Sözlükte PAPİRÜS Nedir:
Papirüs Nedir ? (Özet) : Papirüs bir bitki ve bu bitkiden yapılmış kağıdın adıdır. Mısırda nil kıyısında yetişen bir çeşit kamış. Bu kamış, hem eski mısır sanatında üsluplaştırılıp bezeme motifi olarak, hem de yazı malzemesi olarak kullanılmıştır. İlk kez 4. bin yılda bu bitkinin gövde katmanları düzgün bir yüzey oluşturacak biçimde üst üste yapıştırılarak preslenmiştir. İcadı, daha önceki tüm yazı malzemelerini geçersiz bırakmış, M.S. 4. yy.da parşömenin yaygınlaşmasına kadar tüm akdeniz ülkelerinin temel yazı malzemesi olmuştur.

---

Papirüs Nedir ? (Detay)

Papirüs, Cyperaceae ailesinden bir su bitkisi ve eski çağlarda bu bitkinin gövdesinden hazırlanan yazı kağıdının adıdır.

Eski Mısırlıların yelken, bez, hasır ve yazı kağıdı olarak kullandıkları papirüs onlardan Yunanlılara daha sonra Romalılara intikal etti ve M.S. 3. yüzyılda yerini parşömen alıncaya dek kullanımı sürdürüldü. Yunanca papirüs kelimesi Kıptice’den ödünç alınmış ve neredeyse tüm batı dillerine girmiştir (İngilizce, Almanca, Fransızca Papyrus, Rusça папирус, İspanyolca, İtalyanca papiro)

İngilizce paper “kâğıt” ve Türk argosunda “para” anlamına gelen “papel” kelimelerinin de orijini bu kelime olmalıdır.

Eski Mısırlıların yazı kağıdı yapmak için özünden yararlandıkları papirüs, sürüngen köksaplı, boyu 2,5-3 metreyi bulabilen bir bitkidir. Günümüzde yalnızca İtalya’nın bazı yerlerinde ve Gabon’da yetişir. Kuzey Afrika’da yetişen yumrulu papirüsün köksapından, yenebilen yumrular elde edilebilir. Eski Mısırlılar tarafından elde edilen papirüsten yazı yaprakları, Roma İmparatorluğu’nun son dönemlerine kadar kullanılmış, o dönemden başlayarak yerini, daha ucuz olan parşömen almıştır.

---

Papirüs Bitkisi

Kullanıldığı yerler: Papirüs eski Mısırlılar için önemli bir bitkiydi. Gıdâ olarak kullanıldığı gibi yapraklarından da hasır, sepet îmâlinde faydalanılırdı.

Papirüs kağıt îmâlinde de kullanıldı. Bunun için sapların tabakaları hafif hafif dövmeyle ayrılır. Sonra bunları 5-6 cm eninde, 25-30 cm boyunda şeritler hâlinde keserek uç uca ve yan yana yapıştırarak sayfalar hâlinde tabakalar yaparlardı. Bu tabakalar perdahlanır, böceklerin yememesi için üzerlerine sedir yağı sürülürdü. Bu tabakaların üzerine kamış kullanarak mangal kömürü, sübye ve başka maddelerden meydana gelen mürekkeple yazı yazarlardı. Yapılması, parşömenden çok daha ucuza mâl olduğu ve uzun zaman muhâfaza edilebildiği için, papirüs, edebî yazılardan resmî yazışmalara kadar çeşitli alanlarda kullanılmıştır.

Bu papirüs sayfaları günümüze kadar saklanmış olup, çok önemli tarihî belgelerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Mısır’da, 19. yüzyılın başlarında, Orta Krallık döneminin sonlarına ait bir papirüs bulundu. Bulunan papirüs Hollanda’daki Leiden Müzesi’ne götürüldü ve A. H. Gardiner tarafından 1909′da tercüme edildi. Papirüsün tamamı Admonitions of an Egyptian from a Heiratic Papyrus in Leiden (Leiden’deki Papirüste Bir Mısırlının Nasihatleri) adlı kitapta yer almaktadır. Papirüste Mısır’daki büyük değişimler; açlık, kuraklık, kölelerin Mısırlıların servetleriyle kaçışı ve ülke çapındaki ölümler tarif edilmektedir. Papirüs, Ipuwer adındaki bir Mısırlı tarafından yazılmıştı ve buradaki anlatımlardan bu kişinin Mısır’daki felaketlere bizzat şahit olduğu anlaşılmaktaydı. (Üstteki resimlerde görebilirsiniz.)