OSMANLI DEVLETİNDE EĞİTİM-ÖĞRETİM ELEMANLARI

>>Klâsik eğitim sisteminde teşkilâtlanma çerçevesinde Osmanlı medreselerinde eğitim-öğretim elemanı olarak tek şahsiyet, yâni müderris bulunmaktadır.
>>Sahn-ı Semân ve Süleymâniye medreseleri gibi İstanbul’daki birkaç büyük medresede, müdderisin dışında bir de onun yardımcı durumunda mu’îd bulunmakta idi.
>>Bunların dışındakiler ise talebe ile diğer hizmetli elemanlardan ibâretti. 
>>Mu’îdin vazifesi, müderrisin verdiği dersleri medrese talebesine (dânişmend-lere) tekrar etmekten ibâretti.Ayrıca, mu’îdler, alt birimleri (tetimmeleri) bulunan medreselerde okuyan talebeye (sûhteye) de nezâret etmekteydiler.

İslâm dünyâsında faaliyet gösteren medreselerde tahsil ve tedris faaliyetlerinin mihverinde, başlangıçtan îtibâren eğitim-öğretimin sürdürüldüğü müesseseler (mektepler, medreseler) değil, hocalar (âlimler, müderrisler) bulunuyordu. Bu durum, Osmanlı medreseleri ve ulemâsı için de geçerli olacaktır. Çünkü, Osmanlılardan önce oluşan bu gelenek, ilim anlayışı ve oluşan mekanizma, XVI. yüzyılın ortalarına kadar diğer İslâm beldelerinden Osmanlı ülkesine taşınmıştı.

Eğitim-öğretim faaliyetlerinin umûmî niteliğine kısaca baktığımızda, şöyle bir tablo ile karşılaşırız: Osmanlı devletinde eğitim-öğretim faaliyetleri devlet tarafından, belirli ve kesin kānunlara bağlanmış bir vazife olarak üstlenilmemişti. Bu faaliyetler –hükümdarlar tarafından kurulan müesseseler da dâhil– vakıf sistemi çerçevesinde, bir bakıma husûsî teşebbüsler denebilecek bir yapılanma içerisinde yürütülmüştü.