Cevap :

SAFHA MALİYET SİSTEMİNİN TANIMI

Safha maliyet sistemi üretimin birbirine paralel ve zincirleme olarak bağlı safhalarda gerçekleştiği, devamlı olarak ve kitle halinde bir tek veya birkaç ürünün üretildiği sanayi kollarında kullanılan bir maliyet hesaplama sistemidir . Bu sistemde üretim, müşterilerinin özel istek veya siparişlerine göre değil, ürünlerin piyasada satılmak üzere seri halde elde edilmesi için yapılmaktadır. Bu sistem gıda (un, şeker, süt, yağ, ekmek, v.b.), çimento, tuğla, tekstil, cam, enerji, seramik, petrol, kimya gibi seri üretim yapan işletmelerde uygulanır. Safha maliyet sisteminde ilgili dönemin üretim giderleri üretim safhalarında toplanır ve her bir safhanın giderleri o safhanın üretim miktarına bölünerek, safhanın birim maliyeti hesaplanır. Bir safhada tamamlanıp bir sonraki safhaya devredilen mamuller, tamamlandıkları safhanın birikimli maliyeti (kendi birim maliyeti artı önceki aşamadan gelen birikimli birim maliyeti) ile maliyetlendirilerek, Bir sonraki safhaya (veya mamul stoklarına) aktarılarak toplam maliyet belirlenir (Büyükmirza, 2008:251). Sistemin uygulanması kolay olmasına rağmen mamul çeşidinin çoğalması ve dönem sonunda yarı mamul olması halinde bir takım güçlükler doğurmaktadır.

Safhadaki Toplam Üretim Maliyetlerinin Hesaplanması

Safhaların (esas üretim gider yerleri) toplam üretim maliyetleri hesaplanırken şu işlemler yapılır :
•Giderler, gider yeri itibariyle izlendiğinden her safhanın direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri alınarak direkt giderler hesaplanır.
•Endirekt giderlerden oluşan genel üretim giderlerinin birinci dağıtımı sonucunda safhada toplanan genel üretim giderleri bulunur.
•Direkt ilk madde ve malzeme giderleri ile direkt işçilik ve genel üretim giderleri toplanarak, safhanın döneme ilişkin toplam üretim giderleri bulunur. afhanın üretim maliyetine varsa bir önceki safhadan gelen üretim maliyetleri de eklenerek o safhada toplanan (biriken) toplam üretim maliyeti bulunur. 

Birim Maliyetlerin Hesaplanması

Safhalarda toplanan üretim giderleri eşdeğer ürün miktarına bölünerek eşdeğer birim maliyetler hesaplanır. Eşdeğer birim maliyet, bir birim mamul ya da tamamlanan mamullerin maliyeti anlamına gelmektedir. Eşdeğer birim maliyet mamul ve yarı mamullerin tamamlanma dereceleriyle çarpılarak mamul ve yarı mamullerin birim maliyetleri hesaplanır.

Birim maliyetlerin hesaplanışı şu şekilde formüle edilmektedir

Eşdeğer Birim Maliyet: Safha Giderleri Toplamı / Toplam Eşdeğer Ürün Miktarı Tamamlananların Birim Maliyeti: Eşdeğer birim maliyet × 1 Dönem Sonu Yarı Mamullerin Birim Maliyeti: Eşdeğer birim maliyet × Tamamlanma Derecesi


Maliyetlerin Dağılımı Her bir safhada biriken toplam üretim maliyeti, üretimi tamamlanıp bir sonraki safhaya veya mamul ambarına devreden mamuller ile yarı mamuller arasında dağıtılır. Bunun için, tamamlanan birimlerin miktarı toplam birim maliyet ile çarpılarak toplam maliyet hesaplanır. Diğer yandan, yarı mamullerin her bir maliyet unsurundan aldığı pay ayrı ayrı hesaplanır. Bunun için de, yarı mamullerin her bir gider unsuru itibariyle hesaplanan eşdeğer ürün miktarı, söz konusu gider unsurunun birim maliyeti ile çarpılarak her giderden aldığı pay toplamı bulunur. Üretim giderlerinin toplamı, yarı mamullerin toplam maliyetini verir.

Maliyet Tablosunun ve Safha Raporunun Hazırlanması

Maliyet tabloları üretim sürecinin her safhasında oluşan toplam maliyetler ve birim maliyetler hesaplandıktan sonra maliyetleri toplu bir şekilde göstermek ve safhalar arasındaki aktarmaları açıklamak için hazırlanır. Fakat maliyet tabloları yönetime, safhalarda oluşan maliyetlerin kontrolü açından yeterli bilgiyi sağlamaz. Bu yüzden, safhalardaki maliyet oluşumunun etkin bir biçimde kontrolünün yapılabilmesi için safha maliyet raporlarının yapılması gerekir. Bir safha raporunda, safhadaki miktar hareketleri, safhada o dönemde yapılan giderlerin toplam ve birim maliyetleri, bir önceki safhadan aktarılan maliyet bilgileri, dönem başı ve dönem sonu yarı mamullere ilişkin ayrıntılı bilgiler, üretimi tamamlanmış ve üretimi yarım kalmış birimlerin toplam ve birim maliyetleri ve karşılaştırmaya esas olacak bütçe ve standart veriler yer alır.

Safha maliyet tabloları

---

---

Diğer Cevaplara Gözat