İşte Cevaplar
Cevap : Nasreddin Hoca
Hayatı
Nasreddin Hoca’nın hayatı, yaşadığı yer, doğumu , ölümü, zaman hakkındaki bilgiler çelişkili ve çeşitlidir. Buna rağmen Hocanın yaşadığı dönem Anadolu da Moğol işgalinin zulmünün kol gezdiği maddi ve manevi yönden hep buhran içinde geçen 13. Yy dır.
Onun Kayserili, Azerbaycan’lı olduğuna dair ispatlanamamış iddialara karşın hakkında ilk bilgileri veren şeriyye sicilleri, Mecmua-ı Maarif, Saltukname gibi kaynaklar, kızına ait mezarın Sivrihisar’da bulunması ,Fuat Köprülü, Pertev Naili Boratav ‘ın da genel kanaatleri Nasreddin Hoca’nın Sivrihisar’da doğduğu şeklindedir.
Hayatı hakkındaki bilgiler rivayetlere karışmış, doğru ve yanlışlar ayaırt edilemez hale gelmiştir. Bunlara rağmen onun hakkında bilgi veren e eski ve güvenilir kaynak Ebul Hayr Rumi’nin Saltukknamesinde verdiği bilgilerdir. Buna göre Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinin Hortu köyünde doğmuştur. Bu bilgi Doç Dr. Erol Altınsapan ‘ın tepitleri ile teyit edilmiştir. Ebul Hayr Rumi’nin Saltukknamesinde Hoca’nın Akşehirde yaşayan Seyyid Mahmut Hayrani’nin dervişi olduğu da rivayet edilir. Babasının Hortu köyü imamı Abdullah Efendi, annesinin Sıdıka Hatun olduğu .Sivrihisar'da medrese öğrenimi görüp, medresede ders okuttuğu, kadı yardımcılığı yaptığı, Hortu'ya dönüp köy imamı olduğu, 1284'de Akşehir'de vefat ettiği şeklindeki bilgilerin büyük kısmı da genel kabul görmektedir.
İlk tahsilini imam olan babası Abdullah Efendi'den yaptığı anlaşılan Hoca’nın Sivrihisar ve Konya medreselerine gittiği medresede ders verdiğ, kadı yardımcılığı yaptığına dair rivayetler de bulunur. Boratav’ın kitabında 40 adet kadı, kadılık ve hâkimlikle ilgili fıkranın bulunmasI bu görüşleri destekler mahiyettedir.
Evliya Çelebi meşhur eserinde onun hakkında şu bilgileri verir: “Akşehir'de büyük din adamı ve değerli zat "El-Mevla Hazret Şeyh Hoca Nasreddin"'in kabri vardır. Kendisi Akşehirlidir. Gazi Hüdavendigara yetişip,Yıldırım Han zamanında şöhret bulmuştur. Fazilet sahibi olup, hazırcevap, keramet sahibi, filozof, din ve dünya işlerini birlikte ve eksiksiz yürüten büyük bir zat idi. Timurlenk ile bir toplantıda bulunmuştur.
Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiler N. Hoca’nın yaşadığı zaman ile örtüşmemekte Timur ile bir mecliste bulunduğu Yıldırım Bayezıd zamanında yaşamış olduğu mümkün gözükmemektedir.
NARETTİN HOCA FIKRALARI EL YAZMA VE MATBU KAYNAKLARI
Nasreddin Hoca fıkralarının sayısı ilk kaynaklarda 43 adet iken Osmanlı dönemindeki matbaacılık ve kitap basımı faaliyetleri çerçevesinde 300 e kadar ulaşmış günümüzde matbu kaynaklarda ( Boratav 550) 600 ulaşırken ona mal edilen tüm fıkraların sayısı binleri çoktan aşmıştır.
