Cevap :

Osmanlı Devlet İdaresini Oluşturan Unsurlar 

1- Seyfiye Sınıfı Temsilcileri Kimlerdir?

Seyfiye : Kılıç sahipleridir. Asker kökenlidirler.

1. Sadrazam
2. Vezirler
3. Beylerbeyi
4. Sancak beyi
5. Subaşı
6. Kaptan-ı Derya
7. Yeniçeri ağası bu sınıfa mensuptur.

Osmanlı Devlet İdaresini Oluşturan Unsurlar Seyfiye Sınıfı Nedir?

Seyfiye (Askeri Bürokrasi): Kılıç sahibi anlamına gelen askeri sınıfı temsil ederlerdi. Osmanlı Devleti fetih ve gaza temeli üzerine oturtulduğu için uzun süre seyfiye, yönetici sınıfın en etkili kanadını oluşturdu. Seyfiye sınıfı üyelerinin yönetim ve askerlikle ilgili yetki ve sorumlulukları vardı. Seyfiyenin Divan-ı Hümayundaki temsilcileri vezir-i azam, vezirler, kaptanıderya ve yeniçeri ağası idi.

Seyfiye sınıfının taşradaki temsilcileri ise; eyaletleri yöneten beylerbeyleri ile sancakları yöneten sancak beyleri idi. Bu görevliler bulundukları yerlerde buyrukları altındaki diğer görevlilerle birlikte merkezden gelen emirleri uygularlardı. Yönetim dışında askerlik görevi de bulunan seyfiye ülkenin iç ve dış güvenliğinin sağlanmasından sorumluydu.

Osmanlı Devlet İdaresini Oluşturan Unsurlar Kalemiye Sınıfı Nedir?

Kalemiye (Sivil Bürokrasi): Osmanlı Devleti’nde bürokrasi sınıfını oluşturan bu grup genelde idari ve mali işlere bakarlardı. Kalemiyenin Divandaki temsilcileri Anadolu ve Rumeli defterdarları ile nişancı idi. Devletin iç ve dış yazışmaları, hazine arazileri ile ilgili kayıtların tutulması da kalemiye sınıfının göreviydi. Ayrıca başta reisülküttap olmak üzere Divan toplantılarının bürokratik işlemlerini yürüten katipler ile ülke genelindeki her türlü yazışma içlerini yerine getiren memurlar da kalemiye sınıfına dahildi.

Osmanlı Devlet İdaresini Oluşturan Unsurlar İlmiye sınıfı Nedir?

İlmiye (Din, eğitim ve Hukuk Bürokrasisi): İlimle uğraşan sınıf anlamına gelir. İlmiye sınıfı mensupları medreselerde iyi bir eğitim gördükten sonra divanda ve diğer idari birimlerde görevlendirilirlerdi. Divandaki temsilcileri kazasker; taşradaki temsilcileri ise kadılardı. İlmiye sınıfından olan şeyhülislam ise gerekli durumlarda divana katılırdı. Bunun dışında ilimle uğraşan müderrisler de bu gruba dahildi. İlmiye sınıfı mensupları Müslüman olmak zorundaydı.

İlmiye sınıfı bilim, eğitim ve öğretim içlerini üstlenmekle birlikte dinin Osmanlı Devleti’ndeki yeri dikkate alındığında aslında yönetici sınıfın en önemli unsurları olarak kabul gördü. Öyle ki Fatih Dönemi’ne kadar vezir-i azamların önemli kısmı ulema kökenli idi. Bu yüzden Osmanlı Devleti’nin kurumlaşmasında ulema sınıfının rolü büyüktür. diğer yandan çeri devlet esasına göre kurulmuş olan Osmanlı Devleti’nde gerek devlet idaresinde gerekse toplum düzeninde ilmiye sınıfı son derece büyük öneme sahiptir.

İlmiye sınıfı; devlet idaresi, adalet, ilim ve tedris (eğitim-öğretim) gibi çeşitli vazifelerden sorumluydu. İlmiye sınıfının Divan-ı Hümayundaki temsilcilerinden olan Kazaskerler Divana gelen davaları dinler ve karara bağlarlardı. Şehir ve kasabalarda ise yargı ve adaletle ilgili görevleri kazaskerler adına kadılar yerine getirirdi. Kadıların atanması, denetlenmesi ve terfileri bağlı bulundukları kazasker tarafından yapılırdı.

