Sözlükte Görüşme Nedir:
Kendi alanının uzmanı ünlü kişileri etraflıca tanıtmak veya toplumu ilgilendiren önemli bir konuyu aydınlatmak üzere uzmanlarla (veya ünlülerle) yapılan görüşmelerin aktarıldığı gazete yazılarına mülakat (görüşme) denir. Görüşme : araştırma konusuyla ilgili olarak görüşülecek kişilerle yüzyüze konuşma şeklinde yapılır. Bu da açıklık ve kesinlik bakımndan önemlidir. Görüşmeye başlamadan önce bir soru listesi hazırlanmasında yarar vardır.

Detaylı bilgi için bakınız : Mükalat Nedir ?

Sözlükte Konuşma Nedir:
Konuşmak işi:

Sözlükte Mülakat Nedir:

Mülakat Nedir

Mülakat yani görüşme. Kendi alanının uzmanı ünlü kişileri etraflıca tanıtmak veya toplumu ilgilendiren önemli bir konuyu aydınlatmak üzere uzmanlarla (veya ünlülerle) yapılan görüşmelerin aktarıldığı gazete yazılarına mülâkat (görüşme) denir. Bu yönüyle mülâkat, yazılı kompozisyon türlerindendir. Ancak günümüzde gazetelerden çok radyo ve televizyonlarda (çoğunlukla da canlı olarak) yapılan mülâkatlar ilgi çekmektedir.

Mülakat Planı

Mülâkatlar genellikle şu plâna göre hazırlanır (veya yapılır):
Görüşülecek kişiyle mülâkat için yer ve zaman belirlenir. Mülâkatı yapacak kişi konuşacağı konuyla ilgili olarak iyi bir hazırlık yapar. Bu arada muhatabına soracağı soruları yazar ve bunları bir sıraya kor. Görüşmeye başlamadan önce kendisini tanıtır, muhatabı üzerinde iyi bir etki bırakmak için önceden hazırladığı giriş konuşmasını yapar. Konuyu kısaca özetleyerek sorularını sormaya başlar. Bu sorular okuyucuların veya dinleyicilerin merak ettiği, o güne kadar bilinmeyen yönlere ait ve ilginç olur. Usulüne uygun sorularla öğrenilmek istenilenler, mülâkat yapılan kişiyi zor durumda bırakmadan ustalıkla alınır. Görüşme tamamlandıktan sonra önceden hazırlanan güzel ve etkili sözler söylenir.

Günümüzde mülâkatlar stüdyoda veya başka mekânlarda kameralar (veya mikrofonlar) önünde yapıldığı için bu türdeki görüşmeler gazetelerde veya dergilerde genellikle yer almaz. İstenirse bu görüşmeyi yazıya aynen aktarmak da mümkündür. Bu durumda görüşülen kişi ve yer tanıtılır, konu belirtilir, sorulan sorular ve alınan cevaplar yazılır. Mülâkat metninin soru cevap şeklinde düzenlenmesi de mümkündür.

Mülâkatta kararlaştırılan konunun dışına çıkılmaz, özel görüş ve yorumlara yer verilmez, ayrıntıya girilmez. Dilin açık ve sade olmasına özen gösterilir.

İyi Bir Mülakat İçin Neler Yapılmalıdır

Görüşme (mülâkat) bir işe alınacak kişiler arasından seçim yapmak amacıyla da yapılabilir. Böyle bir görüşmede başarılı olmak için aşağıdakilerin bilinmesinde yarar vardır:
 
1. Mülâkat için yer ve zaman belirtilmemişse mutlaka randevu alınır ve görüşmeye vaktinde gidilir.
2. İyi bir kıyafetin en iyi tavsiye mektubu olduğu unutulmaz. Aşırılıktan kaçmak kaydıyla görüşmeden önce kılık kıyafet düzeltilmelidir. Komisyonun mülâkat yapılacak kimse hakkında ilk izlenimlerinin kılık kıyafetle ilgili olacağı bilinmelidir.
3. İçeri girdikten sonra komisyon, selâmlanmalı, kişi kendini tanıtmalı ve soruları cevaplamaya hazır olduğunu belirtmelidir.
Mülâkat sözlü sınav olmadığı için cevaplanamayacak bir soru sorulmayacaktır. Bu sebeple rahat olunmalı ve kişi kendine güvenmelidir. Komisyon üyelerinin aday hakkında “kılığıyla kıyafetiyle, saygısıyla, güveniyle, işe ilgisiyle, konuşmasıyla, görgüsüyle bizim istediğimiz niteliklere sahip bir personel adayı” şeklinde düşünmeleri sağlanmalıdır.
4. Sorular dikkatle dinlenmeli ve sadece sorulanlar cevaplanmalı, söz gereksiz yere uzatılmamalıdır. Bu arada tuzak sorular sorulabileceği de hesaba katılarak temkinli konuşulmalıdır.
Konuşma kurallarına mümkün olduğu kadar uyulmaya çalışır. Çünkü komisyon üyeleri adayı konuştururken konuşmada açıklık, anlatım ve ikna, anlama ve idrak kabiliyeti, zihnî kıvraklık, kendine güven ve tolerans gibi ölçütlerle değerlendirme yapacaklardır.
5. Görüşme tamamlandıktan sonra teşekkür edilir ve iyi dileklerle ora­dan çıkılır.

