Sosyal bilimlerde yapı kavramı ne anlama gelir?
sosyal bilimlerinde yapı kavramını nasıl açıklarız
Bu soruya 1 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
İşte Cevaplar
Cevap : İnsan, dünya üzerinde var olduğu ilk dönemlerden bu yana hepbir topluluğun üyesi olarak yaşamını sürdürmüştür.Farklı mekanlarda farklı medeniyetler kursa da insan sosyal birvarlık olması nedeniyle hep bir topluluk içinde yaşaya gelmiştir.
PEKİ TOPLUM NEDİR? SOSYAL YAPI KAVRAMI
Toplum nedir?
En genel düzeyde toplumu, gündelik yaşamın sürdürülebilmesiamacıyla çok çeşitli yapılar ve kurumlar oluşturarak, bu kurumve yapıların belirlediği ilişkiler içinde iletişim kuran bireylerdenoluşan topluluk olarak tanımlayabiliriz. Toplumsal ilişkilerden kaynaklanan örgütlenmiş bir yapıdır.
Toplumsal Yapının Özellikleri
1. Toplumun öğeleri arasında etkileşim vardır. Bu öğeler bireyler, gruplar, kurumlar olabilir. Ekonomi kurumu ile aile yapısı arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Gruplar arasında da etkileşim vardır: Sivil Toplum Örgütleri, politik yapıyı etkileyebilir.
2. Görece uyumluluk vardır.Kurumlar, gruplar, bireyler arasında, başka toplumlarla kıyaslandığında bir uyumluluk söz konusudur.Siyasetteki dalgalanmalar borsada da dalgalanma yapar.
3. Zamanla değişir Toplumsal yapının özellikleri zamanla değişir. Her toplum hızlı veyahissedilemeyecek derecede yavaş dahi olsa mutlaka değişir. Toplum içi veya toplum dışı dinamikler, olaylar bu değişimde etkilidir. İç Dinamik: 17 ağustos depremi, bina okul iyileştirilmesi, kentseldönüşüm, fiyatların artması ek vergiler vs. Dış Dinamik: AB ile ilişkiler müktesebatında bazı yasaların değişmesi. (İdam, Dumansız Hava Sahası vs)
4. Toplumsal Yapının Öğelerinin Değişim Hızları ve Süreçleri Birbirinden Farklıdır Her öğe aynı hızla değişmez. Din kurumundaki değişme, ekonomi ile kıyaslandığında çok yavaştır. Toplumun ahlaki değerleri, eğitim kurumları ile kıyaslanırsa ahlak, eğitime göre daha yavaş değişir.
5. Toplumun öğeleri yığın olarak, dağınık bir şekilde değil, düzenli bir bütün şeklinde bir arada bulunur. Zaten bir uyum, bir etkileşim söz konusu değilse, toplumsal çözülme meydana gelir.
6. Toplumda yapı, pek çok öğrenin meydana getirdiğidinamik bir organizasyon biçimidirDinamik: Statik olmayan, hareketli, değişime açık. Üçüncü maddede zamanla değişir demiştik. Böylece o toplumuaçıklayacak matematiksel bir denklemden söz etmek mümkün değildir.
Örnek Soru
İnsanoğlunun ateşle tanışması, büyük ihtimalle tabii yangınlar esnasında olmuştur. O dönemde tabiatta tek başına yaşayan insan, güven içinde uyumak, yiyecek aramak ve bu sırada ateşin sönmesini engellemek durumundadır. Bu nedenle, birkaç kişinin bir araya gelerek nöbet tutması ve bazı işleri paylaşması gereği doğmuştur. Buna göre, insanın ateşi söndürme çabası aşağıdakilerden hangisine adım atılmasını sağlamıştır?
A. Toplumsal Yaşama
B. Aile Kurumuna
C. Nüfus Artışına
D. Yerleşik Yaşama
E. Avcılık ve Toplayıcılığa
Sosyologlar toplumu incelerken onun yapısından söz etmektedirler. Bu yapı her bir parçanın diğerinden bağımsız olarak yer aldığı tesadüfen bir araya gelmiş insanlardan oluşmuş bir şey değildir. Aksine, toplumsal yapı toplumdaki organize olmuş ilişkilerin bir bütünüdür ve toplumun bir çerçevesidir. Toplumsal yapı kültürün, sınıfsal durumun, statü, rol, grup ve kurumların birbirleriyle kurmuş oldukları ilişkiler sonucu ortaya çıkmaktadır.