İlmiye sınıfı, yargının yanı sıra ülkedeki tedris (eğitim) hizmetlerinin yerine getirilmesinden de sorumluydu. Osmanlı sınırları içerisinde açılacak medreselerin ve medreselerdeki müfredatın belirlenmesi; kadı ve müderrislerin tayin edilmesi de kazaskerlerin sorumluluğunda idi. İlmiye sınıfının yetki ve görev alanına giren konulardan biri de divanda alınan kararların İslam dinine uygun olup olmadığı yönünde fetva vermek idi. Bu yetki Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfının başı olarak kabul edilen şeyhülislam tarafından kullanılırdı. Osmanlı padişahları da kararlarını uygulamadan önce şeyhülislamdan fetva isterlerdi. Ayrıca şeyhülislam çeşitli konularla ilgili olarak halktan gelen soruları İslamiyet’e uygunluğunu değerlendirerek cevaplandırırdı.

1. Şeri hukuk: İslam hukukudur. Özü Kur’an-ı Kerim, hadis, icma ve kıyasa dayanmaktadır. Osmanlı’da çeri hukuk sadece Müslüman halka uygulanırdı.
2. Örfi hukuk: Türk gelenek ve göreneklerine uygun olarak hazırlanmış kurallar bütünüdür. Osmanlı padişahlarının buyrukları da örfi hukuk kapsamına girmektedir.
3. Vakıf: Bir hizmetin (sağlık, eğitim, vs.) gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmi bir yolla ayrılarak bir topluluk veya bir kimse tarafından bırakılan mülk ya da para.

Osmanlı taşra teşkilatı içinde yer alan başlıca yönetim birimleri kaza, sancak ve eyalet idi. Kazaların başında ise ilmiye sınıfına mensup kadılar bulunurdu. Kadıların idari, ilmi ve adli konularda oldukça geniş yetkileri vardı. Osmanlı Devleti, kadıların içlerine pek müdahale etmezdi. Böylece kadıların vereceği karalarda hür iradelerini kullanmalarına yardımcı olurdu. Kadılar, bulunduğu kazada devletin çeri ve örfi kanunlarını uygular, merkezden gelen emirleri yerine getirirdi. Bir yargıç olarak insanlar arasındaki anlaşmazlıkları mahkemelerde çözüme kavuştururdu. Ayrıca kazadaki devlet görevlilerinin bütün uygulamalarını yargı denetiminden geçirirdi.

Kadıların adli içler dışında evlenme, boşanma, vakıf kurma, kiralama, vekalet verme, alım satım gibi işlemlerin karara bağlanması gibi görev ve sorumlulukları da vardı. Kadıların verdiği kararlar çeriye defterlerine kaydedilirdi. Kadılar, çözemediği davaları, halkın istek ve şikayetlerini ise merkeze yani divana iletirlerdi. Kadılar, bulunduğu kazada belediye hizmetlerini de yerine getirirlerdi. Ayrıca ticaret içlerini denetler, günlük hayatın sorunsuz şekilde yürümesini gözetirdi. Kazada merkezi otoritenin devamı ve asayişin sağlanmasından sorumlu subaşı ve asesbaşı gibi zabıta kuvvetlerinin başındaki görevliler de kadıya bağlıydı. Kadılar, sorumlu bulundukları bölgelerdeki vergilerin sorunsuzca toplanmasında da yetki sahibiydi. Kazalara bağlı nahiyelerde ise bütün bu görevler kadının atadığı naip tarafından yerine getirilirdi.

Osmanlı Devlet İdaresini Oluşturan Unsurlar 

1- Seyfiye Sınıfı Temsilcileri Kimlerdir?

Seyfiye : Kılıç sahipleridir. Asker kökenlidirler.

1. Sadrazam
2. Vezirler
3. Beylerbeyi
4. Sancak beyi
5. Subaşı
6. Kaptan-ı Derya
7. Yeniçeri ağası bu sınıfa mensuptur.

2- Seyfiye Sınıfı Üyeleri Ve Görevleri Nelerdir?

Sadrazam (Vezir-i Azam) Görevleri : Günümüzde başbakan konumundaki sadrazam, padişahın mutlak vekili olup yönetimde padişahtan sonra en yetkili kişidir. Devletin en yüksek rütbeli memuru durumundadır. Fatih’ten itibaren Divan’ın da başkanı olan sadrazam çoğu zaman padişah adına devleti idare etmiştir. Padişah bulunmadığı zamanlarda orduya da Serdar-ı Ekrem unvanıyla sadrazam komuta ederdi.