Mülakat Öncesi Yapılması Gerekenler

Firma ve pozisyon hakkında detaylı bilgi sahibi olun.
Başvurduğunuz firma ve pozisyonu tercih etme nedenlerinizi iyi belirleyin.
Mümkünse geçmiş çalışmalarınızı özetleyen bir portfolio hazırlayabilirsiniz.
Mülakat yerini ve adresi öğrenin.
Mümkünse mülakat yapacak kişinin ismini ve pozisyonunu öğrenin.
Mülakata geç kalmayın, mümkünse 10 dakika önce orada olun.
Kıyafet seçiminize dikkat edin.
Gelebilecek soruları düşünün ve hazırlanın.
Bekleme odasındaki davranışlarınıza dikkat edin.

Mülakat Sırasında Yapılması Gerekenler

Görüşme odasına giriş ve ilk izlenim önemlidir.
El sıkışmak: Enerjik ve güçlü olmalı. El terli olmamalı.
Göz içine bakmak: Konuşurken odanın çevresine değil göz içine bakın. Aksi kendine güvensizliğin göstergesidir.
El kol hareketleri: Konuşmaya anlam katar. Aşırı olursa dikkati dağıtır.
Saç kaşımak, kalem çıtçıtlamak, bacak sallamak olumsuz etkiler bırakır.
İkramlara yönelik davranışlar önemlidir. İkram edilen bir şeyi içmemek ayıp sayılabilir ama konuşmanın akışını etkileyecek şekilde yiyip içmek doğru olmaz.

Örnek Mülakat Soruları

Genel Sorular

Bize kendinizi tanıtın (2 dakikayı aşmamalı)
Neden bizim şirkete başvurdunuz?
Neden sizi seçelim?
Siz kendinizi nasıl tanımlardınız?
Arkadaşlarınız sizi nasıl tanımlar?

Davranışsal Sorular

Bir projeye lider olarak atandığınızda, nasıl bir yönetim gösterdiniz?
İş planının gerisinde kaldığınız bir proje oldu mu? Anlatın.

Gerilim Soruları

Gelir gider hesapları ile oynayan bir çalışanı keşfettiğinizde ne yapardınız?
İş hayatınızda yaptığınız en büyük hata nedir? Bu hatadan edindiğiniz tecrübe?
Çalışma grubundaki 5 kişiden 4’ü birbiri ile anlaşamıyor. Çözümünüz?

Teknik Mülakat

İş tecrübesini de içeren belirli teknik konulara odaklanan sorular.

Bazı Mülakat Soruları ve Yanıtları

En zayıf yönünüz nedir?

Zayıflığı, güçlü yöne çevirmek mümkün olabilir. Örneğin, gençlik ya da tecrübesizlik faktörleri zayıf yanlar olabileceği gibi dinamizm ve iş öğrenme kolaylığı açısından bakıldığında güçlü yanlar olarak da sunulabilir.

En güçlü yönünüz nedir?

Başvurduğunuz iş ile ilintili olanı söylemek artı puan kazandıracaktır.

Stres ile nasıl başa çıkabiliyorsunuz?

"Rekabetçi ve stresli ortamlar verimimi artırır"
"Strese göre değil ortama ve verilere göre önlem almak gerekir."

Neden bizim şirkette çalışmak istiyorsunuz?

"Verileriniz yükselişte. Yükselen bir şirkette çalışmak ve katkıda bulunmak istiyorum"

Günde en fazla kaç saat çalışabilirsiniz?

(İşleri bir türlü yetiştiremiyor mu? Gizli sorusu)
Az çalışmak kadar çok çalışmak da problem yaratabilir! İşleri vaktinde yetiştiremiyor izlenimi doğabilir. "İşimi bitirinceye kadar"

Eve iş götürür müsünüz?

(Zor soru. Cevap uzadıkça zor durumda kalmak mümkün)
"Gerektiğinde tabii ki. Bazı işlerin zamanında bitirilmesi gerektiğinin bilincindeyim".