Yazıya geçirilmiş ilk Nasrettin Hoca hikayeleri Sarı Saltuk'un hayatını anlatan Ebu’l Hayr Rumi’nin 1480 yılında yazdığı Saltuknamesi'ndedir . Ebu’l Hayr Rumi , Cem Sultan'ın talimatı üzerine Anadolu ve Rumeliyi adım adım dolaşarak dervişlerden dinlediklerini toparlayıp Saltukname’yi yedi senelik bir çalışma sonucunda 1480 yılında tamamlamış bu eserinin . l571 tarihli ilk yazma nüshada 43 adet Nasrettin Hoca fıkrasını da eklemiştir.
17 . yy şairi olan Çorlulu Zarifi, Râhatü’l-ervâh (1604) adlı eserinde yer yer , Nasreddin Hoca fıkralarına da yer vermiştir. Bu Eserin Leiden Üniversitesi’nde (Cod. Or., nr. 1286), İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ile (TY, nr. 673/1) Almanya Marburg Millî Kütüphanesi’nde (MS. Or. Oct., nr. 2390, vr. 1-108) kayıtlı üç nüshası bilinmektedir.
Seyyid Burhaneddin’in yazmış olduğu (d. 1814-ö. 1897) Letaif-i Nasreddin Hoca adlı Afyon Gedik Ahmed Paşa Kütüphanesinde yer alan yazma nüsha içinde 121 latife bulunur.[9] Nasreddin Hoca fıkralarının ilk baskısı olan 1837 Matbaa-i Amire nüshasında 160, [10]Çaylak Tevfik’in derlemelerinde ise 200, 1958 de basılan eser de ise 445 Nasreddin Hoca fıkrası kayıt edilmiştir. Pertev Naili Boratav’ın Nasrettin Hoca 1996, adlı eserinde ise 594 fıkraya yer verilmiştir.
“Nasreddin Hoca fıkralarını içeren eski yazmalardan bir tanesi Londra´da British Museum´da bulunan Haza Terceme-i Nasreddin Efendi Rahme başlıklı yazma eserdir. Ancak bu eserdeki latifelerin bir kısmı, onun üslubuna ve nükte tekniğine uymamaktadır.
Nasreddin Hoca fıkraları, Türk dünyasının tümüne yayıldığı gibi onun fıkraları batı dillerine de çevrilmiş tir. Pierre Mille´in Nasreddin et son epouse adlı kitabı, Edmonde Savussey´in La Litterature Populaire Turque adlı eserindeki Nasreddin Hoca bölümü,Jean Paul Carnier´in Nasreddin Hoca et ses Histoires Turques adlı eserleri bunlardan bazılarıdır.
Orta Asya’da Efendi lakabıyla bilinen Nasrettin Hoca’nın ünü ve fıkraları tüm Türk dünyasına yayılmıştır. Azerbaycan’da Molla Nasreddin, Kazakistan’da Koja Nasreddin, Özbekistan’da Nasreddin Efendi olarak tanınan N. Hoca’nın Özbek, Tatar, Kırıgız, Azeri veya Uygur Türkçesine taşınmış çok sayıda fıkraları ve varyantları vardır.
Nasreddin hoca fıkraları nın ilk matbu baskısı 1837 yılında yapılmış., daha sonra Çaylak Tevfik onun fıkralarını toparlayarak Letaif’i Nasreddin 1883, Hazine-i Letaif, 1885 adlı eserlerinde bastırmıştır. Bu eserlerde toplam 200 fıkra vardır. Nasrettin Hoca Hakkında en değerli ve son çalışmayı Pertev Naili Boratav yapmıştır. Nasrettin Hoca 1996 . konya Belediyesinin Osmanlı'nın kuruluşunun 700. yılı münasebetiyle, bastırdığı Ahmet Yakupoğlu' nun hazırladığı Minyatürlerle Nasreddin Hoca Hikayeleri taşıyan kitap da oldukça güzeldir.
1996-1997 UNESCO tarafından Uluslararası Nasreddin Yılı ilan edilmiş ve anılmıştır. Her sene 5-10 Temmuz tarihlerinde Akşehir’de Nasrettin Hoca adına bir festival düzenlenmektedir.
