İşte Cevaplar
Cevap : Nutuk, genel olarak 19 Mayıs 1919’dan 1927’ye kadar Türk milletinin yaşadığı İstiklâl Savaşı’nı ve Yeni Türk Devleti Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarını kapsayan dokuz yıllık bir tarih dilimini kapsar. Ancak, 19261927 yıllarındaki olaylardan pek bahsedilmediğine göre esas itibariyle, 1925 yılı sonlarına kadar yaşananları kapsar.
Atatürk’ün ünlü eseri Nutuk, İstiklâl Savaşı ve Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının yani inkılâp tarihimizin birinci elden kaynağıdır. Böyle olmakla beraber, yaşanan büyük tarihi olayları zaman sırasına göre anlatıp değerlendiren bir tarih kitabı olmadığı gibi, bir hatıra kitabı da değildir. Nutuk, tarihi yapan ile yazanın aynı şahsiyette birleştiği, askerîsiyasîsosyal bir projenin safha safha uygulamaya konuluşunun, millete ve tarihe sunulmuş raporudur.
Nutuk’ta zaman içinde uygulamaya konuluşu anlatılan askerîsiyasîsosyal proje, çöken çok kavimli Osmanlı Türk Devleti’nin (Osmanlı İmparatorluğu) yerine, İşgal edilmiş vatanı kurtarıp, millet hakimiyetine dayanan yeni bir Türk Devleti (Türkiye Cumhuriyeti) kurma projesidir.
Konuşmasına, “1919 senesi Mayısının 19 uncu günü Samsuna çıktım. cümlesi ile başlayan Atatürk, önce uygulamaya koymayı düşündüğü projesinin gerekçesini ve hedefini ortaya koyar. Bu sebeple, memleketin ve milletin genel durumunu tasvir ederek mevcut şartları tespit eder. Bu şartlarda uygulamaya konulacak kararı verir:
“Gerçekte içinde bulunduğumuz o tarihte, Osmanlı Devleti’nin temelleri çökmüş, ömrü tamamlanmıştı. Osmanlı memleketleri tamamen parçalanmıştı. Ortada bir avuç Türk ün barındığı bir ata yurdu kalmıştı. Son mesele bunun da taksimini sağlamaya çalışmaktan ibaretti. Osmanlı Devleti, onun istiklâli,padişah, halife, hükûmet, bunların hepsi anlamı kalmamış birtakım boş sözlerden ibaretti.”
“Efendiler, bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da millî hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak!
İşte daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamasına başladığımız karar, bu karar olmuştur.”
Atatürk’e göre, 1919’daki şartlarda, Türk milleti için uygulamaya konulacak en uygun proje veya tek çıkar yol, “Millî hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak”tır. Türk milleti için başka bir yol, bir seçenek daha uygun bir proje bulunup uygulamaya konulamaz mıydı? Proje sahibi, bu sorunun cevabını eserinde, şöyle bir muhakeme mantık yürüterek vermektedir:
“Esas, (temel ilke), Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu temel ilke ancak tam istiklâle sahip olmakla gerçekleştirilebilir. Ne kadar zengin ve bolluk içinde olursa olsun, istiklâlden yoksun bir millet, medenî insanlık dünyası karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir muameleye lâyık görülemez.
(...)
Halbuki Türk’ün haysiyeti, gururu ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet, esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir.
O halde, ya istiklâl ya ölüm!”
Atatürk, Türk milleti için uygulamaya karar verdiği projesini, hareketinin başlangıcında bütün hatları ile ortaya koyup açıklamadığı gibi, bunu doğru da bulmamıştır. Nutuk ta, devrin şartlarından çıkardığı uygulama metodunu şöyle açıklıyor:
“Bu önemli kararın bütün gerek ve zaruretlerini daha ilk günden açığa vurup ifade etmek, elbette isabetli olmazdı. Uygulamayı birtakım safhalara ayırmak, olaylardan ve olayların akışından yararlanarak milletin duygu ve düşüncelerini hazırlamak ve basamak basamak ilerleyerek hedefe ulaşmaya çalışmak gerekiyordu. Nitekim öyle olmuştur. Eğer dokuz yıllık faaliyetimiz ve yaptıklarımız bir mantık silsilesi ile gözden geçirilirse, ilk günden bu güne kadar takip ettiğimiz genel doğrultunun, ilk kararın çizdiği yoldan ve yöneldiği hedeften asla sapmamış olduğu kendiliğinden anlaşılır.”
Atatürk, eserinin ilk sayfalarında, “dokuz yıllık” zaman dilimi içinde uygulamaya koyduğu ve uygulamayı başardığı projesini, anlatıyor. Projesini ortaya çıkaran tarihî şartları, Projesinin hedefini, dayandığı mantık ve gerekçesini, uygulama metodunu açıklıyor.
