Cevap :

Sıralama (Dereceleme) Ölçekleri

Nesneleri belli bir özelliğine göre sıralayan ölçek türüdür. Bu ölçekle nesneler en büyükten en küçüğe, en ağırdan en hafife veya tersi işlemleri yapılır. Bu ölçekte verilen rakamların matematiksel anlamı yoktur. Sadece özelliğin azlık-çokluk ya da sırasını verir.

Örnek:

1. ÖSS'yi ikinci tercihle kazanmak,
2. Rakamları 1, 2,3,4, 5 gibi sıralamak,
3. Nesneleri A, B, C, gibi sıralamak,
4. Öğrencileri kısadan-uzuna doğru sıralamak,
5. Öğrencileri KPSS deneme sınavında aldıkları puana göre birinci, ikinci, üçüncü gibi sıraya dizmek.

Sıralama ölçeklerinde sıfır (0) değerinin bir anlamı yoktur. Örneğin; Öğrenci sıfırıncı sırada diyemeyiz. Sıralama ölçeğinde başlangıç noktası ve sıralar arasındaki farklar sabit değildir.

Sıralama Ölçeğinin Zayıf Yönleri

a) Birimler arasındaki aralıklar eşit değildir.

b) Gruba yeni biri katıldığında sıralama değişir.

Yine yukarıda sınıflama ölçeğinde verdiğimiz örneği alalım:

Sınıf öğretmenliği 2. sınıf öğrencilerini bu kez sıralama yapalım.

Not: Sıralama yaptığımızda sınıflama bilgisine sahip oluruz. Yani sıralama ölçeği sınıflamayı kapsar.

Kısa boylular         Orta boylular        Uzunboylular

Not: Sıralama ölçeklerinde başlangıç sıfır (0) olamaz. Ayrıca birimler arası aralıklar eşit değildir. Mesela 2. sıradaki esra ile 3. sıradaki Uğur arasındaki boy farkı 1 cm iken 6. sıradaki Hasan ile 7. sıradaki Ömer arasındaki boy farkı 5 cm olabilir. Bu olumsuzluğu ise eşit aralıkla ölçekler gidermektedir.

ÖrneK:

30 kişilik bir sınıfı boy sırasına koyduğumuzda, sıralamaya belli bir kişiden başlanacak ve bu sıralamada herkesin yeri belli olacaktır. Fakat 30 kişilik sınıfa sonradan 5 kişi daha katıldığında sıralamanın başlangıç noktası ve kişüerin sırası değişecektir.

Bu ölçek türüyle elde edilen ölçme sonuçları arasında iki tür ilişki vardır:

a) Geçişlilik: Ahmet, Mehmet'ten daha uzun,Mehmet de İsmet'ten daha uzun ise Ahmet de İsmet'ten uzundur. Bu geçişlilik ilkesi A>B ve B>C =>A>C şeklinde gösterilir.

b) Asimetriklik: Ahmet Mehmet'ten uzun ise Mehmet de Ahmet'ten uzundur diyemeyiz. Bu ilişki asimetrik bir ilişkidir yani (A>B=>B > A değildir).

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Nominal Ölçek: Bu ölçek dört tip ölçeğin en zayıf olanıdır. Bir cisim veya olayı belirli bir isme göre diğer cisim ve olaydan ayırmaya yarar. Örneğin yeni doğan çocukları kız ya da erkek olarak sınıflandırabiliriz.

Fabrikada imal edilen ve paketlenmek üzere yürüyen bir şerit üzerinde taşınan mamülleri hatalı veya hatasız diye nominal ölçekle ölçerek sınıflandırmak mümkündür.

Bazı karakteristiklerine bağlı olarak eşya ve olaylar arasındaki farkı belirtmede çoğu kez normal yolla isimlendirmek yerine şahsi kanatlarımıza bağlı olarak numaralandırma yolunu tercih ederiz.

Mesela paketlenmek üzere yürüyen bir şeritteki mallardan hatalı olanları 1 ve sağlam olanları 0 ile gösterebiliriz. Her bir kategori içerisine düşen eşya ve olay sayısını bulmak için genellikle nominal ölçeği kullanırız.

Örneğin belirli bir ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde kaç hastaya şizofrenik, manik-depresif ve psiko-nöratik diye teşhis konuldu şunu bilmek isteyebiliriz. Bu tip veriler çoğu kez sayılan veriler, sıklık verileri, kategorik veriler olarak da adlandırılır.

Cevap : Sıralama Ölçeği: Nominal ölçekten bir derece daha hassas veya karmaşık olan ölçek sıralama ölçeğidir. Gösterdikleri bazı karakteristiklerin nisbi miktarlarına göre bir eşya veya olayı diğerinden ayırmak için sıralama ölçeği kullanılmaktadır.

Sıralama ölçeği eşyaların belirli bir sıraya göre sıralamasını mümkün kılar. Örneğin pazarlamacılar bu ölçek kullanarak kişilikleri itibariyle en zayıftan en iyiye doğru sıralanabilir.

Bir köpek güzelliği yarışmasında yarışmaya katılan köpekler en az güzelden en çok güzele doğru sıralanabilir. Aynen bunun gibi belirli bir hastalığın en hafiften en şiddetliye doğru sıralanmasıda mümkündür.

Eğer n adet eşya ve olayı belirli özelliklerine göre sıraya koysak, 1 rakamı üzerinde durulan özelliğin en zayıf olduğu şeyi gösterirken; 2 rakamı, söz konusu özelliğin 1 rakamı ile ifade edilenden biraz daha fazla, fakat 3,4,... numaraları ile ifade edilenden az olduğunu gösterir.

Sıra değerleri arasındaki derece farkının eşit olması şart değildir. Örneğin, belirli bir sınava giren öğrenciler söz konusu sınavı tamamlama zamanlarına göre birinci, ikinci, üçüncü şeklinde sıralanabilir.

Bununla birlikte bu sınavı tamamlama bakımından birinci ve ikinci öğrenci arasında geçen sürenin ikinci ve üçüncü arasında arasında geçen süreye eşit olması beklenemez.