SOSYAL YAPININ PARÇALARI
Toplumsal Statü
Toplumsal Rol
Toplumsal Gruplar
Toplumsal Sınıf
Toplumsal sınıf, insanların toplumsal ve ekonomik pozisyonlarına göre bu pozisyonun bilincinde olsun veyaolmasın bölünmelerdir. Sosyal bilimciler hem gelişmiş hemde gelişmekte olan toplumlarda üç temel sınıfın varlığına işaret ederler:
A. ÜST SINIF: Büyük ölçekli sermaye, mülk ve rant sahipleri…
B. ORTA SINIF: Avukatlar, eczacılar, akademisyenler...
C. ALT SINIF: Düşük ücretli işlerde çalışan ve vasıfsız nitelikli, “işçi sınıfı”olarak da adlandırılan sınıf.
Toplumsal İlişkiler Ağı
Toplumsal Kurum
Kültür
KAYNAKLAR
Dünden Bugüne Türkiye’ nin Toplumsal YapısıMemet ZENCİRKIRAN, Dora Yayınları, 2012
Türkiye’ nin ToplumsalYapısıT.C.Anadolu Üniversitesi Yayını NO:2665
21.YüzyıldaTürkiye: 2000li YıllardaTürkiyeninToplumsalYapısıEmre Kongar, Remzi Kitabevi, 2005
Diğer Cevaplara Gözat
PEKİ TOPLUM NEDİR? SOSYAL YAPI KAVRAMI
Toplum nedir?
En genel düzeyde toplumu, gündelik yaşamın sürdürülebilmesiamacıyla çok çeşitli yapılar ve kurumlar oluşturarak, bu kurumve yapıların belirlediği ilişkiler içinde iletişim kuran bireylerdenoluşan topluluk olarak tanımlayabiliriz. Toplumsal ilişkilerden kaynaklanan örgütlenmiş bir yapıdır.
Toplumsal Yapının Özellikleri
1. Toplumun öğeleri arasında etkileşim vardır. Bu öğeler bireyler, gruplar, kurumlar olabilir. Ekonomi kurumu ile aile yapısı arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Gruplar arasında da etkileşim vardır: Sivil Toplum Örgütleri, politik yapıyı etkileyebilir.
2. Görece uyumluluk vardır.Kurumlar, gruplar, bireyler arasında, başka toplumlarla kıyaslandığında bir uyumluluk söz konusudur.Siyasetteki dalgalanmalar borsada da dalgalanma yapar.
3. Zamanla değişir Toplumsal yapının özellikleri zamanla değişir. Her toplum hızlı veyahissedilemeyecek derecede yavaş dahi olsa mutlaka değişir. Toplum içi veya toplum dışı dinamikler, olaylar bu değişimde etkilidir. İç Dinamik: 17 ağustos depremi, bina okul iyileştirilmesi, kentseldönüşüm, fiyatların artması ek vergiler vs. Dış Dinamik: AB ile ilişkiler müktesebatında bazı yasaların değişmesi. (İdam, Dumansız Hava Sahası vs)
4. Toplumsal Yapının Öğelerinin Değişim Hızları ve Süreçleri Birbirinden Farklıdır Her öğe aynı hızla değişmez. Din kurumundaki değişme, ekonomi ile kıyaslandığında çok yavaştır. Toplumun ahlaki değerleri, eğitim kurumları ile kıyaslanırsa ahlak, eğitime göre daha yavaş değişir.
5. Toplumun öğeleri yığın olarak, dağınık bir şekilde değil, düzenli bir bütün şeklinde bir arada bulunur. Zaten bir uyum, bir etkileşim söz konusu değilse, toplumsal çözülme meydana gelir.
6. Toplumda yapı, pek çok öğrenin meydana getirdiğidinamik bir organizasyon biçimidirDinamik: Statik olmayan, hareketli, değişime açık. Üçüncü maddede zamanla değişir demiştik. Böylece o toplumuaçıklayacak matematiksel bir denklemden söz etmek mümkün değildir.
Örnek Soru
İnsanoğlunun ateşle tanışması, büyük ihtimalle tabii yangınlar esnasında olmuştur. O dönemde tabiatta tek başına yaşayan insan, güven içinde uyumak, yiyecek aramak ve bu sırada ateşin sönmesini engellemek durumundadır. Bu nedenle, birkaç kişinin bir araya gelerek nöbet tutması ve bazı işleri paylaşması gereği doğmuştur. Buna göre, insanın ateşi söndürme çabası aşağıdakilerden hangisine adım atılmasını sağlamıştır?
