İşte Cevaplar
Cevap : Mâni, başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür.Özlem, ayrılık, aşk başlıca konularıdır.Fakat her konuda mani yazılmaktadır. Çoğunlukla 7 heceli dört dizelik bir bendden oluşur. Ama dizeleri 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır. Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle kafiyeli, üçüncü dize serbesttir. Yani kafiye dizilişi aaxadır. Aaaxa düzeninde maniler de var. İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. Maniler çok çeşitlidir. En çok kullanılanlar düz ya da tam mani, kesik mani, cinaslı mani, yedekli mani, artık mani’dir.
Manilerin Özellikleri:
Diğer Cevaplara Gözat
Mani Çeşitleri ve Örnekler :
Çok eski yıllardan günümüze kadar gelmiş bu nazım çeşidi ile pek çok kaynakta karşılaşmak mümkündür. Mani çeşitleri şunlardır:
- Düz Mani: Dört dizeden oluşur ve kafiye şeması aaxa şeklindedir. Düz maniye örnek şu şekildedir:
Kaşların ok dedikçe
Kirpiğin çok dedikçe
Pek mi gönlün büyüdü
Sen gibi yok dedikçe
- Kesik ( Cinaslı) Mani: İlk dizede hece sayısı eksik bırakılır. Ayrıca ilk dize anlamlı veya anlamsız sözcüklerden de oluşabilir. Genellikle ilk dizede bulunan sözcük şiir içinde cinaslı kafiyeyi oluşturmaktadır. Kesik maniye şu şekilde örnek verebiliriz:
Böyle bağlar
Böyle bağlar
Yar başın böyle bağlar
Gül açmaz bülbül ötmez
Yıkılsın böyle bağlar
- Yedekli (Artık) Mani: Klasik dört dizenin üzerine iki dize daha eklenmesiyle oluşan mani türüdür. Son iki dörtlüğü eklenirken kafiye şemasına da uyumlu olmalıdır. Şu şekilde örnek verebiliriz:
Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim sağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi
- Ayaklı Mani: Kesin manilerin birinci dizesi doldurulur. Bu mani türüne de ayaklı mani denmektedir. Ayaklı maniye örnek şu şekilde verilir:
Ah o beni o beni
Kakül örtmüş o beni
Ben yarimi unutmam
Unutsa da o beni
Manilerin Özellikleri:
1. Sözlü edebiyat ürünlerindendir.
2. Genellikle bir dörtlükten oluşur. Ama mısra sayıları 5,6,7,8 hatta 14 olan maniler de vardır.
3. Kafiye düzeni aaxa şeklindedir.
4. Anonim halk edebiyatının en yaygın şeklidir. Özellikle yüzük oyunları ve mangal sohbetlerinde söylenirler.
5. Maninin birinci ve ikinci mısraları konuya giriş için hazırlık mısralarıdır. Asıl söylenilmek istenen 3. ve 4. mısralarda söylenir. 1. ve 2. mısralar tamamen de konu dışı değildir.
6. Üçüncü mısraın serbest oluşu söyleme kolaylığı sağlar.
7. Anlam bakımından bir bütünlük gösteren maninin başlıca karakteri kendi kendine yetmesidir.
8. Manilerde konu sınırı yoktur. Genelde aşk, toplum olayları, ölüm, iyilikler, hasret, evlat sevgisi vb. konuları işlenir.
Diğer Cevaplara Gözat