Sunum İçeriği
Konu:Marmara Bölgesi Yararlanılan Kaynaklar Ana BritanicaTemel BritanicaGelşim HachetteBüyük Larousseİnternet web siteleriBüyük AnsiklopediGrand Master Genel Kültür Ansiklopedis Büyük Ansiklopedi (Hachette)Türkiye’nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası (Prof. Dr. Cemalettin Şahin, Prof. Dr. Hayati Doğanay)Türkiye Coğrafyası (Prof. Dr. İbrahim Atalay) MARMARA BÖLGESİ Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir.Hem Anadolu’da ,hem de Trakya’da toprakları olan bölge ,ülkemizin kuzeybatısında yer alır. İlginç bir özelliği de Türkiye’nin en kuzeyde ki ve en batıda ki topraklarının bölge sınırları içinde yer almasıdır.Bölge adını orta kesimindeki içdenizden alır.Genel Özellikleri Türkiye’nin Trakya’daki topraklarının tümü bölge sınırları içinde kalır. Anadolu’nun kuzeybatı topraklarının tümü bölge sınırları içinde kalır. Anadolu’nun kuzeybatı toprakları İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’yla Trakya’dan ayrılır. Bölgenin Anadolu kesimindeki kara sınırı Sakarya’nın ağzının doğusunda başlar . Bu sınır Biga Yarımadası‘nın güneybatı ucundaki Baba Burnu’nda sona erer. 67300 km‘lik bir alana yayılan ve Türkiye’nin toplam yüzölçümünün %8,5’ini kaplayan Marmara Bölgesi batıda Bulgaristan ve Yunanistan ile Avrupa topraklarına komşudur. Bulgaristan ile olan sınırı Rezve deresi ağzından başlayıp Kapıkule yakınlarında sona erer.Yunanistan ile olan sınır , Meriç ırmağının orta çizgisini izler . Marmara Bölgesi Anadolu topraklarında da üç bölgeye komşudur : Karadeniz bölgesi , Ege bölgesi , İç Anadolu bölgesi. Karadeniz bölgesi bölgenin doğusunda , İç Anadolu bölgesi güneydoğusunda , Ege bölgesi güneyinde kalır. Kocaeli , Tekirdağ , İstanbul,Kırklareli ve Edirne illerinin tüm toprakları Marmara bölgesinin sınırları içindedir. Ayrıca , Çanakkale ,Balıkesir,Bursa,Bilecik ve Sakarya illerinin de bir bölümü Marmara Bölgesi’nin içindedir. Bütün bu sınırlar içinde Marmara bölgesi 4 bölüme ayrılır : Çatalca - Kocaeli Bölümü ,Yıldız Dağları Bölümü, Ergene Bölümü ve Güney Marmara Bölümü.a)ÇATALCA-KOCAELİ BÖLÜMÜ Marmara Bölgesi’nin kuzeydoğusunu kaplar. Adapazarı Ovası’ nın doğusundan başlayarak İstanbul Boğazı’nın batısında Silivri’ye kadar uzanır. İstanbul Boğazı tarafından ikiye ayrılmıştır . Doğudaki kısmı Kocaeli Yarımadası ile Adapazarı Ovası; batısındaki kısmı ise Çatalca Yarımadası’dır. Bölüm yerşekilleri bakımından ,üzerinde yer yer tepelerin yükseldiği , alçak bir plato ( 150 – 200 m yüksekliğinde ) görünümündedir . Bölümün en önemli ovası Adapazarı Ovası’dır. Büyük ve Küçükçekmece , Durusu ve Sapanca gölleri bu bölümde yer alır. Bölge nüfusunun 2/3 ‘ü bu bölümde yaşar.MadenleriÇatalca çevresinde ocaklarda garafit,Durusu(Terkos) Göl’ün doğusunda linyit,Sakarya Çamdağı’nda demir yatakları bulunur.Endüstri Çatalca – Kocaeli Bölümü’nü diğer bölümlerden ayıran en belirgin özellik , endüstri kuruluşlarının çok yoğun olmasıdır. İstanbul ile Adapazarı arası bir endüstri bölgesi niteliğindedir. Buradaki endüstri kuruluşları;Pendik – Tuzla,Gebze – Hereke,Yarımca – İzmit veAdapazarı olmak üzere 4 kesimde toplanmıştır.b)YILDIZ DAĞLARI BÖLÜMÜ Marmara Bölgesi’nin kuzeybatısında yer alan bu bölüm, Yıldız Dağları (Istancalar) ile kaplanmıştır. Dağlık engebeli bir bölümdür. En yüksek yeri olan Mahya Tepesi ancak 1030 m yüksekliğindedir. Başlıca yerleşme merkezleri yol boyunca sıralanan Kırklareli, Vize, Pınarhisarve Saray’dır. Bölüm ana yollara sapa kaldığından ve geçim kaynakları sınırlı olduğundan Türkiye’de nüfusen yoğunluğu-nun en az olduğu yerlerdendir. Halkın başlıca geçim kaynağı ( odun, odun kömürü) hayvancılık ve mandıracılıktır.Endüstri Marmara’da endüstri kuruluşlarının en az olduğu bölümdür. Hayvan ürünlerini işleyenler dışında endüstri kuruluşu çok azdır.En önemlileri:Pınarhisar’da:çimento fabrikasıKırklareli’de: cam fabrikasıdır.c)ERGENE BÖLÜMÜ Ergene ırmağının havzasını kapsar, Kuzeyde Yıldız Dağları ile güneyde Tekirdağ ve Koru Dağları arasında kalmış bir tekne biçimindedir. Bu bölümde yükseltisi az tepelikler ve tarıma elverişli düzlükler ile sulak vadi tabanları geniş yer kaplar. Araziye derince gömülerek akan akarsu vadileri arasında yüksekçe sırtlar uzanır. Bu nedenle burası ova ile plato arasında bir şekildir. Ergene Havzası, kara ve demiryolu ulaşımı yönünden uygun bir konuma sahiptir.Avrupa’dan gelen kara ve demir yolları, Edirne’den sonra tek bir hat halinde İstanbul’a kadar uzanır. Bu yollar boyunca çeşitli yerleşme alanları ve endüstri kuruluşları görülür. Edirne bölümün en büyük yerleşme merkezidir.Avrupa’dan gelen yolların kavşağında bulunan bir sınır kentidir. Diğer merkezler ise Çorlu,Çerkezköy,Alpullu, Lüleburgaz, Babaeski, ve Tekirdağ’dır Madenleri Hamitabat’ta doğalgaz çıkartılır.Endüstri Ayçiçeği ve üzüm üretimine bağlı olarak yağ ve içki endüstrisi gelişmiştir.Alpullu’da; şeker fabrikasıTekirdağ’da; içki (şarap, rakı) endüstrisiÇerkezköy’de; dokumaAyrıca birçok yerde de bitkisel yağ (ayçiçek fabrikaları) bulunur.Hamitabat’ta doğalgaz’la çalışan elektrik santrali vardır.d)GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ Bölgenin en geniş bölümüdür. Batıda Gökçeada ve Bozcaada’ dan, doğuda Sakarya nehrine kadar uzanır. Gelibolu, Kapıdağ, Armutlu ve Biga Yarımadası’nı sınırları içine alır.MadenleriBor minarelleri; Susurluk ve çevresi,Mermer; Marmara Adası ve Bilecik,Linyit; Biga ve Çan,Volfram; UludağBor minerali ile volfrom’da Türkiye’de 1. sıradadır.Endüstrisi Endüstri bakımından gelişmiştir. Endüstri kuruluşlarında çeşit- lilik gösterir.Sanayi’nin en yaygın olduğu yer Bursa’dır.Bursa’da:İpekli,yünlü,pamuklu dokuma, otomotiv, konserve, madeni eşya, besin, çimentoÇanakkale’de: Konserve; seramikBandırma’da: Suni gübre sülfürik asit ve bor işlemeGemlik’te: Suni ipek, zeytinyağıSusurluk’ta: Şeker Marmara Adası ve Bilecik:Mermer işletmeleri bulunmakta- dır. Yüzey Şekilleri Marmara bölgesi fazla yüksek değildir ,dağlar ulaşımda önemli bir engel yaratmaz ; çanak şekilli çukur alanlar ve düzlükler dağlık alanlardan daha fazla yer kaplar. Bölgenin Trakya kesimine dalgalı düzlükler egemendir.Bu kesimin iç bölümündeki çukur alana Ergene Havzası denir.Ergene Havzası’nın kuzeyinde Trakya’nın en yüksek kesimlerini oluşturan ve Yıldız Dağları olarak