Sivas kongresi kararlarına baktığımızda gerçekten de Misâk-ı Millî ile organik benzerlikler görürüz. Hem Erzurum’da hem de Sivas’ta, Osmanlı vatanının bütünlüğü ve millî istiklâlin sağlanması ile saltanat ve hilâfet makamlarının korunması için Kuva-yı Milliyeyi etken ve millî iradeyi egemen kılmaktan söz edilir. Söz konusu vatanın sınırları konusunda da büyük bir netlik vardır. Her iki beyannamede de Osmanlı ülkesi 30 Ekim 1918 tarihli Mondros Mütarekesi’nin çizdiği sınırlar içinde kalan yerlerin hepsi olarak gösterilir.

Sivas Kongre’sinin ve Misâk-ı Millî’nin ilk maddelerini peşpeşe ve aynen alıntılarsam benzerlik ve tabii ki farklılıklar çok daha rahat görülebilir:

“1. Devlet-i Aliyye-i Osmaniye ile Düvel-i İtilâfiye arasında münakit mütarekenamenin imza olunduğu 30 Teşrinievvel 334 tarihindeki hududumuz dâhilinde kalan ve her noktası İslâm ekseriyet-i kahiresiyle meskûn olan Memalik-i Osmaniye aksamı yekdiğerinden ve camia-ı Osmaniyeden gayr-i kabil-i tecezzi ve hiçbir sebeple iftirak etmez bir küll teşkil eder; memalik-i mezkurede yaşayan bi’l-cümle anasır-ı İslâmiye yekdiğerine karşı hürmet-i mütekabile ve fedakârlık hissiyatıyla meşhun ve hukuk-ı ırkiye ve ictimaiyeleriyle şerait-i muhitiyelerine tamamıyla riayetkâr öz kardeştirler.”

“2. Devlet-i Osmaniye’nin münhasıran Arap ekseriyetiyle meskûn olup 30 Teşrinievvel 1918 tarihli mütarekenin hîn-i akdinde muhasım orduların işgali altında kalan aksamının mukadderatı, ahalisinin serbestçe beyan edecekleri ârâya tevfikan tayin edilmek lazım geleceğinden, mezkûr hatt-ı mütareke dâhil ve haricinde dinen, irfânen, emelen müttehit ve yekdiğerine karşı hürmet-i mütekabile ve fedakârlık hissiyatıyla meşhun ve hukuk-ı ırkıye ve ictimaiyeleriyle şerait-i muhitiyelerine tamamıyla riayetkâr, Osmanlı İslam ekseriyetiyle meskûn bulunan aksamın heyet-i mecmuası hakikaten veya hükmen hiçbir sebeple tefrik kabul etmez bir külldür.”

İki belge arasındaki en önemli fark, Sivas’ta, mütareke sınırları içinde somut bir Osmanlı vatanı tanımlanmış ve ayrılması zımnen kabul edilmiş bölgelere herhangi bir etnik aidiyet izafe edilmemişken, Misâk-ı Millî’de ayrılabileceklerin ancak işgâl altındaki Arap çoğunluğun yaşadığı topraklar olduğunun söylenmesidir. Araplar dışındaki Osmanlı İslâm çoğunluğun, mütareke sınırının hangi tarafında yaşadığı dikkate alınmaksızın Osmanlı vatanının bölünmez bir parçası olduğu vurgulanıyor, üstelik işgal altında olmayan Arap çoğunluk toprakları da Osmanlı olarak görülüyordu. Tabii bir de Sivas’ta, İslâm çoğunluğun birbirlerine ne gibi bağlarla bağlı olduğu konusuna hiç girilmemiştir.