Vezir Görevleri : Osmanlı Devleti’nde vezir, padişahın mutlak vekilidir. Başlangıçta bir vezir vardı, devletin genişlemesiyle beraber vezir sayısı artırıldı. Bu nedenle 1. vezire Vezir-i Azam denildi. 19. yüzyıldan itibaren sadrazam denilecektir. Padişah’ın adına bütün yetkileri kullanabilir. Eğer sefere komutan olarak gitmiş ise yetki alanı daha da genişler. Padişah örfi hukuk alanındaki işleri onun aracılığıyla yürütürdü. Padişahın mührü ile atanır ve mührün geri alınmasıyla görevden ayrılırdı.

Beylerbeyi Görevleri : Beylerbeyi hem askeri hem de idarî amir olarak bulunduğu eyalette padişahın temsilcisidir.
İlk beylerbeylik Orhan Bey zamanında ortaya çıkmış Anadolu ve Rumeli Beylerbeyi olarak ikiye ayrılışının Çelebi Mehmet zamanında gerçekleştiği tahmin edilmekle beraber kesin tarihi bilinmemektedir . Rumeli Beylerbeyi daha kıdemlidir. Rütbeleri yükselince kubbealtı vezirliğine atanıyorlar ve Divan-ı Hümayun’un üyesi oluyorlardı. 1536 tarihinden itibaren vezirlik rütbesi olan Rumeli Beylerbeyi Divan-ı Hümayun üyesi olarak merkezde bulunduğu zamanlarda divan toplantılarına katılmıştır. Bu tarihten önce Rumeli Beylerbeyi Divan-ı Hümayun üyesi değildi.

Sancakbeyi Görevleri : Sancakbeyleri sancakları yöneten kimseler idi. Rütbe olarak beylerbeyinin altındaydılar. Sancakbeyleri beylerbeyine bağlı olmakla birlikte yetki bölgelerindeki tımar düzeni ile sorumlu oldukları sancakların idari, askeri ve güvenlik işleriyle ilgilenirlerdi.

Subaşı Görevleri : Osmanlıda subaşılar kazaların güvenliğinden sorumlu kişilerdir. şuan jandarma olarak görev yaparlar.

1. Savaş zamalarında savaşır, barış zamanında ise vergi toplar
2. Belediye Görevlisidir
3. Kasaba işlerine bakar
4. Kapıkulu Süvarileri arasından seçilir.

Kaptan-ı Derya Görevleri : Kaptan-ı derya, Osmanlı İmparatorluğu’nda donanma komutanlarına verilen addır. Kaptan-ı derya, Donanma-yı Hümayun’un ve Tersane-i Amire’nin en büyük amiriydi. Denizcilikle bütün atamaları yapma, hüküm yazma ve tuğra çekme yetkisi vardı. Derya Kalemi’ne bağlı zeamet ve tımarların dağıtımını da o yapardı. Bugünkü karşılığı Deniz kuvvetleri komutanı.

Yeniçeri Ağası Görevleri : Yeniçeri ocağı ve acemi ocaklarından sorumlu tek kişidir. Yine divanda görevli olan rikab-ı hümayun ve özengi ağaları denen ağaların reisidir. Böylece Divan-ı Hümayun toplantılarının teşrifatında çok önemli bir rolleri vardır. Yeniçeri ağası vezirlik rütbesi olursa Divan-ı Hümayun üyesi olarak toplantılara katılabilmekteydi. Yeniçeri ağasının arza çıkma yetkisi vardı. Eğer vezirlik rütbesi varsa divan üyeleri arasında arza iki kez çıkma imkanına sahip tek kişi oluyordu. Divan toplantılarında ocağa ait işlerle ve İstanbul’un asayişi ile ilgili konularla ilgilenirdi.

3- İlmiye Sınıfı Üyeleri Kimlerdir?

Din, eğitim ve adalet işlerinden sorumlu yetkililerdir.

1. Ulema (alimler)
2. Şeyhülislam
3. Kazasker
4. Kadı
5. Taht kadısı
6. Müderrisler

4- İlmiye Sınıfı Üyeleri Ve Görevleri Nelerdir?

Ulema Görevleri : Ulema, her şeyden önce Kuran’a Hadislere ve bunların gerektirdiği diğer bilgiler yanında şer’i hukuka vakıf olmak zorunda idi. Ulema sınıfı, görevlerine göre şu şekilde kısımlara ayrılıyordu:

1. Fakihler: Şeriat hakkında araştırma yapanlar.
2. Kadılar: İslam hukukunun uygulayıcıları yani yargı gücünü temsil edenler.
3. Müderrisler: Eğitim işlerini yürütenler.
4. Müftüler: İbadet işlerini idare edenler.