da bilinen Istanca Dağları yer alır.Havzanın güney ve güneybatısında da Işıklar Dağı olarak bilinen Gonos Dağı ile Koru Dağı yükselir.Meriç Irmağı boyunca alçak düzlükler bulunan Trakya’nın Gelibolu Yarımadası ile İstanbul iki sınırlar içinde kalan kesimleri yayvan tepelerden ve dalgalı düzlüklerden oluşur. Bölgenin Anadolu’daki toprakları Trakya’ya göre daha engebelidir . Bu kesimde eski jeolojik çağlarda oluşan kırılmalar ve çökmeler sonucunda ortaya çıkan bazı çukur alanlar vardır .Bu alanlar doğu-batı doğrultusunda uzanırlar. Kuzeyde Adapazarı Ovası, Sapanca Gölü ve İzmit Körfezi çöküntü alanı dizisidir. Batıya doğru Maramara Denizi’ndeki çukurluklarla devam eden bu dizinin güneyinde Pamukova ,İznik Gölü ,Gemlik körfezi,çöküntüleri yer alır. En güneyde yer alan çöküntü alanı ise İnegöl ,Bursa Ovaları ile Ulubat ve Manyas Göllerini kapsar .Bu kesimdeki başlıca dağlar Samanlı Dağları ,Uludağ ve Kaz Dağı’dır .Marmara Bölgesi’nin en yüksek noktası ,Uludağ’da 2543 metreye ulaşan Karatepe’dir. Marmara Denizi’ne ulaşan başlıca akarsular Susurluk ,Gönen ve Kocabaş çaylarıdır.Öteki akarsular ,Karadeniz’e dökülen Sakarya Irmağı ile Ege Denizi’ne dökülen Kara Menderes Çayı ve başlıca kolu Ergene Irmağı olan Meriç Irmağıdır. Marmara Bölgesi’nde birçok doğal göl vardır . Bunların başlıcaları İznik. Manyas ,Ulubat ,Sapanca ,Terkos ,Küçükçekmece , Büyükçekmece ve Gala gölleridir. Marmara Denizi’nin Anadolu kıyıları ,daha büyük girinti ve çıkıntılar yapar . İzmit ,Gemlik ,Bandırma ve Erdek körfezleri bu kesimde yer alır ; kıyı önünde İstanbul adaları bulunur.Güneyde Kapıdağ yarımadası Marmara Denizi’ne doğru büyük bir girinti oluşturur ; bu yarımadanın önlerindeyse Marmara takımadaları bulunur.İklim ve Bitki Örtüsü Marmara Bölgesi’nde , güneyden kuzeye doğru özellikleri yavaş yavaş değişen Akdeniz iklimi ile iç kesimlere doğru karasal iklim özellikleri görülür. Bölge , yüksek dağ sıraları olmadığı için , büyük bölümü Balkanlar’dan ve İç Anadolu’dan gelen şiddetli kıtasal etkilere açıktır . Bu nedenle ,bazı kışlarda şiddetli soğuk baskınları , bazı yazlardaysa ağır sıcak dalgaları görülür. Sıcak koşulları bakımından en soğuk ay genellikle Ocaktır.En sıcak ay iç kesimlerde Temmuz ,kıyıda çoğunlukla Ağustos ayıdır. Günümüze kadar kaydedilen en düşük sıcaklık Bursa’da ,en yüksek sıcaklıksa Balıkesir’de görülmüştür.Yıl içinde sıcaklık derecesinin 0 C ‘nın altına indiği günler kıyılarda az iç kesimlerde ise fazladır.En kurak mevsim yaz , en yağışlı mevsim ise kıştır .Yıllık ortalama yağış miktarı genelde 500-1000 mm arasında değişir . Ama yaz kuraklıkları Akdeniz rejimindeki kadar şiddetli değildir. Bölgede oratalama kar yağışlı gün sayısı genellikle 10 günden azdır.Uludağ meteoroloji istasyonunun verilerine göre Uludağ’da ise ortalama 63 gün kar yağmakta ve yağan kar ortalama 178 gün yerde kalabilmektedir. İklimde olduğu gibi bölgenin doğal bitki örütsünde de çeşitlilik görülür .Güney Marmara kıyıları ile dağ eteklerinde tipik Akdeniz bitki topluluğu olan makiler ile zeytinliklere rastlanır.Bu bölümün güney kesiminde yer alan dağlık alanlar meşe , kızılçam ve kara