Diğer Cevaplara Gözat
Hayatı
Nasreddin Hoca’nın hayatı, yaşadığı yer, doğumu , ölümü, zaman hakkındaki bilgiler çelişkili ve çeşitlidir. Buna rağmen Hocanın yaşadığı dönem Anadolu da Moğol işgalinin zulmünün kol gezdiği maddi ve manevi yönden hep buhran içinde geçen 13. Yy dır.
Onun Kayserili, Azerbaycan’lı olduğuna dair ispatlanamamış iddialara karşın hakkında ilk bilgileri veren şeriyye sicilleri, Mecmua-ı Maarif, Saltukname gibi kaynaklar, kızına ait mezarın Sivrihisar’da bulunması ,Fuat Köprülü, Pertev Naili Boratav ‘ın da genel kanaatleri Nasreddin Hoca’nın Sivrihisar’da doğduğu şeklindedir.
Hayatı hakkındaki bilgiler rivayetlere karışmış, doğru ve yanlışlar ayaırt edilemez hale gelmiştir. Bunlara rağmen onun hakkında bilgi veren e eski ve güvenilir kaynak Ebul Hayr Rumi’nin Saltukknamesinde verdiği bilgilerdir. Buna göre Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinin Hortu köyünde doğmuştur. Bu bilgi Doç Dr. Erol Altınsapan ‘ın tepitleri ile teyit edilmiştir. Ebul Hayr Rumi’nin Saltukknamesinde Hoca’nın Akşehirde yaşayan Seyyid Mahmut Hayrani’nin dervişi olduğu da rivayet edilir. Babasının Hortu köyü imamı Abdullah Efendi, annesinin Sıdıka Hatun olduğu .Sivrihisar'da medrese öğrenimi görüp, medresede ders okuttuğu, kadı yardımcılığı yaptığı, Hortu'ya dönüp köy imamı olduğu, 1284'de Akşehir'de vefat ettiği şeklindeki bilgilerin büyük kısmı da genel kabul görmektedir.
İlk tahsilini imam olan babası Abdullah Efendi'den yaptığı anlaşılan Hoca’nın Sivrihisar ve Konya medreselerine gittiği medresede ders verdiğ, kadı yardımcılığı yaptığına dair rivayetler de bulunur. Boratav’ın kitabında 40 adet kadı, kadılık ve hâkimlikle ilgili fıkranın bulunmasI bu görüşleri destekler mahiyettedir.
Evliya Çelebi meşhur eserinde onun hakkında şu bilgileri verir: “Akşehir'de büyük din adamı ve değerli zat "El-Mevla Hazret Şeyh Hoca Nasreddin"'in kabri vardır. Kendisi Akşehirlidir. Gazi Hüdavendigara yetişip,Yıldırım Han zamanında şöhret bulmuştur. Fazilet sahibi olup, hazırcevap, keramet sahibi, filozof, din ve dünya işlerini birlikte ve eksiksiz yürüten büyük bir zat idi. Timurlenk ile bir toplantıda bulunmuştur.
Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiler N. Hoca’nın yaşadığı zaman ile örtüşmemekte Timur ile bir mecliste bulunduğu Yıldırım Bayezıd zamanında yaşamış olduğu mümkün gözükmemektedir.
NARETTİN HOCA FIKRALARI EL YAZMA VE MATBU KAYNAKLARI
Nasreddin Hoca fıkralarının sayısı ilk kaynaklarda 43 adet iken Osmanlı dönemindeki matbaacılık ve kitap basımı faaliyetleri çerçevesinde 300 e kadar ulaşmış günümüzde matbu kaynaklarda ( Boratav 550) 600 ulaşırken ona mal edilen tüm fıkraların sayısı binleri çoktan aşmıştır.