“1919 senesi Mayısı’nın 19 uncu günü Samsuna çıktım.” Cümlesi ile başlayan Nutuk’ta Atatürk, “millî hakimiyete dayanan kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak” için takip ettiği politikayı, uyguladığı metodu açıkladıktan sonra, uygulama sırasında karşılaştığı olayları, zorlukları, çatışmaları, olayların içinde bulunan şahıslarla beraber anlatır. Nutukta anlatılan tarihî askerîsiyasî olaylar, genel olarak şu konuları kapsar: İç ve dış politika konuları, düzenlenen miting ve kongreler, İstiklâl Savaşı’nın çeşitli safhaları, Ankaraİstanbul ilişkileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışı, Lozan görüşmeleri ve Anlaşmanın esasları, Cumhuriyet’in ilânı ve Devletimizin kuruluş şartları, Halifeliğin kaldırılması, Cumhuriyet’e karşı olanların tutumları, kurulması başarılan millî hakimiyete dayalı Türk Devleti nin Türk gençliğine emanet edilmesi.
“Nutuk bir tarih veya hatıra kitabı değildir.” demiştik. Bu doğrudur. Ancak, Atatürk, uygulamaya koyduğu “dokuz yıllık faaliyetini ve yaptıklarını”, vesikalar ve diğer bilgi ve belgeler ışığında veya onlara dayanarak anlatır. Anlattığı olayların değerlendirmesini ise elbette, kendi konumuna göre yapar. Atatürk’ün, Nutuk adlı eserini meydana getiren konuşması ile gayesi, bir İstiklâl Savaşı veya Cumhuriyet tarihi yazmak değildir. Ancak, anlattıklarının, “inkılâbımızın incelenmesinde tarihe yardımcı” olacağını da belirtir.
Atatürk, konuşmasının (eserinin) başlarında Türk milleti için seçtiği hedefi ve hedefinin mantıkî gerekçesini ve metodunu, konuşmasını tamamlarken (eserini bitirirken) bir daha özetleyerek tekrarlar:
“Görülüyor ki biz her vasıtadan yalnız ve ancak bir temel görüşe dayanarak (yalnız bir noktai nazardan) faydalanırız. O görüş (noktai nazar) şudur: Türk milletini medenî dünyada, layık olduğu mevkie yükseltmek, Türkiye Cumhuriyeti’ni sarsılmaz temelleri üzerinde her gün daha çok güçlendirmek...”
Atatürk, Nutuk’ta, kurduğu Türkiye Cumhuriyetini, ulaştığı sonucu, Türk gençliğine emanet etmeden önce, altı gün başka bir ifadeyle, 36 saat 33 dakika süren tarihî konuşmasında neyi anlatmak istediğini; “uzun ve teferruatlı konuşması”nın asıl gayesini şu cümlelerle ifade ediyor:
“Efendiler, bu nutkumla, millî varlığı sona ermiş sayılan büyük bir milletin, istiklâlini nasıl kazandığını; ilim ve tekniğin en son esaslarına dayanan millî ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım.”
Atatürk’ün Nutuk adlı eserini meydana getiren, ünlü konuşmasını niçin yaptığını ve gayesini özetleyerek tekrarlayan yukarıdaki cümleler, Türkiye Cumhuriyeti’nin iki temel özelliğini de belirtmesi bakımından son derece önemlidir.
Atatürk, “dokuz yıllık faaliyet ve çalşma” ile kurduğu, kendi ifadesiyle “hakimiyeti milliyeye müstenit, bilâkayd ü şart müstakil yeni Türk Devleti”nin iki temel özelliğini şöyle tespit ediyor:
“İlim ve fennin en son esaslarına müstenit , millî ve asrî bir devlet.”
Nutuk, işte bu “millî” ve “asrî” Türk devleti Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş mücadelesini, kuruluş felsefesini, Cumhuriyet’in ilelebed yaşatılması için Türk milletinin nasıl hareket etmesi gerektiğini, bizzat kurucusunun ağzından anlatan bir eserdir.
Bu özelliğiyle Nutuk, Atatürk gibi bir devlet kurucunun, Türk milletine ve insanlık tarihine sunduğu bir rapordur.