İnsanlar en çok hangi yönünüzü eleştirir?

(Acaba çok hassas mı? Gizli sorusu)
"Sürekli eleştirilen bir yönüm yoktur. Üstelik eleştirileri dinlemeyi ve hatalarımı düzeltmeye çalışmayı severim".

Bu pozisyondaki maaş beklentiniz?

(Kritik soru: Kendinize biçtiğiniz değer ile eşanlamlı olabilir.)
Maaşı tartışmadan önce sorumluluklarımın ne olacağını daha detaylı tartışmak istiyorum.
Mümkün olduğunca maaşla ilgili konuşmamak gerekir. Maaş teklif aldığınızda konuşulması gereken bir konu.
Önceden piyasa araştırması yapmak çok yararlı olacaktır. "Yaptığım araştırmalara göre ücretler XX-XXX arasında değişiyor." diyebilirsiniz. Bu şirket hakkında araştırma yaptığınızı gösterir.

Bir önceki işinizden neden kovuldunuz?

Dürüst davranın. Fakat eski işiniz, patronunuz ya da iş arkadaşlarınızla ilgili kötü konuşmama konusunda özen gösterin.
Örneğin, "Yeni patronum kendi takımıyla çalışmak istedi."

Mülakatta Bunları Mutlaka Yapın

Dürüst cevaplar verin.
Karşı sorular sorun.
Motivasyonunuzu belli edin.
Grup oyuncusu olduğunuzu vurgulayın.
Profesyonelliğinizi sarsmayın. (Aşırı şaka vb.)

Mülakatta Bunları Sakın Yapmayın!

Özel bilgiler vermek
Geçmiş problemlerden bahsetmek
Ücreti tartışmak. (İşe alındıktan sonra tartışılan bir konudur.)
Mülakatçının sözünü kesmek
Sorulara evet, hayır gibi çok kısa cevaplar vermek
Aile sorunlarını açmak

Sözlükte Söyleşi Nedir:
Bir yazarın, kişisel görüş ve düşüncelerini fazla derinleştirmeden, muhatabıyla konuşuyormuş hissini verecek bir üslûpla makale plânında yazdığı fikir yazısına sohbet (söyleşi) denir. Sohbet, makaleden üslûp yönüyle ayrılır. çoğunlukla, günlük konuların işlendiği sohbet yazılarında senli benli bir anlatım yolu seçilir, hatıralardan, halk fıkralarından, nüktelerden, özlü sözlerden yararlanılır. Makaleye benzer bir yazı türüdür. Konusu daha çok genel ya da günlük sanat olaylarıdır. Fakat konu, tez ve savunma amacı güdülmeden ve karşılıklı konuşma havası içinde, sıcak bir dille yazılır. İnsanlar karşılıklı konuşmayı sevdiklerinden, söyleşi türündeki yazıları okumayı severler. İyi bildiği ve herkesin ilgilendiği bir konuda çoğu kişi söyleşi yazabilir. Bunun için bir konuda, ne söyleneceğini bilmenin yanı sıra, nasıl söyleneceğini bilmek gerekir. Söylenecekler, küçük şakalarla daha çekici duruma getirilebilir. İyi bir dinleyici olmak, iyi bir söyleşi yazmak için önemlidir. Usta bir söyleşi yazarı çok ağır konuları bile herkesin okuyup anlayabileceği bir duruma getirir.

Söyleşi türünün Türk Edebiyatı’ndaki önemli temsilcileri:

“Ahmet Rasim - Ramazan Sohbetleri”, “Suut Kemal Yetkin - Edebiyat Söyleşileri”, “Şevket Rado - Eşref Saati”, “Melih Cevdet Anday - Dilimiz Üzerine Söyleşiler”, “Nurullah Ataç - Karalama Defteri”… Ayrıca Cenap Şahabettin, Refik Halit Karay, Hasan Ali Yücel… gibi yazarlarımız da bu türde eserler vermişlerdir.

Söyleşinin belirleyici özellikleri:

• Düşünsel plânla yazılır. • Yazar anlattıklarının doğruluğuna, okuyucusu ile olan bağına güvenmeli, anlattıklarını günlük konuşma havasıyla, fakat mantık çerçevesinden ayrılmadan anlatabilmelidir. • Kolay okunabilir bir uslup yakalayabilmelidir. Söyleşirken dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Bu kuralların diğer günlük konuşma türleri için de geçerli olduğu unutulmamalıdır.

