Cevap : Sosyolojik edebiyat eleştirisi büyük ölçüde betimleyicidir; eser hakkında herhangi bir --- içermez, durumu tespit etmekle yetinir. Daha çok eserin --- sosyal ve siyasal yapının niteliğini, temel dinamiklerini ve bunların yazar üzerindeki etkilerini belirlemekle ilgilenir. .
A) kuramsal bilgi - ortaya çıktığı
B) değer yargısı - içine doğduğu
C) alternatif yorum - özgünlük kazandığı
D) objektif tavır - kendini bulduğu
E) sabit fikir - varlığını koruduğu

Açıklama: Sosyolojik eleştiri büyük ölçüde betimleyicidir; eser hakkında bir değer yargısı taşımaz, durumu tespit etmekle yetinir. Ama bazen de normatif olur ve değer yargıları verir: Taine’de olduğu gibi. Ama bunun en iyi örneği birçok bakımlardan sosyolojik eleştiriyle birleşen, hattâ bazen ayrılması zor olan Marksist eleştiridir. Bazı eleştirmenler, sanat ve edebiyat tarihçileri, kendileri Marksist olmamakla birlikte zaman zaman Marksist yöntemi uygulamışlardır, ama katıksız olarak değil: Taine, Compte ve Spencer gibi düşünürlerden de yararlanarak. Tam bir Marksist bakış sosyo-ekonomik açıklamaya dayanır ve Taine gibi pluralizme sapmaz; sorunları çözerken özellikle tarihsel diyalektiği ve sınıf kavgasını göz önünde bulundurur.

Berna Moran
Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, s: 83-87
İletişim Yayınları

---

---

Diğer Cevaplara Gözat