Misak-ı Milli Kararları

Madde1:  Osmanlı Devleti’nin, özellikle Arap çoğunluğunun yerleşmiş olduğu, 30 Ekim 1918 günkü Silah Bırakışımı [Mondros Mütarekesi] imzalandığı sırada, düşman ordularının işgali altında kalan kesimlerinin [o sırada Hatay ve Musul bölgesi Türk egemenliği altında idi] geleceğinin, halklarının serbestçe açıklayacakları oy uyarınca belirlenmesi gerekir. Söz konusu silah bırakışımı dahilinde, din, soy ve amaç birliği bakımından birbirine bağlı olan, karşılıklı saygı ve özveri duygulan besleyen soy ve toplum ilişkileri ile çevrelerinin koşullarına saygılı Osmanlı İslam çoğunluğunun yerleşmiş bulunduğu kesimlerin tümü, ister bir eylem, ister bir hükümle olsun hiç bir nedenle, birbirinden ayrılamayacak bir bütündür.

Madde 2: Halkı özgürlüğe kavuşunca, oylarıyla anavatana katılmış olan üç il [Elviye-i Selase yani Kars, Ardahan ve Batum] için gerekirse yeniden halkın serbest oyuna başvurulmasını kabul ederiz.

Madde 3: Türkiye ile yapılacak barışa kadar ertelenen Batı Trakya’nın hukuksal konumunun belirlenmesi de, halkının özgürce yapacağı oylamaya göre olmalıdır.

Madde 4: İslam Halifeliğinin ve Yüce Saltanatın merkezi ve Osmanlı Hükümetinin başkenti olan İstanbul kenti ile Marmara Denizi’nin güvenliği her türlü tehlikeden uzak tutulmalıdır. Bu ilke saklı kalmak koşulu ile Akdeniz ve Karadeniz Boğazlarının dünya ticaret ve ulaşımına açılması konusunda, bizimle birlikte öteki tüm devletlerin oybirliği ile verecekleri karar geçerlidir.

Madde 5: Müttefik Devletler ile düşmanları ve onların kimi ortakları arasında yapılan antlaşmalardaki ilkeler çerçevesinde, azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halkların da özdeş haklardan yararlanması umudu ile, bizce de benimsenip güvence altına alınacaktır.

Madde 6: Ulusal ve ekonomik gelişmemize olanak bulunması ve daha çağdaş biçimde, düzenli bir yönetimle işlerin yürütülmesini başarmak için, her devlet gibi, bizim de gelişmemiz koşullarının sağlanmasında, bütünüyle bağımsızlığa ve özgürlüğe kavuşmamız ana ilkesi varlık ve geleceğimizin temelidir. Bu nedenle siyasal, yargısal, parasal vb. alanlarda gelişmemizi önleyici sınırlamalara karşıyız. Saptanacak borçlarımızın ödenmesi koşulları da bu ilkelere aykırı olmayacaktır.

17 Şubat 1920’de Meclis-i Mebusan’ca kabul ve ilan edilen Misak-ı Milli’nin içeriği ile M. Kemal’in Rauf Bey’e (Orbay) gönderdiği metin arasındaki bazı farklılıklar bulunmaktadır:

1. Ankara metninde dünya barışını korumak amacıyla kurulan Milletler Cemiyeti’ni (Cemiyet-i Akvam) destekleyen bir hüküm yazılmasına karşın İstanbul’da kesinleşen metinde bu kuruluştan hiç söz edilmemektedir,
2. Ankara metninde Mondros Mütarekesi ile belirlenen sınırlar içinde yaşayan İslam çoğunluğunun “ayrılık kabul etmez bir bütün” olduğu vurgulanırken, İstanbul’da bölünmezlik daha da genişle “mütareke çizgisinin içinde ve dışında” yaşayan “Osmanlı İslam” toplumu için öngörülmüştür,
3. Ankara metninde Osmanlı memleketleri içinde Müslüman topluluklar için “özkardeş” deyimi kullanıldığı halde İstanbul metninde buna yer verilmemiştir.

Misak-ı Milli, Ankara’da TBMM’nin açılışından sonra da çeşitli çeşitli çevrelerden gelen bazı engellerle karşılaşması üzerine, TBMM’nin 18 Temmuz 1920 günkü oturumunda metin bir kez daha ele alınmış ve pekiştirilmesi için bağlılık yemini edilmesi gerekli görülmüştür.