çam ormanlarıyla kaplıdır .Bol yağış alan Karadeniz kıyısına bakan yamaçlarda ve Istanca Dağları’nda meşe ve kayın ormanları vardır.Kızılçam ormanları daha çok Biga ve Gelibolu yarımadaları ile Koru Dağı ve İstanbul yakınındaki adalarda yaygındır.Marmara Bölgesi’nin iç kesimlerinde yok edildiği için doğal bitki örtüsü bozkırdır. Türkiye orman alanlarının coğrafi bölgelere dağılımı.Nüfus Marmara Bölgesi Türkiye’nin en gelişmiş sanayi bölgesidir. Buna bağlı olarak nüfusuda fazladır.Nüfus yoğunluğu , Kocaeli ve Çatalca yarımadalarının iç kesimleriyle Karadeniz’in fırtınalara açık kıyılarında en düşük , İstrancalar’ın Bulgaristan’a komşu olan kesimleri ile Biga yarımadasının iç kesimlerinde de oldukça düşük bir düzeydedir.Kuzeydoğuda Adapazarı ovasından başlayarak ,İzmit Körfezi’nin iki kıyısı ile İstanbul Boğazı kıyılarındaki kentsel alanlarda ise ortalamanın çok üzerindedir. Güney Marmara Bölümü’ nde ki ovalar da nüfusun yoğun olduğu alanlar arasındadır. Bölgede düşük nüfus yoğunluğu bulunan yerler dağlık alanlar ile toprağın verimsiz olduğu yerlerdir.Marmara Bölgesi kentsel nüfus oranı bakımından Türkiye’de başta gelir. Bu durum İstanbul gibi büyük bir kentin varlığıyla ilgilidir. İstanbul 10 milyonu aşan nüfusuyla bölge nüfusunun yaklaşık yarısını barındırır. Yukarıdaki grafik coğrafi bölgelerimizin aritmetik nüfus yoğunluk grafiğidir. Şekildede görüldüğü gibi aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu coğrafi bölge Marmara’dır.Bölge kırsal yerleşme tipi bakımından çeşitlilik göstermekle birlikte toplu yerleşme özelliği ağır basar. Ama, Karadeniz kıyısına yakın kuzeydoğu kesimlerinde, Karadeniz Bölgesi’nin tanıtıcı yerleşmesi olan dağınık yerleşme tipine geçilir.Kentler ve Özellikleri Bölgenin en önemli ve en kalabalık kenti İstanbul, ilk olarak Haliç’in güneyinde küçük bir yarımada üstünde kurulmuş ve batısından surlarla kuşatılmış bir kentti. Kentin tarihinde önemli rol oynayan kurucuları Megaralı asker göçmenlerdi (İ.Ö.658). Sarayburnu ve Sultanahmet arasında uzanan kent sırasıyla Persler’in ,İskender’in komutanlarının ve Romalılar’ın eline geçti.Bizans İmparatorluğu’na başkent olduktan sonra çok gelişti ve batıya doğru genişledi.Osmalılar tarafından birkaç kez kuşatılan kent ,1453’te Mehmet (Fatih Sultan Mehmet) tarafından fethedildi. Kuruluş yeri,bir kentin kurulması ve gelişmesi için son derece elverişlidir. Bölgenin ikinci büyük kenti durumunda olan Bursa,Uludağ’ın kuzeybatı eteğinde,Mudanya dağlarının denizden ayırdığı bir ovanın güney kenarında yer alır. Kentin adı burada bir kent kuran Prusias’tan gelir. Osmanlı egemenliğine girdikten sonra (1326) çok gelişmiş, Osmanlı Devleti’nin başkenti olduktan sonra da büyük önem kazanmıştır. Marmara Bölgesi’nin bir başka önemli yerleşme yeri Kocaeli ilinin merkezi olan ve İzmit Körfezi’nin bitim yerinde bulunan İzmit’tir. İ.