Söyleşinin Kuralları:

• Söylenilenler doğru olmalıdır. • Dedikodu yapılmamalıdır. Unutulmamalıdır ki, siz bir başkasının dedikodusunu yaparsanız, sizin olmadığınız ortamlarda da sizin dedikodunuz yapılacaktır. • İçten davranılmalı, insanlarla pazarlıksız bir iletişim kurulmalıdır. • Konuşmanın uygun zamanlarında karşıdaki kişinin adı söylenmelidir. • Sadece bir kişi konuşmamalıdır. Söyleşinin karşılıklı konuşma olduğu unutulmamalıdır. • Dinleyen kişiye zorla bir görüşü benimsetmeye çalışılmamalı, o kişinin de görüşlerine saygı gösterilmelidir. • Konuşurken konuşmanın olanaklarından (bkz. Ünite 3) yararlanılmalı; ama bağıra bağıra konuşulmamalıdır. • Konuşurken el - kol eylemleri abartılmamalıdır. Yoksa söylenilenden çok eylemlere dikkat edilir. • Konuşanın sözü kesilmemeli, düşüncesini söylemesine olanak sağlanmalıdır. • Sonradan konuşma ortamına gelenleri konuşmaya katmak için konuşulan konu kısaca o kişiye de anlatılmalıdır. Konu gelen kişiye açıklanmak istenmiyorsa ortak bir konu üzerinde konuşulmaya başlanmalıdır.