A. Toplumsal Yaşama
B. Aile Kurumuna
C. Nüfus Artışına
D. Yerleşik Yaşama
E. Avcılık ve Toplayıcılığa
Sosyologlar toplumu incelerken onun yapısından söz etmektedirler. Bu yapı her bir parçanın diğerinden bağımsız olarak yer aldığı tesadüfen bir araya gelmiş insanlardan oluşmuş bir şey değildir. Aksine, toplumsal yapı toplumdaki organize olmuş ilişkilerin bir bütünüdür ve toplumun bir çerçevesidir. Toplumsal yapı kültürün, sınıfsal durumun, statü, rol, grup ve kurumların birbirleriyle kurmuş oldukları ilişkiler sonucu ortaya çıkmaktadır.
SOSYAL YAPININ PARÇALARI
Toplumsal Statü
- Statü, kişinin toplumsal yapı içinde işgal ettiği konumdur. Öğrenci, öğretmen, polis, din adamı vs.
- Bireyin statüsü onun toplumda kim olduğunu ve kimlerleilişki kuracağını gösterir. Bir hasta bakıcının hastanede çalışan diğer kişilerle karşılıklı ilişki içerisinde olması.
- Bireyin sahip olduğu statü zamanla değişebileceği gibi birden fazla statüye de sahip olabilir.
Toplumsal Rol
- Rol, belirli bir statüyü işgal eden kişiden beklenen davranıştır.
- Statü bireye belli hak ve yükümlülükler getirirken; rol bunun gereklerini yerine getirmektir.
Toplumsal Gruplar
- Toplumsal grup, statü ve rolleri arasında belirli ilişkileri olan iki veya daha fazla kişiden oluşur. Grup üyeleri benzer değer, norm ve beklentileri paylaşırlar.
- Gruplar en yaygın biçimde birincil ve ikincil olmak üzere ikiye ayrılırlar. Birincil gruplar aile, akraba, arkadaş grupları gibi birbirleriyle sevgi ve özveri gibi duygularla yaklaşan ve yoğun ilişki içerisinde bulunan insanlardan oluşur. İkincil gruplar ise birbirleriyle geçici bir biçimde ilişki kuran ve çıkar amacı güden gruplardır. Resmi örgütler, siyasi partiler vs.
Toplumsal Sınıf
Toplumsal sınıf, insanların toplumsal ve ekonomik pozisyonlarına göre bu pozisyonun bilincinde olsun veyaolmasın bölünmelerdir. Sosyal bilimciler hem gelişmiş hemde gelişmekte olan toplumlarda üç temel sınıfın varlığına işaret ederler:
A. ÜST SINIF: Büyük ölçekli sermaye, mülk ve rant sahipleri…
B. ORTA SINIF: Avukatlar, eczacılar, akademisyenler...
C. ALT SINIF: Düşük ücretli işlerde çalışan ve vasıfsız nitelikli, “işçi sınıfı”olarak da adlandırılan sınıf.
Toplumsal İlişkiler Ağı
- Bir bireyin hem grup içinde hem de diğer gruplar, kuruluşlarve kurumlarla olan bütün ilişkisini kapsayan ağdır.
- Bireyler arası ilişkileri, grup içindeki ilişkileri, gruplarındiğer gruplarla, organizasyonlarla ve bütün toplumla olanilişkisini içine alır.
- “Sıkı örülmüş”veya “gevşek örülmüş” olabilir.
Toplumsal Kurum
- Toplumun yapısı ve temel değerlerin korunması bakımındanzorunlu sayılan sürekli kurallar topluluğudur.
- Toplumsal kurumlar ve kurumsal kalıplar, belli bir toplumdahangi eylemlerin ya da ilişkilerin meşru ya da beklenenilişkiler olduğunu kurallarla belirler.
- Sosyolojide toplumsal düzeni sağlayan kurumlar genelde aile,siyasal kurumlar, din, ekonomi ve eğitim kurumu olaraksıralanmaktadır.
Kültür
- Kültür, toplumda yaşayan insanların bütün öğrendiklerini vepaylaştıklarını kapsayan bir kavramdır.
- Topluma katılan her yeni üye bunu öğrenerek geliştirir vebunlar duygu yüklüdür.
- Kültür toplumsal bir üründür, insanlar arasındaki etkileşimsonucu doğar ve gelişir.
- Öğrenilmiş davranışlardan oluşur yani doğuştan elde edilmez.
