Sözlükte YAĞIŞ Nedir:
Atmosferden yeryüzüne düşen sıvı veya katı sulara yağış denir.

Yağışların Oluşumu

Yağışın olabilmesi için ön şart su buharı (nem)dır. Ancak bu yeterli değildir. Bununla beraber ardarda 4 ayrı olay daha gereklidir.

1. Soğuma,
2. Yoğunlaşma,
3. Damlaların büyümesi,
4. Yağış alanına yeni bulutların gelmesi.

1. Soğuma

Yoğunlaşma için havanın soğuması gerekir. Soğuma soğuk ve sıcak hava kütlelerinin karışmasıyla veya konvektif yükselmeyle olabilir. Soğuma 4 şekilde olur.

a. Konveksiyonla soğuma: Sıcak hava soğuk yeryüzüne temas ederek soğur.
b. radyasyon kaybı ile soğuma: Açık gecelerde atmosferden uzaya radyasyonla ısı kaybı ve de soğuma olur.
c. Karışma ile soğuma: Sıcak ve soğuk 2 hava kütlesi karışarak. Sıcak karışım Soğuk
d. Adyabatik soğuma: Çevresiyle ısı değişimi olmadan soğuma adyabatik olarak nitelenir. Yükselerek soğuma.

Hava ısınır genleşir hafifler yükselir = soğur.

2. Yoğunlaşma

Yoğunlaşmanın olabilmesi için havada yoğunlaşma çekirdeklerinin olması gerekir. Bunlar suyu üzerinde tutan 10 mikrondan küçük çaplı parçacıklardır. Yoğunlaşma çekirdekleri olmazsa yoğunlaşma olmaz.

3. Damlaların Büyümesi

Yoğunlaşma çekirdeklerinin etrafındaki ince film su tabakası higroskopik su olarak adlandırılır. Bu su kalınlaşır, kalınlaşır ve havada kalamaz hale gelir. Sonra da düşmeye başlar. Düşerken diğer su damlacıklarıyla da birleşir ve yağış olur.

Çok soğuyan havada buz kristalleri oluşabilir. Bunların üzerinde de yoğunlaşma olabilir.

4. Yağış Alanına Yeni Bulutların Gelmesi

Bulutlardaki su buharı miktarı 2-3 g/m3 kadardır. Dolayısıyla yağışta bu su hemen tükenir. Yeni bulutlar gelip beslemedikçe uzun süreli yağışlar oluşmaz.

Birim zamanda düşen yağış miktarına yağış şiddeti denir.
2.5 mm/h(düşük),
2.5-7.6 mm/h (orta),
7.6 mm/h< (şiddetli yağmur)

Yağış Şekilleri

Yoğunlaşan su buharının havadaki veya yeryüzündeki ürünlerine hidrometeor denir. Hidrometeorlar 4’e ayrılır.

1. Düşen Hidrometeorlar
2. Düşmeyen Hidrometeorlar
3. Yeryüzünde Savrulan Hidrometeorlar
4. Havada Bulanıklık Yapan Hidrometeorlar

Bunlardan önemlileri; yağmur, kar, dolu, çiğ, kırağı, kırç ve vergla burada anlatılacaktır.

Yağmur

Bulutlardan sıvı olarak düşen çapı 0.5 mm den büyük su damlacıklarına yağmur denir. Damla çapı 6 mm den büyükse sürtünme direnci artar ve damla parçalanır.

Max
Çapı 0.5 mm den küçük yağmura çisenti denir.
Yağmur(sıcaklık pozitif)
0oC den düşük hava
Sulu sepken

Kar

Buz kristallerinden oluşan yağışa kar denir. Yoğunlaşan damlalar daha da soğuyup sıfırın altına düşürse katı halde yoğunlaşmış damlacıklar oluşur. Bu 6 ve 8 gen buz kristalleri birleşerek kar lapasını oluşturur.
Kar yalıtkandır. Bitkileri dondan korur.
Yavaş eriyerek toprağa su depolar.

Dolu

0.5-5 cm çaplı, yağan buz parçalarına dolu denir. Tek bir buluttan düştüğü için lokal bölgelerde görülür. 10 sn-40 dakika arasında sürer.
23.5.1969 Günü Saat 17:15'de Ankara'ya Düşen Dolu Taneleri
2.7.2005 tarihinde Erzurum'da 20 dakika boyunca yağan dolu araç trafiğini olumsuz etkilerken, dolunun kalınlığı kimi yerlerde 2 santimetreye ulaştı.
May 12, 2004 Giant Hail in Attica, Kansas, USA.
En büyük dolu faciası Hindistan’da 1888 de meydana geldi. Düşen dolu taneleri sonucunda bir kısmı hemen bir kısmı da aldıkları yaralar sonucunda daha sonradan olmak üzere toplam 250 kişi öldü.

Çiğ

Havadaki su buharının çiğlenme noktasından düşük sıcaklığa sahip cisimler üzerinde yoğunlaşmasıyla oluşan damlacıklara çiğ denir.

Kırağı

Çiğden farkı yoğunlaşma 0oC nin altındaki cisimler üzerinde oluşuyor.

Kırç (Jivr)

Havadaki su buharının çok soğumuş ağaç dalları, tel, saçak, vb. cisimler üzerinde yoğunlaşarak buz tabakası haline gelmesidir. kırağıdan ayrılan yönü, kristallerin üst üste yığılarak buz tabakası haline gelmesidir.

Çiğ en çok ilkbaharda görülürken, kırağı ve kırç ise çoğunlukla sonbaharda gerçekleşir.

Vergla

Yağmurun 0 oC nin altındaki cisimler üzerine düşmesi ve burada donmasıyla oluşur.

Yağış tipleri

Yağış olabilmesi için çiğlenme noktasının altında soğuma gerekir. Bu soğumanın tipine göre yağışlar Depresyonik, orografik, konvektif olabilir.

1. Depresyonik Yağışlar

Depresyonik yağış = siklonik yağış = cephesel yağış
Yoğunluk ve sıcaklığı farklı iki hava karşılaşınca oluşur.

Ilık hava hem karışımdan hem yükselmeden dolayı soğur. Soğuma yavaş olur. Uzun süreli ve düşük şiddetli, geniş alanlı yağış bırakır.

Depresyonik Yağışlar
Sıcak hava
Soğuk hava
Karışım
Depresyonik Yağışlar
Karışım

2. Orografik yağışlar

Şiddetli yağış bırakabilir. Denize paralel yüksek dağlarda çok görünür. Deniz tarafı yağış alır.(Fön rüzgarında da anlatıldı).

3. Konvektif Yağışlar

Yeryüzünün sıcak kesimleri ile temas eden hava ısınır.
Hava ısınır genleşir hafifler yükselir soğur = Yağış
Nemin yüksek olduğu yaz başında şiddetli yağış olabilir (Kırkikindi yağmurları bu şekilde oluşur).