Cevap :

Osmanlı devletinin büyümesine etki eden unsurlar

1. Bizans ve Balkanların durumu
2. Adalet ve hoşgörü politikası
3. Gaza ve cihat ruhu
4. Padişahların özellikleri
5. Merkeziyetçi yönetim anlayışı
6. Anadolu'da güçlü bir siyasi otoritenin olmaması
7. Jeopolitik konumu
8. İskan politikası
9. İstimalet Politikası
10. Ahilerin desteği

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Osmanlıların yeni fethedilen yerlerde uyguladıkları sistemler arasında “Kolonizatör Türk Dervişleri” denilen şeyh, baba, abdal lakaplı ve sûfi kimlikli dinî grupların liderliğinde gerçekleştirilen iskân siyasetinin de önemli etkisi vardı. Anadolu’nun fethi ve İslamlaşmasında olduğu gibi, Osmanlı Devleti’nin kuruluşu sırasında da Türkleri harekete geçiren en önemli unsurların başında bu tasavvuf düşüncesi gelmektedir. Abdalân-ı Rûm, Gâziyân-ı Rûm Ahiyân-ı Rûm ve Bacıyân-ı Rûm denilen bu gruplar Anadolu’da sürekli propaganda yaparak ve Anadolu devletlerinin savaşlarına katılarak fetihlerin kalıcılığını sağlamışlardır. Anadolu’ya yapılan yoğun Türkmen göçleri sonucunda bölgeye gelen bu dervişler, Selçuklular gibi Osmanlıların da manevi dayanaklarını oluşturmuştur. Onların Anadolu’daki etki alanı, fetih ve iskân, sosyal hayat ve kültür hayatı gibi birbirine bağlı üç başlıkta toplanmaktadır. Yani Osmanlı’nın kuruluşu esnasında bu dervişler, fetihlerde etkili oldukları kadar, kırsal ve kentsel bölgelerde yerleşim ve konaklama hizmetleri başta olmak üzere sosyal hayatın çeşitli kademelerinde etkili olmuşlardır. Bu örgütsel yapı Osmanlıların Bitinya’daki Bizans şehirlerinin fethedilmesi için itici güç olmuş, padişahlara hükümet sistemini geliştirme olanağı sağlamış ve Hıristiyan nüfusun geniş bir bölümünün İslâmiyet’e girmesini kolaylaştırmak suretiyle yeni kurulan devlete oldukça sağlam bir toplumsal yapı kazandırmıştır. Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyüyüp gelişmesinde etkili olan temel unsulardan birisi de beyliğin kurulduğu coğrafi bölgenin avantajlarıdır. Nitekim Anadolu’nun Batı bölgelerinde Bizans sınırında kurulan Osmanlı Beyliği’nin gaza ve cihad politikaları çerçevesinde diğer beyliklerin de desteğini aldığı bilinmektedir. Yine o dönemlerde Anadolu’da ve Balkanlarda yaşanan siyasi otorite problemleri ile Avrupa’da İngiltere ve Fransa arasında yaşanan Yüzyıl Savaşlarının Osmanlı üzerinde olumlu etkileri olduğu söylenebilir. Tüm bunların yanı sıra Osmanlı kuruluş dönemini şekillendiren önemli unsurlardan birisi de başarılı ve merkezi yönetime hâkim padişahların varlığıdır. Nitekim bu durum devletin kuruluş yıllarında içte ve dışta başarılı politikalar üretmesine ve bunların uygulanmasına zemin hazırlamıştır.

Bu çerçevede Osmanlı Devleti’nin büyümesinde ve gelişmesinde etkili olan bir başka faktörün de devletin kuruluş yıllarında uyguladığı dış politika anlayışı ile buna bağlı olarak gelişen diplomasi anlayışının olduğu söylenebilir. Nitekim devlet ilk aşamada Batı’da Bizans’a karşı savaş, doğuda beyliklere karşı barış ve dostça ilişkiler kurma gibi bir dış politika geliştirdi. Bu çerçevede kuruluş yıllarında Bizans’a karşı gaza ve cihad ile dinî meşruiyet desteği sağlayan devlet, beylikler ile de siyasî evlilikler gibi yollarla akrabalık ve dostluk ilişkileri kurma yoluna gitti. Bu durum devletin kuruluş aşamasında mütevazı bir şekilde rakiplerini çoğaltmadan hareket ettiğini göstermektedir. Ancak ilerleyen dönemlerde devlet gücünün artmasıyla birlikte Osmanlı Devleti’nin “hiç kimseyi kendi ile eşit şartlarda görmeme” gibi bir diplomasi anlayışının yerleştiği bilinmektedir. Bu durum devletin içinde bulunduğu siyasi ve askeri gücüne uygun bir diplomasi anlayışı uyguladığını ve her dönemde geçerli kurallar ile değil zamana göre değişen politikalar yerleştirdiğini göstermesi açısından önemlidir. Nitekim Osmanlı Devleti’nin en önemli özelliklerinden birisi bu esnekliğinde yatmakta olup, devlet kesin çizgilerle korunup bağlı kalınan katı kurallardan ziyade dinamik ve dönemin ihtiyaçlarına göre şekillenen bir anlayış ile hareket etmiştir.

Bu şekilde Batı Anadolu’da yerleştikleri bu yeni yurdun sahibi olan Osmanlılar, bunun da verdiği güvenle yeni yayılma bölgeleri arayışına girdiler. Onların XIV. yüzyıldaki büyümelerinde, fırsatlardan yararlanma becerileri ile iyi şansları oldukça etkili oldu. Ayrıca Anadolu Selçuklu İmparatorluğu’nun ve Balkanlar’da Bizans İmparatorluğu’nun çöküşlerini aynı zamana rastlaması Osmanlı Türklerine büyüme imkânı sağladı. Osmanlı’nın bu büyümesi Batı’da Hıristiyanlara karşı, gaza ve cihat adı altında, doğuda ise, o dönemde parçalanmış durumda olan Müslüman hanedan devletlerine karşı gelişti. Bu durum Osmanlı fetih politikasının sadece Hıristiyanlara karşı ve kutsal cihat politikası dâhilinde değil, Müslümanlara yönelik olduğunu da göstermektedir. Nitekim daha ilk dönemlerden itibaren yapılan fetihlerin sonucunda Osmanlı egemenlik alanı bir yandan Hıristiyan Balkanlar’a doğru yayılırken, diğer taraftan da Müslüman Anadolu toprakları üzerine yayılmıştır. Böylece XIV. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, bir uç gazisi ve Osmanlı hanedanının kurucusu olan Osman’ın torunları, Tuna’dan Fırat’a kadar uzanan geniş bir alanda imparatorluk kurmuşlardı.