Sonuç olarak Nutuk, “tarihten edinilen tecrübelerin bir ibret tablosu halinde millete mal edilmesi geleneğine uyularak ve o gün ulaşılan başarının, ‘asırlardan beri çekilen millî felâketlerin yarattığı uyanıklığın sonucu ve bu aziz vatanı her köşesini sulayan kanların bedeli’ olduğuna işaret edilerek bu sonucun özlü bir hitabe ile Türk gençliğine emanet edildiği bir eserdir.”
bkz. Nutuk Konusu
Diğer Cevaplara Gözat
Atatürk’ün ünlü eseri Nutuk, İstiklâl Savaşı ve Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının yani inkılâp tarihimizin birinci elden kaynağıdır. Böyle olmakla beraber, yaşanan büyük tarihi olayları zaman sırasına göre anlatıp değerlendiren bir tarih kitabı olmadığı gibi, bir hatıra kitabı da değildir. Nutuk, tarihi yapan ile yazanın aynı şahsiyette birleştiği, askerîsiyasîsosyal bir projenin safha safha uygulamaya konuluşunun, millete ve tarihe sunulmuş raporudur.
Nutuk’ta zaman içinde uygulamaya konuluşu anlatılan askerîsiyasîsosyal proje, çöken çok kavimli Osmanlı Türk Devleti’nin (Osmanlı İmparatorluğu) yerine, İşgal edilmiş vatanı kurtarıp, millet hakimiyetine dayanan yeni bir Türk Devleti (Türkiye Cumhuriyeti) kurma projesidir.
Konuşmasına, “1919 senesi Mayısının 19 uncu günü Samsuna çıktım. cümlesi ile başlayan Atatürk, önce uygulamaya koymayı düşündüğü projesinin gerekçesini ve hedefini ortaya koyar. Bu sebeple, memleketin ve milletin genel durumunu tasvir ederek mevcut şartları tespit eder. Bu şartlarda uygulamaya konulacak kararı verir:
“Gerçekte içinde bulunduğumuz o tarihte, Osmanlı Devleti’nin temelleri çökmüş, ömrü tamamlanmıştı. Osmanlı memleketleri tamamen parçalanmıştı. Ortada bir avuç Türk ün barındığı bir ata yurdu kalmıştı. Son mesele bunun da taksimini sağlamaya çalışmaktan ibaretti. Osmanlı Devleti, onun istiklâli,padişah, halife, hükûmet, bunların hepsi anlamı kalmamış birtakım boş sözlerden ibaretti.”
“Efendiler, bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da millî hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak!
İşte daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamasına başladığımız karar, bu karar olmuştur.”
Atatürk’e göre, 1919’daki şartlarda, Türk milleti için uygulamaya konulacak en uygun proje veya tek çıkar yol, “Millî hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak”tır. Türk milleti için başka bir yol, bir seçenek daha uygun bir proje bulunup uygulamaya konulamaz mıydı? Proje sahibi, bu sorunun cevabını eserinde, şöyle bir muhakeme mantık yürüterek vermektedir:
“Esas, (temel ilke), Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu temel ilke ancak tam istiklâle sahip olmakla gerçekleştirilebilir. Ne kadar zengin ve bolluk içinde olursa olsun, istiklâlden yoksun bir millet, medenî insanlık dünyası karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir muameleye lâyık görülemez.
(...)
Halbuki Türk’ün haysiyeti, gururu ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet, esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir.
O halde, ya istiklâl ya ölüm!”
Atatürk, Türk milleti için uygulamaya karar verdiği projesini, hareketinin başlangıcında bütün hatları ile ortaya koyup açıklamadığı gibi, bunu doğru da bulmamıştır. Nutuk ta, devrin şartlarından çıkardığı uygulama metodunu şöyle açıklıyor:
“Bu önemli kararın bütün gerek ve zaruretlerini daha ilk günden açığa vurup ifade etmek, elbette isabetli olmazdı. Uygulamayı birtakım safhalara ayırmak, olaylardan ve olayların akışından yararlanarak milletin duygu ve düşüncelerini hazırlamak ve basamak basamak ilerleyerek hedefe ulaşmaya çalışmak gerekiyordu. Nitekim öyle olmuştur. Eğer dokuz yıllık faaliyetimiz ve yaptıklarımız bir mantık silsilesi ile gözden geçirilirse, ilk günden bu güne kadar takip ettiğimiz genel doğrultunun, ilk kararın çizdiği yoldan ve yöneldiği hedeften asla sapmamış olduğu kendiliğinden anlaşılır.”
Atatürk, eserinin ilk sayfalarında, “dokuz yıllık” zaman dilimi içinde uygulamaya koyduğu ve uygulamayı başardığı projesini, anlatıyor. Projesini ortaya çıkaran tarihî şartları, Projesinin hedefini, dayandığı mantık ve gerekçesini, uygulama metodunu açıklıyor.