Yazıya geçirilmiş ilk Nasrettin Hoca hikayeleri Sarı Saltuk'un hayatını anlatan Ebu’l Hayr Rumi’nin 1480 yılında yazdığı Saltuknamesi'ndedir . Ebu’l Hayr Rumi , Cem Sultan'ın talimatı üzerine Anadolu ve Rumeliyi adım adım dolaşarak dervişlerden dinlediklerini toparlayıp Saltukname’yi yedi senelik bir çalışma sonucunda 1480 yılında tamamlamış bu eserinin . l571 tarihli ilk yazma nüshada 43 adet Nasrettin Hoca fıkrasını da eklemiştir.
17 . yy şairi olan Çorlulu Zarifi, Râhatü’l-ervâh (1604) adlı eserinde yer yer , Nasreddin Hoca fıkralarına da yer vermiştir. Bu Eserin Leiden Üniversitesi’nde (Cod. Or., nr. 1286), İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ile (TY, nr. 673/1) Almanya Marburg Millî Kütüphanesi’nde (MS. Or. Oct., nr. 2390, vr. 1-108) kayıtlı üç nüshası bilinmektedir.
Seyyid Burhaneddin’in yazmış olduğu (d. 1814-ö. 1897) Letaif-i Nasreddin Hoca adlı Afyon Gedik Ahmed Paşa Kütüphanesinde yer alan yazma nüsha içinde 121 latife bulunur.[9] Nasreddin Hoca fıkralarının ilk baskısı olan 1837 Matbaa-i Amire nüshasında 160, [10]Çaylak Tevfik’in derlemelerinde ise 200, 1958 de basılan eser de ise 445 Nasreddin Hoca fıkrası kayıt edilmiştir. Pertev Naili Boratav’ın Nasrettin Hoca 1996, adlı eserinde ise 594 fıkraya yer verilmiştir.
“Nasreddin Hoca fıkralarını içeren eski yazmalardan bir tanesi Londra´da British Museum´da bulunan Haza Terceme-i Nasreddin Efendi Rahme başlıklı yazma eserdir. Ancak bu eserdeki latifelerin bir kısmı, onun üslubuna ve nükte tekniğine uymamaktadır.
Nasreddin Hoca fıkraları, Türk dünyasının tümüne yayıldığı gibi onun fıkraları batı dillerine de çevrilmiş tir. Pierre Mille´in Nasreddin et son epouse adlı kitabı, Edmonde Savussey´in La Litterature Populaire Turque adlı eserindeki Nasreddin Hoca bölümü,Jean Paul Carnier´in Nasreddin Hoca et ses Histoires Turques adlı eserleri bunlardan bazılarıdır.
Orta Asya’da Efendi lakabıyla bilinen Nasrettin Hoca’nın ünü ve fıkraları tüm Türk dünyasına yayılmıştır. Azerbaycan’da Molla Nasreddin, Kazakistan’da Koja Nasreddin, Özbekistan’da Nasreddin Efendi olarak tanınan N. Hoca’nın Özbek, Tatar, Kırıgız, Azeri veya Uygur Türkçesine taşınmış çok sayıda fıkraları ve varyantları vardır.
Nasreddin hoca fıkraları nın ilk matbu baskısı 1837 yılında yapılmış., daha sonra Çaylak Tevfik onun fıkralarını toparlayarak Letaif’i Nasreddin 1883, Hazine-i Letaif, 1885 adlı eserlerinde bastırmıştır. Bu eserlerde toplam 200 fıkra vardır. Nasrettin Hoca Hakkında en değerli ve son çalışmayı Pertev Naili Boratav yapmıştır. Nasrettin Hoca 1996 . konya Belediyesinin Osmanlı'nın kuruluşunun 700. yılı münasebetiyle, bastırdığı Ahmet Yakupoğlu' nun hazırladığı Minyatürlerle Nasreddin Hoca Hikayeleri taşıyan kitap da oldukça güzeldir.
1996-1997 UNESCO tarafından Uluslararası Nasreddin Yılı ilan edilmiş ve anılmıştır. Her sene 5-10 Temmuz tarihlerinde Akşehir’de Nasrettin Hoca adına bir festival düzenlenmektedir.
Diğer Cevaplara Gözat