Şeyhülislam Görevleri : Ülkedeki din adamlarının din işlerinin medresenin ve ulemanın başı kabul edilirdi, Devlet işlerinin Divan’da verilen savaş barış ve idam kararlarının İslam dinine uygun olup olmadığına karar verirdi verdiği bu karara “fetva” denirdi, Padişahlar ve sadrazamlar yapacakları işler için şeyhülislamdan fetva alırlardı, Kuruluş döneminde Divan’ın asli üyesi olmayan şeyhülislam Kanuni Dönemi’nde Divan’ın asli üyesi haline geldi.

Kazasker Görevleri : Kazasker ya da kadıasker, Osmanlı Devleti’nde şeri davalara bakan askeri hakim. Yetkileri arasında kadı, müderris ve din görevlisi atamaları, kadı kararlarını bozma, değiştirme ve yeni kararlar oluşturma gibi maddeler vardır. Yani kadı kararlarına itiraz kazaskerliğe yapılırdı.

Kadı Görevleri : Osmanlı Devletinde Kadının Görevleri; Halk arasındaki çıkan anlaşmazlıkları ve davaları çözme, Miras, ticaret, nikâh, vasiyet gibi davalara bakma ve bunları karara bağlama, Noter görevini yerine getirme, Bulunduğu bölgenin vergilerini toplayıp hazineye aktarılmasını sağlama,Vakıfları denetleme, Kanun kaçaklarını takip etme ve cezalandırılmalarını sağlamak, NOT: İlk Osmanlı kadısı Karamanlı Dursun Fakih’tir.

Taht Kadısı Görevleri : Taht Kadısı; Osmanlı Devleti’nde İstanbul, Bursa ve Edirne kadılarına verilen addır.

1. Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapan bu illere atanırlardı.
2. Seçilmeleri, Fatih Medresesindeki Müderrislerin arasından olurdu.
3. Taht kadıları içinde en yüksek mevkiye sahip olanı, İstanbul kadısıydı.
4. Kadılar genel olarak hukuki, mali, beledi, idari ve askeri işlerle ilgilenirlerdi.
5. Adli davaların görülmesinden sorumlulardı.
6. Halk arasında meydana gelen anlaşmazlıkları çözümlerlerdi.
7. Bazı vergilerin tahsilinden sorumlulardı.
8. Askerleri toplar ve isimlerini yazarlardı.

Müderris Görevleri : Müderris, Osmanlı Devleti ve Selçuklular’da devlet ve toplum yapısında günümüz üniversite öğretim üyesine karşılık olarak kullanılan bir kavramdır. Medreselerde eğitim veren öğretim üyeliğinin bugünkü tam karşılığı profesörlük unvanıdır.

5- Kalemiye Sınıfı Mensupları Kimlerdir?

Kalemiye : Yazı ile ilgilenenlerdir.

1. Nişancı
2. Defterdar
3. Reisülküttap
4. Divan katipleri

6- Kalemiye Sınıfı Üyeleri Ve Görevleri Nelerdir?

Nişancı Görevleri : Osmanlı devletinde kalemiye sınıfı divan üyesi. Divanda çıkan belgelere, padişah adına yazılacak fermanlara, beratlara ve namelere hükümdarın imzası olan tuğrayı çekerlerdi.

Defterdarın görevleri : Defterdarlığa bağlı başlıca kalemler şunlardır; Ruznamçe Kalemi, Maliye Emirleri Kalemi, Tarihçi Kalemi, Gelir ve Giderler kalemi.

1. Hazine ile ilgili işlerde hüküm yazmak
2. Rütbe ve dirlik verilecek kimseleri hükümdara teklif etmek
3. Akçenin değerini korumak
4. Bütçeyi hazırlayarak hükümdara sunmak

Reis-ül Küttab Görevleri : Reis-ül Küttablar o dönemde Nişancıların emrinde çalışırlar, yurt dışıyla yapılan yazışmaları kaleme alırlardı. 1650 yılından sonra Reis-ül Küttablar protokolde Nişancıdan sonra gelmekle beraber, dış siyasete ait işlerden tek başına sorumlu hale geldiler.

Divan Katibi Görevleri :

1. Kanunları koruma,
2. Yapılması gereken işleri yapma,
3. Bazı ihtilâfları ispat ve halletme,
4. Memurların hesaplarını yapma, toplama ve ibra,
5. Yapılacak iş ve durumları tesbit,
6. Kötülükleri, düşmanlıkları gidermedir.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Seyfiye sınıfının divan-ı hümayundaki temsilcilerini yazınız:
Vezir-i azam ve vezirlerdir.