“Sokrates: Dün, hem tanrıçaya dua edeyim, hem de onun adına ilk kez yapılan festival nasıl olacak bir göreyim diye Ariston’un oğlu Glaukon’la Pire’ye indim.”
"Sokrates: Dün, hem tanrıçaya dua edeyim, hem de onun adına ilk kez yapılan festival nasıl olacak bir göreyim diye Ariston’un oğlu Glaukon’la Pire’ye indim." Platon’un Devlet adlı eserinin baş konuşmacısı Sokrates tarafından ifade edilen ve kitabın ilk cümlesi olan bu cümlede koyu ve altı çizili "Pire’ye indim" yargısını Platon’un bilgi ve siyaset felsefesi üzerinden açıklayınız
Bu soruya 2 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
İşte Cevaplar
Cevap :
Diğer Cevaplara Gözat
Şimdi kitabın kendisine göz atalım. Sadece göz atalım. Fazla ileri gitmeyeceğiz. İlk satır ile başlayalım. İlk satırın ne olduğunu kim hatırlıyor? Hadi ama. Bunu biliyor olmalısınız. Kitaba bakıyorsunuz. Kopya çekiyorsunuz. “Pire’ye indim.” Pire’ye indim.
Neden Platon bu satırla başlıyor?
Duyduğum bir hikâye var. Tamamıyla doğru olduğundan emin değilim fakat en azından meşhur bir Alman filozofu hakkında güzel bir hikâye. Heidegger Devlet’i ilk kez okuttuğunda bir dönemlik bir seminerde kitabı baştan sona tamamlamış, tüm kitabı okutmuştur. Son kez okuttuğunda, nihai olarak okuttuğunda “Pire’ye indim” cümlesinin ötesine geçmemiştir.
Bu ne demek? Niçin bununla başlıyor?
“İndim,” bir aşağı gidiş.
Bunun Yunanca karşılığı catabasisdir.
Duyduğum bir hikâye var. Tamamıyla doğru olduğundan emin değilim fakat en azından meşhur bir Alman filozofu hakkında güzel bir hikâye. Heidegger Devlet’i ilk kez okuttuğunda bir dönemlik bir seminerde kitabı baştan sona tamamlamış, tüm kitabı okutmuştur. Son kez okuttuğunda, nihai olarak okuttuğunda “Pire’ye indim” cümlesinin ötesine geçmemiştir.
Bu ne demek? Niçin bununla başlıyor?
“İndim,” bir aşağı gidiş.
Bunun Yunanca karşılığı catabasisdir.
“Aşağı indim.”
Platon’un meşhur bir çağdaşına ait bir kitap vardır. Bu kişi Anabasis adlı bir kitap yazmış olan Xenophon’dur. Anabasis yukarı gitmek, yükseliş demektir. Fakat Platon bu diyaloga bu stigma ile başlar.
“Aşağı indim.” Pire’ye iniş. Açıkça Odyssey’de Odysseus’un Hades’e inişini model almaktadır. Nitekim, eser hem Homer’i taklit eden hem de insan aklının diğer serüvenli yolculuklarını, Cervantes ve Joyce’un eserleri gibi, öngören bir felsefi serüvendir. Göreceksiniz, kitap birçok iniş ve çıkışlarla doludur. Kitabın bu bölümlerini bu derste okumayacak olmamızla birlikte yukarı doğru en meşhur tırmanış VI. Kitaptaki meşhur bölünmüş doğru imajı ile ilgili olan ve sonsuz formlar dünyasına doğru olan tırmanıştır. Sonra Devlet’in son kitabında, X. Kitapta yer altı dünyasına, Hades dünyasına tekrar iniş vardır. Bir anlamda, eser tüm zamanlar için bir felsefi deneme olarak yazılmış olmayıp belli bir ortamı, karakterler kadrosu, zamanda ve yerde belli bir konumu olan dramatik bir diyalog olarak yazılmıştır.