KAYNAKLAR
Dünden Bugüne Türkiye’ nin Toplumsal YapısıMemet ZENCİRKIRAN, Dora Yayınları, 2012
Türkiye’ nin ToplumsalYapısıT.C.Anadolu Üniversitesi Yayını NO:2665
21.YüzyıldaTürkiye: 2000li YıllardaTürkiyeninToplumsalYapısıEmre Kongar, Remzi Kitabevi, 2005
Diğer Cevaplara Gözat
Sunum İçeriği
1. Sayfaİnsan, dünya üzerinde var olduğu ilk dönemlerden bu yana hep bir topluluğun üyesi olarak yaşamını sürdürmüştür.Farklı mekanlarda farklı medeniyetler kursa da insan sosyal bir varlık olması nedeniyle hep bir topluluk içinde yaşaya gelmiştir.PEKİ TOPLUM NEDİR?SOSYAL YAPI KAVRAMI
2. Sayfa
Toplum nedir?En genel düzeyde toplumu, gündelik yaşamın sürdürülebilmesi amacıyla çok çeşitli yapılar ve kurumlar oluşturarak, bu kurum ve yapıların belirlediği ilişkiler içinde iletişim kuran bireylerden oluşan topluluk olarak tanımlayabiliriz.Toplumsal ilişkilerden kaynaklanan örgütlenmiş bir yapıdır.
3. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 1.Toplumun öğeleri arasında etkileşim vardır.Bu öğeler bireyler, gruplar, kurumlar olabilir. Ekonomi kurumu ile aile yapısı arasında sıkı bir ilişki söz konusudur.Gruplar arasında da etkileşim vardır:Sivil Toplum Örgütleri, politik yapıyı etkileyebilir.
4. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 2. Görece uyumluluk vardır.Kurumlar, gruplar, bireyler arasında, başka toplumlarla kıyaslandığında bir uyumluluk söz konusudur.Siyasetteki dalgalanmalar borsada da dalgalanma yapar.
5. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 3. Zamanla değişirToplumsal yapının özellikleri zamanla değişir. Her toplum hızlı veya hissedilemeyecek derecede yavaş dahi olsa mutlaka değişir.Toplum içi veya toplum dışı dinamikler, olaylar bu değişimde etkilidir.İç Dinamik: 17 ağustos depremi, bina okul iyileştirilmesi, kentsel dönüşüm, fiyatların artması ek vergiler vs.Dış Dinamik: AB ile ilişkiler müktesebatında bazı yasaların değişmesi. (İdam, Dumansız Hava Sahası vs)
6. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 4.Toplumsal Yapının Öğelerinin Değişim Hızları ve Süreçleri Birbirinden FarklıdırHer öğe aynı hızla değişmez. Din kurumundaki değişme, ekonomi ile kıyaslandığında çok yavaştır.Toplumun ahlaki değerleri, eğitim kurumları ile kıyaslanırsa ahlak, eğitime göre daha yavaş değişir.
7. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 5.Toplumun öğeleri yığın olarak, dağınık bir şekilde değil, düzenli bir bütün şeklinde bir arada bulunurZaten bir uyum, bir etkileşim söz konusu değilse, toplumsal çözülme meydana gelir.
8. Sayfa
Toplumsal Yapının Özellikleri 6.Toplumda yapı, pek çok öğrenin meydana getirdiği dinamik bir organizasyon biçimidirDinamik: Statik olmayan, hareketli, değişime açık.Üçüncü maddede zamanla değişir demiştik. Böylece o toplumu açıklayacak matematiksel bir denklemden söz etmek mümkün değildir.
9. Sayfa
Örnek Soruİnsanoğlunun ateşle tanışması, büyük ihtimalle tabii yangınlar esnasında olmuştur. O dönemde tabiatta tek başına yaşayan insan, güven içinde uyumak, yiyecek aramak ve bu sırada ateşin sönmesini engellemek durumundadır. Bu nedenle, birkaç kişinin bir araya gelerek nöbet tutması ve bazı işleri paylaşması gereği doğmuştur.Buna göre, insanın ateşi söndürme çabası aşağıdakilerden hangisine adım atılmasını sağlamıştır?ToplumsalYaşamaAile KurumunaNüfus Artışına D.YerleşikYaşamaE. Avcılık ve Toplayıcılığa
10. Sayfa
Sosyologlar toplumu incelerken onun yapısından söz etmektedirler. Bu yapı her bir parçanın diğerinden bağımsız olarak yer aldığı tesadüfen bir araya gelmiş insanlardan oluşmuş bir şey değildir.Aksine, toplumsal yapı toplumdaki organize olmuş ilişkilerin bir bütünüdür ve toplumun bir çerçevesidir.Toplumsal yapı kültürün, sınıfsal durumun, statü, rol, grup ve kurumların birbirleriyle kurmuş oldukları ilişkiler sonucu ortaya çıkmaktadır.SOSYAL YAPININ PARÇALARI
11. Sayfa
Toplumsal StatüStatü, kişinin toplumsal yapı içinde işgal ettiği konumdur.Öğrenci, öğretmen, polis, din adamı vs.Bireyin statüsü onun toplumda kim olduğunu ve kimlerle ilişki kuracağını gösterir.Bir hasta bakıcının hastanede çalışan diğer kişilerle karşılıklı ilişki içerisinde olması.Bireyin sahip olduğu statü zamanla değişebileceği gibi birden fazla statüye de sahip olabilir.