Söyleşi Örneği

Sözden Söze Mektuptan açılmış talihim, bir tane daha geldi. Öteki gibi değil bu. Bir kere yazan gizlemiyor kendini, kim olduğunu söylüyor: İsmet Zeki Eyüboğlu adında bir genç. İstanbul Bilim Yurdunda yani Üniversitesinde okuyormuş. Sonra da benimle eğlenmiyor, alaya almıyor beni, över gibi gözüküp alttan alta iğnelemeğe kalkmıyor. Çıkışıyor bana, çıkışıyor ya, haklı olarak çıkışıyor. Eski yazılarımı, şu Öz Türkçe yazılarımı beğenirmiş, yenilerine sinirleniyor, şöyle diyor: “Geçen günkü Nokta dergisinde Ulus’tan aktarılmış bir yazınızı okudum. Ne çok üzüldüm bilseniz! Yoksa sizi de mi elden kaçırdık? Nerde o eski güzelim Öz Türkçe sözler, nerde o yazınızdaki edebiyat, ahlâk, hak, sanat, merak, şiir gibi tatsız tutsuz Osmanlıca sözler. Niçin şunun bunun sözüne bakıp da düşüncelerimizi değiştiriyorsunuz? O yeni sözleri beğenmeyenler var diye mi yazmak istemiyorsunuz? Günün birinde bir kişi çıkıp size: “Beğenmedim bu sesinizi” dese ona bakıp da sesinizi değiştirecek misiniz? Ne derse desin el gün. Biz yolumuza bakalım. Daha böyle çok şeyler söylüyor. O mektubu okurken tatlı bir duygu sardı içimi, “mektup” değil de “beti” dediğim günleri andım. Doğru söylüyor, iyi söylüyor o genç. Utandım kendi kendimden inandığım yoldan dönmenin yeri mi vardı? Bu çıkışmalarına karşılık ne diyeyim de bağışlatayım suçu mu? Var benim de bir özrüm, gelgelelim gençler anlamaz, anlamamaları daha da iyidir. Gene söyleyelim ben. A çocuğum, ben yaşlandım, kocadım da onun için saptım yolumdan. Bilin ki sevinerek olmadı bu. Gene durup durup o yola özlemle bakıyorum. Bir sevgilinin bir daha evine varamayacağınız bir sevgilinin yoluna nasıl bakılırsa öyle bakıyorum. Biliyorum ki doğru oradadır; güzel oradadır, ancak ben yoruldum, dizlerim kesildi. Bir de o işi başaramayacağımı anladım. Yalnızdım, pek yalnız kaldım. Beni tutanlar, benim o yolda gitmemi dileyenler vardı, uzaktan seslenmekle yetiniyorlardı. Beni özendirmek istemelerine ne denli sevinirsem sevineyim, yanımda kimseyi görememek üzüyordu beni. Doğrusu, büsbütün de bırakmadım o yolu. Böyle Arapça, Farsça tilcikleri kullandığım yazılarımda gene o sevdiğim, kimini de kendim uydurduğum tilciklere yer veriyorum. Biliyorum, yetmez bu, en doğrusu gene eskisi gibi özTürkçe yazmaktır. Onu yakında, bir dergide gene deneyeceğim. Çok sevindim o mektuba. Birkaç yıl benim yürüdüğüm bir yolu bırakmak, istemeyenler olmasına çok sevindim. Gençler unutsun benim emeklerimi, onları hiçe saysınlar, Arapça, Farsça tilciklerden kaçınmadığım bir suda sevgiliden geliverecek bir esenleme gibi yüreğimi aydınlatır, güneşler doğurur gönlümde. İtalyan yazarı Luigi Pirandello’nun bir iki oyununu görmüşsünüzdür, hikâyelerini okudunuz mu? Bay Feridun Timur onlardan otuz altısını dilimize çevirmiş, Millî Eğitim Bakanlığı da bastırmış. Hepsini okumadımsa da okuduklarım çok hoşuma gitti, diyebilirim ki o yazarın oyunlarından daha çok beğendim hikayelerini. Oyunlarında yüksekten atmayı andırır bir hal vardır. Hikâyeleri öyle değil, Pirandello onlarda kişilerini daha iyi gösteriyor, canlandırıyor. Oyunlarında hep bir görüşü savunmak, okuyanları, yahut seyircilerini düşündürmek ister. Hem de çözümlenemeyeceğini söylediği meseleler üzerinde düşündürmek ister. Bir gerginlik vardır oyunlarında, hikâyeleri ise öyle değil, onlardaki kişiler daha canlı, okuyana daha yakın. Herhalde bana öyle geldi. Bay Feridun Timur da iyi çevirmiş dilimize. Belli ki İtalyanca cümleye bağlı kalmak istememiş, her yerde değilse bile çok yerde: “Bizim dilimizde nasıl söylemeli?” diye düşünmüş. Örneğin bir yerde: “Don Lollo hiddetten küplere biniyordu.” diyor. “Küplere binmek” deyimi sanmam ki İtalyancada olsun. Daha böyle çok buluşlar var Bay Feridun Timur’un çevirisinde. Ama belli ki daha genç bir yazar, o cesareti daima gösteremiyor, bazan acemiliklere düşüyor. İşte bir örnek: “Don Lollo bu sözlere olmaz diyordu. Nafile; olan olmuştu; fakat nihayet kabul etti ve ertesi sabah şafakla beraber, âlet ve edevat torbası s ırtında olduğu halde, Zi Dima Locası Primosole’ye geldi. Nihayet kabul etti.” den önce bir “fakat” koymanın ne yeri var? Hele: “avandanlığı s ırtında” demek dururken “âlet ve edevat torbası s ırtında olduğu halde” demenin cümleye bir ağırlık verdiğini nasıl anlamıyor? Daha böyle kusurlar var Bay Feridun Timur’un çevirisinde, “haykırmak” sözünü çok kullanıyor, hem de “bağırmak” yerine kullanıyor. Gene o hikâyenin bir yerinde: “Küpten olmamak için ihtiyarı orada mevkuf mu tutacaktı?” diyor. Burada “mevkuf” sözü hiç yakışıyor mu? “kendisi küpten olmasın diye ihtiyarı hürriyetinden mi edecekti” diyemez miydi? Bir de şunu söyleyelim. “Ciddi Bir Şey Değil” adlı hikâyede şöyle bir cümle var: “Her defasında bir daha aynı hataya düşmeyeceğine dair yemin üstüne yemin ediyor, ahdü peyman ediyor, yeniden âşık olmamak için kahraman bir deva araştıracağını söylüyordu.” Bay Feridun Timur böyle konuşmaz elbette “düşmeyeceğine yemin etti .”der. Düşmeyeceğine dair yemin etti.” demez. Belki İtalyanlar öyle der, biz demeyiz. “Kahraman deva” da ne oluyor? belli, Fransızların “remède hèroique” dedikleri, İtalyancada tıpkısı olabilir, Türkçede öyle denmez, başka bir şey arasın. Luigi Pirandello’dan “Seçme Hikâyeler” de böyle ufak tefek kusurlar var, gene de o kitap tatlı tatlı okunuyor, Bay Feridun Timur’u iyi çevirmenlerimizden, yani mütercimlerimizden sayabiliriz. Hele bir şeye çok sevindim: ikinci ciltte dil birinci cilttekinden çok daha iyi. Demek ki Bay Feridun Timur’un çevirileri günden güne iyileşecek. Ben adını yeni duyduğuma göre kendisinin bir genç olduğunu sanıyorum, bundan sonraki çevirileri elbette daha kusursuz olur. Siz de okuyun o hikâyeleri, eğlenirsiniz, hele ikinci cildin başındaki Donna Mimma’dan başlarsanız, bütün kitabı okumak hevesi uyanır içinizde. (Nurullah ATAÇ. Söyleşiler, TDK, 231, Ankara 1964 )