Ö yy.ortalarında Nikomedes tarafından Nikomedia adıyla kurulmuştur. Daha sonraları İznikmid, ardından da İzmit adını almıştır. İzmit, önemli önemli bir sanayi merkezi olması nedeniyle, Türkiye’nin en çabuk gelişen kentleri arasında yer almıştır. İzmit’le birlikte gelişme gösteren bir kent de Sakarya ilinin merkezi durumunda olan Adapazarı’dır. Önce bir Pazar yeri olarak kurulmuş , daha sonra hızla gelişmiştir. Balıkesir , aynı adlı ovanın batı kenarında kurulmuştur. Adı, Ortaçağ’da burada kurulumuş bulunan Paleo Kastra’dan (Eski Hisar)gelir. Günümüzde tarım bakımından zengin bir alanın ticaret merkezidir; ayrıca ulaşım bakımından önemli önemli yolların kavşak noktasıdır. Marmara Bölgesi’nin beşinci büyük yerleşme merkezi, İstanbul ile İzmit arasında bulunan Gebze’dir. Günümüzde Kocaeli iline bağlı bir ilçenin merkezi olan Gebze, Osmanlı döneminde, kervan yolları üzerinde önemli bir konaklama yeriydi. Bölgenin Trakya kesiminin en önemli yerleşmesi Edirne’dir. Osmanlı egemenliğine 1362’de geçen ve başkent olan Edirne, bu süre içinde çok gelişerek, önemli anıtlarla süslenmiştir. Başkentin İstanbul’a taşınmasından sonra çeşitli savaşlar nedeniyle çok zarar görmüştür. Bu iller dışında ayrıca Kırklareli , Tekirdağ , Bilecik ve Çanakkale Marmara Bölgesi’nin sınırları içerisindedir.Ekonomi Yüzey şekilleri ve iklimi yer yer büyük ölçüde değişen Marmara bölgesinde tarımda da büyük bir çeşitlilik gözlenir. Ekili alanlar arasında tahıl tarlaları başta gelir .Bölgenin hemen her yanında (ama en çok Tekirdağ ve Bilecik illerinde) ekilen ve alınan ürün bakımından ön sırada yer alan buğday üretimi , Türkiye buğday üretiminin %17 ‘si kadarını sağlar. Arpa çoğu yerde buğdaydan sonra gelir .Bölge mısır üretimi bakımndan Karadeniz bölgesinden sonra Türkiye’de ikinci sıradadır. Türkiye mısır üretiminin %22 ‘si bu bölgede yetişir. Pirince bölgenin her tarafında rastlanmaz. Marmara bölgesinde pirincin sürekli olarak ekildiği iki yer , Aşağı Meriç Ovası ve Bursa Ovası’dır. Marmara Bölgesi’nde tahıl ekiminden sonra en büyük yeri yaş ve kuru sebzeler yetiştiren alanlar kaplar. Sebze ve meyve bahçeleri İsatanbul ve çevresinde, İzmit körfezi kıyılarında, Güney Marmara ovalarında geniş yer tutar. Türkiye soğan üretiminin %27 ‘si kadarı bu bölgeden sağlanır. Ayrıca bu bölgede birçok meyve, sebze ve baklagiller de yetiştirilir. Sanayi bitkileri arasında şeker pancarının çok önemli bir yeri vardır. Bölgedeki şeker fabrikalarının Türkiye şeker pancarı üretiminin coğrafi bölgelere dağılımı. açılmasıyla ekim alanı genişlemiştir.Tütünün de yaklaşık olarak %6’sı bu bölgeden sağlanır.Tütün ekiminde Bursa ilk başta gelir. Pamuk en çok Balıkesir ve Bursa illerinde yetiştirilir. Keten liflerinden dokumacılıkta yararlanmak için ekilir.Türkiye pamuk ve tütün ekim alanları Yağ bitkilerinden Türkiye’nin ayçiçeği ürününün %76’sı Marmara bölgesinden sağlanır. INCLUDEPICTURE "C:\\My Documents\\My Pictures\\Türkiye'2nin zeytin ve fındık üüretim alanları.jpg" \* MERGEFORMATINET Ayçiçeği ekim alanlarının ve üretim miktarlarının coğrafi bölgelere dağılımı.Dikili alanların büyük bölümünü zeytinlikler ondan sonra üzüm bağları ve meyve bahçeleri yer alır, ondan sonra üzüm bağları ve meyve bahçeleri yer alır. Zeytinin %34 kadarı bu bölgeden sağlanır. Türkiye’nin zeytin ve fındıküretim alanları.