12. Sayfa
Toplumsal RolRol, belirli bir statüyü işgal eden kişiden beklenen davranıştır.Statü bireye belli hak ve yükümlülükler getirirken; rol bunun gereklerini yerine getirmektir.
13. Sayfa
Toplumsal GruplarToplumsal grup, statü ve rolleri arasında belirli ilişkileri olan iki veya daha fazla kişiden oluşur. Grup üyeleri benzer değer, norm ve beklentileri paylaşırlar.Gruplar en yaygın biçimde birincil ve ikincil olmak üzere ikiye ayrılırlar.Birincil gruplar aile, akraba, arkadaş grupları gibi birbirleriyle sevgi ve özveri gibi duygularla yaklaşan ve yoğun ilişki içerisinde bulunan insanlardan oluşur.İkincil gruplar ise birbirleriyle geçici bir biçimde ilişki kuran ve çıkar amacı güden gruplardır. Resmi örgütler, siyasi partiler vs.
14. Sayfa
Toplumsal Sınıf Toplumsal sınıf, insanların toplumsal ve ekonomik pozisyonlarına göre bu pozisyonun bilincinde olsun veya olmasın bölünmelerdir. Sosyal bilimciler hem gelişmiş hem de gelişmekte olan toplumlarda üç temel sınıfın varlığına işaret ederler:rantÜST SINIF: Büyük ölçekli sermaye, mülk ve sahipleri…ORTA SINIF: Avukatlar, eczacılar, akademisyenler...C. ALT SINIF: Düşük ücretli işlerde çalışan ve vasıfsız nitelikli, “işçi sınıfı” olarak da adlandırılan sınıf.
15. Sayfa
Toplumsal İlişkiler AğıBir bireyin hem grup içinde hem de diğer gruplar, kuruluşlar ve kurumlarla olan bütün ilişkisini kapsayan ağdır.Bireyler arası ilişkileri, grup içindeki ilişkileri, grupların diğer gruplarla, organizasyonlarla ve bütün toplumla olan ilişkisini içine alır.“Sıkı örülmüş” veya “gevşek örülmüş” olabilir.
16. Sayfa
Toplumsal KurumToplumun yapısı ve temel değerlerin korunması bakımından zorunlu sayılan sürekli kurallar topluluğudur.Toplumsal kurumlar ve kurumsal kalıplar, belli bir toplumda hangi eylemlerin ya da ilişkilerin meşru ya da beklenen ilişkiler olduğunu kurallarla belirler.Sosyolojide toplumsal düzeni sağlayan kurumlar genelde aile, siyasal kurumlar, din, ekonomi ve eğitim kurumu olarak sıralanmaktadır.
17. Sayfa
KültürKültür, toplumda yaşayan insanların bütün öğrendiklerini ve paylaştıklarını kapsayan bir kavramdır.Topluma katılan her yeni üye bunu öğrenerek geliştirir ve bunlar duygu yüklüdür.Kültür toplumsal bir üründür, insanlar arasındaki etkileşim sonucu doğar ve gelişir.Öğrenilmiş davranışlardan oluşur yani doğuştan elde edilmez.
18. Sayfa
KAYNAKLARDünden Bugüne Türkiye’ nin ToplumsalYapısı Memet ZENCİRKIRAN, DoraYayınları, 2012Türkiye’ nin ToplumsalYapısıT.C. Anadolu ÜniversitesiYayını NO:2665 21.Yüzyılda Türkiye: 2000'liYıllarda Türkiye'nin Toplumsal YapısıEmre Kongar, Remzi Kitabevi, 2005
19. Sayfa
Teşekkürler Mustafa CINGIErciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım BölümüTürkiye’ nin Sosyal ve Kültürel Yapısı Dersi Sosyal Yapı Konulu Sunum