“1919 senesi Mayısı’nın 19 uncu günü Samsuna çıktım.” Cümlesi ile başlayan Nutuk’ta Atatürk, “millî hakimiyete dayanan kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak” için takip ettiği politikayı, uyguladığı metodu açıkladıktan sonra, uygulama sırasında karşılaştığı olayları, zorlukları, çatışmaları, olayların içinde bulunan şahıslarla beraber anlatır. Nutukta anlatılan tarihî askerîsiyasî olaylar, genel olarak şu konuları kapsar: İç ve dış politika konuları, düzenlenen miting ve kongreler, İstiklâl Savaşı’nın çeşitli safhaları, Ankaraİstanbul ilişkileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılışı, Lozan görüşmeleri ve Anlaşmanın esasları, Cumhuriyet’in ilânı ve Devletimizin kuruluş şartları, Halifeliğin kaldırılması, Cumhuriyet’e karşı olanların tutumları, kurulması başarılan millî hakimiyete dayalı Türk Devleti nin Türk gençliğine emanet edilmesi.
“Nutuk bir tarih veya hatıra kitabı değildir.” demiştik. Bu doğrudur. Ancak, Atatürk, uygulamaya koyduğu “dokuz yıllık faaliyetini ve yaptıklarını”, vesikalar ve diğer bilgi ve belgeler ışığında veya onlara dayanarak anlatır. Anlattığı olayların değerlendirmesini ise elbette, kendi konumuna göre yapar. Atatürk’ün, Nutuk adlı eserini meydana getiren konuşması ile gayesi, bir İstiklâl Savaşı veya Cumhuriyet tarihi yazmak değildir. Ancak, anlattıklarının, “inkılâbımızın incelenmesinde tarihe yardımcı” olacağını da belirtir.
Atatürk, konuşmasının (eserinin) başlarında Türk milleti için seçtiği hedefi ve hedefinin mantıkî gerekçesini ve metodunu, konuşmasını tamamlarken (eserini bitirirken) bir daha özetleyerek tekrarlar:
“Görülüyor ki biz her vasıtadan yalnız ve ancak bir temel görüşe dayanarak (yalnız bir noktai nazardan) faydalanırız. O görüş (noktai nazar) şudur: Türk milletini medenî dünyada, layık olduğu mevkie yükseltmek, Türkiye Cumhuriyeti’ni sarsılmaz temelleri üzerinde her gün daha çok güçlendirmek...”
Atatürk, Nutuk’ta, kurduğu Türkiye Cumhuriyetini, ulaştığı sonucu, Türk gençliğine emanet etmeden önce, altı gün başka bir ifadeyle, 36 saat 33 dakika süren tarihî konuşmasında neyi anlatmak istediğini; “uzun ve teferruatlı konuşması”nın asıl gayesini şu cümlelerle ifade ediyor:
“Efendiler, bu nutkumla, millî varlığı sona ermiş sayılan büyük bir milletin, istiklâlini nasıl kazandığını; ilim ve tekniğin en son esaslarına dayanan millî ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım.”
Atatürk’ün Nutuk adlı eserini meydana getiren, ünlü konuşmasını niçin yaptığını ve gayesini özetleyerek tekrarlayan yukarıdaki cümleler, Türkiye Cumhuriyeti’nin iki temel özelliğini de belirtmesi bakımından son derece önemlidir.
Atatürk, “dokuz yıllık faaliyet ve çalşma” ile kurduğu, kendi ifadesiyle “hakimiyeti milliyeye müstenit, bilâkayd ü şart müstakil yeni Türk Devleti”nin iki temel özelliğini şöyle tespit ediyor:
“İlim ve fennin en son esaslarına müstenit , millî ve asrî bir devlet.”
Nutuk, işte bu “millî” ve “asrî” Türk devleti Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş mücadelesini, kuruluş felsefesini, Cumhuriyet’in ilelebed yaşatılması için Türk milletinin nasıl hareket etmesi gerektiğini, bizzat kurucusunun ağzından anlatan bir eserdir.
Bu özelliğiyle Nutuk, Atatürk gibi bir devlet kurucunun, Türk milletine ve insanlık tarihine sunduğu bir rapordur.
Sonuç olarak Nutuk, “tarihten edinilen tecrübelerin bir ibret tablosu halinde millete mal edilmesi geleneğine uyularak ve o gün ulaşılan başarının, ‘asırlardan beri çekilen millî felâketlerin yarattığı uyanıklığın sonucu ve bu aziz vatanı her köşesini sulayan kanların bedeli’ olduğuna işaret edilerek bu sonucun özlü bir hitabe ile Türk gençliğine emanet edildiği bir eserdir.”
bkz. Nutuk Konusu
Diğer Cevaplara Gözat