Üzüm bağları bölgenin bütün illerinde bulunur, ama başta Bursa ili gelir. Ayrıca %70 kadar koza ve %45 kadar çeltik yine bu bölgemizden sağlanır . Kalabalık bir nüfusa sahip olan bölgede et, süt ve hayvansal besinler çok tüketilir. Büyükbaş hayvanlardan en çok sığır beslenir, süt ve tereyağı ürünleri için sürekli istek bulunur. Küçükbaş hayvanlardan koyun sayı bakımından başta gelir. Yaygın tür kıl keçisidir.Kümes hayvanları da et ve yumurtası için yetiştirilir.Ayrıca arıcılıktan da birkaç çeşit bal elde edilir. Ülkemizin en önemli sanayi tesisleri İstanbul, Kocaeli ve Bursa illerinde yoğunluk gösterir. Hem ülke ve hem de uluslararası düzeyde ulaşım yollarının buluşma noktasında yer alan İstanbul kenti, ekonomi açısından da Türkiye’nin başkenti durumundadır. Bölgelere göre imalat sanayiinin dağılışı. Çeşitli sanayi kollarına bakılacak olunursa, besin sanayisinin başta geldiği görülür. Şeker fabrikaları Alpullu, Adapazarı, Susurluk’ta yer alır.İstanbul,Çanakkale, Bursa’da sebze ve meyve konserveciliği gelişmiştir. İçki sanayisi alanında İstanbul’da rakı, bira ; Tekirdağ, Mürefte ve Bozcaada’da şarap yapımı sayılabilir. Peynircilik Bursa , Balıkesir ve Edirne’de gelişmiştir. En önemli tütün fabrikaları İstanbulda’dır. İstanbul ve bazı kentlerde dokuma fabrikaları bulunur. Deri fabrikaları İstanbul’da gelişmiştir. Maden sanayisi, madeni eşya, makine yapımı, elektrik malzemesi yapımı, taşıt sanayisi, gemi yapım ve onarım gibi kolları içerir. Ayrıca selüloz kağıt, cam, çimento ve seramik fabrikaları bulunmaktadır .Kimya sanayisinde tıbbi ve tarımsal ilaç sanayisi, boyalar, kimyasal gübre ,sabun yapımı gelişmiştir. Tütünçiftlik’te petrol rafineri tesisleri yer alır. Yeraltı kaynakları açısından da zengin olan Marmara Bölgesi topraklarında bor minerali, cıva, demir, linyit, mermer ve volframit içeren maden yatakları ile çok sayıda şifalı maden suyu kaynakları vardır.Ulaşım Marmara Bölgesi Türkiye’de ulaşım etkinliklerinin en gelişmiş olduğu bölgedir. Bunda kıtalar ve denizler arasındaki coğrafi konumu önemli, rol oynar. İsatanbul-Edirne karayolu Türkiye’yi karadan Avrupa’ya bağlar. İstanbul – Teirdağ - Malkarakeşan üstünden geçen bir başka karayoluda İpsala kapısıyla Avrupa’ya açılır. Trakya’da İstanbul Çanakkale arasındaki karayolu Çanakkale Boğazı’nı aşarak bölgeyi Ege Bölgesi’ne bağlar. Marmara Bölgesi’ nin ana topraklarında İstanbul’dan başlayıp İzmit körfezinin kuzey kıyıları boyunca süren karayolu, körfezi dolaşarak Bursa’ya ulaşır. Buradan batıya ilerleyerek Balıkesir üstünden İzmir’e Bandırma üstünden Çanakkale’ye ulaşır. İzmit’ten doğuya doğru uzanan karayolu Adapazarı-Bolu üstünden Ankara’ya giden işlek bir ulaşım yoludur. Bölge, demiryolu ulaşımındanda yararlanır. İstanbul-Edirne demiryolu Avrupa ülkeleri demiryoluna bağlanır. Haydarpaşa’dan başlayan öbür demir yolu hattıda bölgeyi bütün öteki bölgelere bağlar. Marmara Bölgesi denizyou ulaşımı içinde elverişli bir konumdadır. İstanbul Türkiye’nin başlıca dışalım limanıdır. Ayrıca yakın çevrelerin iskelesi rolünü oynayan iskeleler vardır : Tekirdağ , Gelibolu, Çanakkale, Yalova ve Mudanya Havayolları bakımından Türkiye’nin en işlek havaalanı İstanbul Yeşilköydedir. (Atatürk