Öğrenme Sürecine Dayalı Açıklamalar

Motivasyona öğrenmeci yaklaşan görüşleri “eğer motivasyon yalnızca fizyolojik süreçlere dayalı değilse o hâlde nasıl edinilmiş olabilir” gibi temel bir soruya dayalı anlayabiliriz.
Aynı zamanda motive davranışı etkileyen çevresel koşullar üzerine de çalışılmıştır. Öğrenmeci açıdan bakıldığında, organizmanın fiziksel ve sosyal çevresiyle olan ilişkileri çerçevesinde bazı motivasyon kaynaklarının öğrenmeler yoluya “kazanılmış” olduğunun söylenmesi mümkündür. Bu süreç daha önceki bölümlerde gördüğümüz operant (edimsel) öğrenmeler yoluyla gerçekleşmektedir.

Örneğin yardım etme motivasyonu, çevredekiler tarafından pekiştirildiği için kazanılmaktadır. Bu bakış açısı, dışsal bazı uyaranların nasıl özendirici ya da teşvik edici hâle gelerek bazı davranışları harekete geçirdiğini de açıklamaktadır. Özendiriciler, doğrudan ihtiyaçlarla bağı olmayan dışsal uyarıcılar ya da pekiştireçler yoluyla kazanılmış motivlerdir. Özendiriciler birkaç dereceli pekiştirmelerle kazanılmaktadır, diploma almak veya yüksek gelirli bir işte çalışmak gibi.

Bazı durumlarda, örneğin ekmek kokusu ya da kapağı ilgimizi çeken bir dergi gibi çevresel uyaranlar da özendirici işlevi görebilir. Böylece motivasyonun içsel ve dışsal olarak ayrımına ilişkin ilk adım atılmış olmaktadır. Ancak buraya kadar, içsel denildiğinde bedenin içinden gelen/biyolojik yani öğrenilmemiş motivasyon kaynaklarına; dışsal denildiğinde ise dışarıdan gelen, çevresel ya da sosyal motivasyon anlaşılmalıdır. Beklenti kavramı ve daha sonra bilişsel yaklaşım içsel motivasyonun anlamını değiştirecektir.