“Aşağı indim.” Pire’ye iniş. Açıkça Odyssey’de Odysseus’un Hades’e inişini model almaktadır. Nitekim, eser hem Homer’i taklit eden hem de insan aklının diğer serüvenli yolculuklarını, Cervantes ve Joyce’un eserleri gibi, öngören bir felsefi serüvendir. Göreceksiniz, kitap birçok iniş ve çıkışlarla doludur. Kitabın bu bölümlerini bu derste okumayacak olmamızla birlikte yukarı doğru en meşhur tırmanış VI. Kitaptaki meşhur bölünmüş doğru imajı ile ilgili olan ve sonsuz formlar dünyasına doğru olan tırmanıştır. Sonra Devlet’in son kitabında, X. Kitapta yer altı dünyasına, Hades dünyasına tekrar iniş vardır. Bir anlamda, eser tüm zamanlar için bir felsefi deneme olarak yazılmış olmayıp belli bir ortamı, karakterler kadrosu, zamanda ve yerde belli bir konumu olan dramatik bir diyalog olarak yazılmıştır.
“Pire’ye indim” cümlesinde işaret edilen zaman ve yer hakkında biraz daha bir şeyler söyleyelim. Platon Peleponnes Savaşı’nın başlangıcından dört yıl sonra 427 yılında doğmuştur. Atina’da demokrasi yenilgiye uğratıldığında o 23 yaşında genç bir adamdı. Restore edilen demokrasi, arkadaşı ve hocasını 399 yılında infaz ettiğinde sadece 28 yaşındaydı. Sokrates’in yargılanmasının neredeyse hemen ardından Platon Atina’yı terk etmiş ve Yunan dünyasının büyük bir bölümünü gezmiştir.
Döndükten sonra, filozofların, devlet adamlarının ve yasamacıların eğitimi için Atina’da Akademi adını verdiği bu okulu kurmuştur. 80 yaşına değin yaşamıştır. Dionysius’un ricasıyla Syracuse’da felsefi bir krallık kurmada yardım etmek üzere iki kez Sicilya’ya seyahat etmek dışında zamanını Atina’da ders vererek ve yazarak geçirmiştir. Devlet Platon’un Atina’ya döndükten sonraki, Sokrates’in infazından
sonraki döneme aittir.
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap :
Bunlar akla ilk gelen sorular gibi görünmektedir. Kısa süre sonra öğrenmekteyiz ki, Pire’ye bir festival, bir tür karnaval izlemeye indiler. Kulağa birinin Fellini filmlerinde görmeyi umacağı bir şey gibi geliyor. Bir tür karnaval, bir carnivale, bir Mardi Gras, bir festivalin devam ettiği bir yer. Dahası, tanrılar panteonuna yeni bir tanrıça eklenmektedir. Bu, Savunu’ya referansla, yeni tanrılar bulan, yaratan ve ekleyenin Sokrates olmayıp Atinalılar olduğunu akla getirmektedir. Sokrates kendi bakış açısının şehrinki ile bağlı olmadığını gösterecek şekilde Trakyalıların iyi bir gösteri yaptıklarını ifade eder. Bu en başından, filozofa ait olan ama zorunlu olarak vatandaşa ait olmayan bir özellik olarak tarafsız ve yüksek bir perspektifi akla getirir.
- Pire ne?
- Atina’nın limanı. Limanlardan ne bekliyorsunuz?
- Liman şehirleri nasıldır?
- Limanlarda ne bulursunuz?
- Sokrates ve Glaucon orada ne yapıyorlar?
- Neden orada beraberler?
- Ne yapıyorlar?
- Ne bulmayı umuyorlar?
Bunlar akla ilk gelen sorular gibi görünmektedir. Kısa süre sonra öğrenmekteyiz ki, Pire’ye bir festival, bir tür karnaval izlemeye indiler. Kulağa birinin Fellini filmlerinde görmeyi umacağı bir şey gibi geliyor. Bir tür karnaval, bir carnivale, bir Mardi Gras, bir festivalin devam ettiği bir yer. Dahası, tanrılar panteonuna yeni bir tanrıça eklenmektedir. Bu, Savunu’ya referansla, yeni tanrılar bulan, yaratan ve ekleyenin Sokrates olmayıp Atinalılar olduğunu akla getirmektedir. Sokrates kendi bakış açısının şehrinki ile bağlı olmadığını gösterecek şekilde Trakyalıların iyi bir gösteri yaptıklarını ifade eder. Bu en başından, filozofa ait olan ama zorunlu olarak vatandaşa ait olmayan bir özellik olarak tarafsız ve yüksek bir perspektifi akla getirir.