Havalimanı). Ayrıca Bursa ve Balıkesir’de de havaulaşım olanağı vardır.Doğal Güzellikler , Turizm Olanakları Marmara Bölgesi karalar ve denizler arasında iç içe geçmiş konumuyla turizme son derece elverişlidir. Avrupa ve Asya arasında bir geçiş bölgesi olması, önemli önemli yolların kavşak noktası durumunda olan İstanbul kentinin varlığı bölgenin önemini artırır. Doğal güzellikler son derece çekicidir. Marmara, Ege ve Karadeniz’ e kıyısı olması ve iklimin ılıman olması deniz turizmininde gelişmesini destekler. Marmara bölgesinde illerden yalnızca Bilecik’in denize kıyısı yoktur. Karadeniz kıyısında Şile, Kilyos ,Riva, Ağva, vb. bölge halkının ve İstanbul halkının kısa süreli tatillerde gittikleri koylardır. Marmara denizi kıyısında İstanbul Boğazı’nın batısında Kumburgaz, Silivri, Kumbağ, Şarköy bu kıyların en çok gidilen yerleridir.İzmit Körfezi’nin güney kıyılarında Yalova, Çınarcık, Gemlik Körfezi kuzeyinde Karacaali Kapıdağ yarımadasında Erdek deniz turizminde önemlidir. Marmara Denizi’ nde deniz turizmi için elverişli adalar vardır: İstanbul adaları ve Marmara adaları bu bakımdan ilgi görürler. İznik, Sapanca, Manyas, Ulubat gölleri gibi büyük sayılabilecek göllerin yanında Terkos, Büyük Çekmece, Küçük Çekmece gölleri ve Uludağ’ın buzul gölleri doğal güzellikleriyle ilgi çekerler. Bölgede doğal değerleri turizm açısından değerlendirmek ve korumak için 3 ulusal park kurulmuştur. Uludağ ulusal parkı, sahip olduğu morfolojikve doğal özellikler ile yaban yaşamını korumak için 1961 yılında kurulmuştur. Parkta piknik, kamping, otel tesisleri geliştirilmiştir. Uludağ, Türkiye’nin en önemli kış sporları merkezi durumundadır. Ayrıca Balıkesir ilinin Bandırma ilçesinde ve Gelibolu yarımadasında ulusal parklar vardır. Marmara Bölgesi’ nde ulusal parkların dışı yakın çevrenin dinlenme gereksinmesini sağlamak amacıyla günübirlik tesislerle donatılmış, ormaniçi dinlenme yerleri kurulmuştur. 03429000 Ayasofya Camii INCLUDEPICTURE "C:\\My Documents\\My Pictures\\ayasofya resim.jpg" \* MERGEFORMATINET Marmara Bölgesi jeolojik yapısı bakımından sıcak su kaynakları açısındanda zengindir .Bu sıcak sular kaplıca ve içmece olarak sağlık turizmi açısından değerlendirilir .Ayrıca içmeler arasında İstanbul’un Tuzla içmeleri ünlüdür.left-127000 Dolmabahçe Sarayı INCLUDEPICTURE "C:\\My Documents\\My Pictures\\dolmabahçe sarayı giriş cephesi resmi.jpg" \* MERGEFORMATINET Marmara Bölgesi doğal güzelliklerinin yanı sıra kültür özellikleriyle de ilgi çeker. Çok eski tarihlerde yerleştirilmiş olduğundan arkeoloji ve tarih kalıntıları son derece zengindir. İstanbul, İznik, Vize’de Bizans döneminden kalma yapıtlar vardır. Bölgede İstanbul, Bursa ,Çanakkale, Edirne ve Tekirdağ illerindeki müzelerde zengin, tarihsel ve arkeolojik yapıtlar sergilenir. Çanakkale’de Truva, Balıkesir’de Kyzikas antik kentleri uluslararası ilgi görür. Turizm çekiciliklerini artırmak için bölgede ulusal ve yöresel festivaller düzenlenir. Bunların arasında uluslararası İstanbul festivali, Edirne Kırkpınar şenlikleri, Çanakkale Truva festivali, Şarköy Şarap Festivali , Tekirdağ kiraz festivali , vb. sayılabilir.
