Mesnevide son söz sorusunun cevabı

1-Dibace –şiir ya da düz yazı- (önsöz)

Mesneviler bir önsöz ile başlar. Şair bazen bu bölümü düz yazı bazen de şiir biçiminde yazar. Bu bölümde mesnevinin yazılış amacından bahsedilir. Dua edilir.

Örnek için Fuzuli'nin "Leyla ve Mecnun" (Leyla vü Mecnun) adlı eserine bakınız…

Diğer Bölümler:

2-Tevhit (Birlik)

Allah'ın varlığının birliğinin anlatıldığı bölümdür. Tevhit bir tasavvufi düşüncedir. Kainatın parça parça; ama aslında bir bütün olduğu vurgulanır.

3-Münacaat

Allah'ın türlü vasıfları ile övüldüğü bir bölümdür.

4-Nat

Peygamber Efendimizin türlü vasıfları ile övüldüğü bölümdür.

5-Miraciye

Peygamberimizin Miraca çıkması olayının anlatıldığı bölümdür.

Miraciye her mesnevide bulunmayabilir.

6-Medh-i Çihar-yar-ı Güzin (Dört halifenin övülmesi)

Dört halifenin (Hz. Ömer, Hz Osman, Hz. Ali, Hz Ebu Bekir) türlü vasıfları ile övüldüğü bölümdür. Bu bölüm her mesnevide bulunmaz.

7-Eserin Sunulduğu Kişiye Övgü:

Eser kim için yazılmışsa –kimin takdirine sunulmuşsa o kişinin övüldüğü bölümdür.

8-Eserin yazılış nedeni:

Bu bölüm bazı mesnevilerde bulunur. Her eserin bir yazılış amacı bulunur. Şair bazen bu bölümde amacından bahseder.

Örnek için Şeyh Galip'in ünlü eseri Hüsn ü Aşk'ı inceleyiniz.

9-Asıl Konu: (Agaz-ı Destan)

Yapıtın esas konun işlendiği bölümdür. Kendi içinde bölümlere ayrılır.

10-Son Söz (Hitame)

Mesnevinin son bölümüdür. Uygun bir dille eser sonlandırılır. Eser, yazar adı, yazılış tarihi gibi bilgiler verilir.

Mesnevilerin içinde gazel, murabba gibi başkaca nazım biçimleri de kullanılabilir. Bu durumda şair başka nazım biçimine geçileceğini önceden duyurur. Bu bölümler esas şiirden bağımsız düşünülür. Bu bölümde şairler mahlas kullanır.