir dul kadın evlenmeye zorlanmayacaktır.
Madde 9: Ne biz ne de memurlarımız, borçlunun taşınabilir malları borcunu ödemeye yeterli olduğu sürece topraklarına veya rantına el koymayacağız. 
Madde 12: Kendimiz için kurtuluş akçesi, büyük oğlumuzun şövalye olması ve -yalnızca bir kere- büyük kızımızın evlenmesi sebepleriyle toplananlar dışında krallığımızda genel onaylama olmadan hiçbir vergi veya yardım toplanamayacaktır. 
Madde 20: Hür bir insan küçük bir suç için ancak bu suça uygun bir para cezasına çarptırılabilecektir. Ağır bir suçun cezası da suça uygun olacak, kişinin yaşamasını engelleyecek kadar büyük olmayacaktır.
Madde 28: Satıcı kendi isteğiyle geri bırakmadıkça, hiçbir bölge amiri ve krallık memuru; bir kimseden peşin ödemede bulunmadan buğday veya diğer taşınabilir mallardan almayacaktır.
Madde 30: Hiçbir şerif, krallık memuru veya diğer bir kimse, bir hür kişiden rızası olmadan at veya araba alamayacaktır.
Madde 38: Gelecekte hiçbir memur, inanılır şahitler göstermeden yalnız kendi açıklamalarına dayanarak bir kimseyi mahkeme huzuruna çıkaramayacaktır.
Madde 39: Hiçbir hür kişi, ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden hapis edilemeyecek, haklarından ve mallarından mahrum bırakılamayacak, sürülemeyecek, herhangi başka bir şekilde kötü muameleye maruz bırakılamayacaktır. Hiçbir hür kişiye zor kullanmayacağız ve başkalarının zor kullanmasını istemeyeceğiz.
Madde 40: Hak ve adaleti kimseye satmayacağız, reddetmeyeceğiz ve geciktirmeyeceğiz.
Madde 41: Tüccarlar serbestçe İngiltere’ye girip çıkabilecekler, kalabileceklerdir. Hukuki geleneğe uygun olarak kanunsuz bir vergi vermeden, ticaret yapmak amacıyla karada ve denizde yolculuk yapabileceklerdir. Bizimle savaşan bir ülkenin tüccarları bizim topraklarımızda bulunursa, düşmanımızın ülkesinde bizim tüccarlarımıza nasıl muamele edildiği öğrenilecek. Eğer bizim tüccarlarımıza iyi muamele edilmişse onlara da iyi muamele edilecektir.
Madde 45: Yargıç, bölge âmiri, şerif ve diğer memurları memleketin kanunlarını bilen ve bunları iyi koruyabilecek kimseler arasından tayin edeceğiz.
Madde 52: Kanunî bir hüküm olmadan topraklarını, şatolarını, hürriyetlerini veya haklarını ellerinden aldığımız kimselere bunları derhal geri vereceğiz. 
Madde 55: Haksız ve memleket kanunlarına aykırı olarak bize verilmiş olan veya haksız olarak toplamış bulunduğumuz bütün para cezalarını tamamen geri vereceğiz.
Madde 60: Bağışlamış olduğumuz bu gelenek ve hürriyetlere krallı­ğımız topraklarında tarafımızdan uyulacaktır. Kiliseye mensup olsun olmasın, bütün tebaamızın da kendi adamlarıyla olan ilişkilerinde bunlara uymalarını istiyoruz.
Madde 61: Eğer biz herhangi bir kimseye karşı suç işlersek veya bu teminatın herhangi bir maddesine aykırı hareket edersek ve bu hareket sözü edilen yirmi beş barondan dördüne bildirilirse, bunlar bize gelerek derhal düzeltilmesini isteyeceklerdir. Eğer bize durumun bildirildiği günden başlayarak kırk gün içinde durumu düzeltmezsek, dört baron durumu yirmi beş baronun geri kalanlarına bildirecekler. Onlar da bütün ülke halkının yardımıyla mümkün olan bütün yollardan bizim mallarımıza ve bize saldırarak; bizim, kraliçenin ve çocuklarımızın şahsı dışındaki şatolarımıza, topraklarımıza ve mallarımıza el koyacaklardır.
Madde 63: Biz ve baronlar bütün bunlara iyi niyetle ve ihanet edilmeden uyulacağına yemin etmiş bulunuyoruz. Yukarıda adı geçen kimseler ve birçok başkaları şahittir. Saltanatımızın on yedinci yılının Haziran ayının on beşinci günü, Windsor ile Staines arasında Runnymede adı verilen bir çayırda bizim elimizle verilmiştir.