İşte Cevaplar
İngilizcesi Sociological Imagination, yani sosyolojik hayal gücü, sosyolojik tasavvur ya da sosyolojik muhayyile anlamına gelen kavram toplum bilimi ile uğraşanların, toplum bilimcilerin yani sosyologların, meselelere yaklaşırken gerek yöntem olarak gerek yorumlama ve uygulama olarak takınmaları gereken tavrı ifade etmektedir.
Sosyolog meselelere yaklaşırken sağduyulu olmalıdır. Her şeyden önce günlük yaşantıda ilk bakışta yüzeysel olarak algılanan ve yorumlanan her türlü algıyı yıkarak başka bir gözden bakabilmektir sosyolojik muhayyile.
Sosyolojik muhayyile toplumsal olana, insana, tarihe bakarken tek bir yüzünden değil de üç boyutlu bakabilmeyi öngörür.
Sosyolojik hayal gücü aynı zamanda sosyologların olayları daha objektif yorumlamalarını sağlar ve bir meselenin görünmeyen yüzlerini açığa çıkararak topluma ayna tutar.
Bir performansın sunumu oyuncuya değil çevresine, ortamına bağlıdır. Gündelik hayattaki siyasal dilimiz bile karşılaştırma üzerine kurulur. Trafikte ve diğer ortak kullanım alanlarında beğenmediğimiz bir durumla karşılaş-tığımızda kurallı Batı toplumlarını örnek verdiğimiz olur. Duygusal ilişki yaşadığımız karşıt cinsi hemcinsleri ile karşılaştırırız. Ebeveynler çocuklarının sınav başarılarını diğer sınıf arkadaşlarıyla karşılaştırarak ölçer. “Mutlu çiftler” düğünlerini diğer düğünlerle karşılaştırırlar. Başkalarında gördüğümüz için evimize yeni bir eşya almak isteyebiliriz. Karşılaştırma sadece gündelik hayatın ritlerini edindiğimiz bir yol değildir tabi. Karşılaştırma aracılığıyla bilgi de ediniriz. Bir düşünme biçimi olarak sosyolojiyi karşılaştırma yoluyla kullanabiliriz. Bu araştırmada bunu iki örnek üzerinden göstereceğiz.
örnekler olarak;
1) Gazete karşılaştırması
Daha önce bir ödev olarak gerçekleştirdiğim bu araştırmada 1 Aralık 2015ve 1 Ocak 2016 tarihleri arasında süreli yayın kategorisinde bulunan Yeni Akit ve Sözcü gazetelerinin basılı medyada yer alan, içinde Suriye ve Suriyeli Göç-men kelimelerinin geçtiği haberleri taramıştım. Araştırmada Türkiye basınında mevcut iki yazılı basın organının Suriyeli göçmen algısını kendi gazetelerinde nasıl gözlemledikleri ve konuya nasıl yaklaştıkları belirlendi. Bu çalışmayı akademik bir araştırmacı olarak değil de sıradan bir günlük gazete takipçisi olarak gerçekleştirmek de mümkündü. 30 gün boyunca aynı gündemi takip eden iki basın kuruluşunun haberleri ele alış biçimi üzerinden ideolojik tutumlarını ana-liz etmek sıradan bir okuyucu olarak da yapılabilir bir iştir. Çalışma sonucunda Akit Gazetesinin Suriyelilere yapılan yardımları ve Suriyelilerin Ak Parti’ye olan minnettarlıklarını öne çıkardığı görülmüştür. Yardım edilen gruplar arasında en çok Türkmenler dile getirilmekte ve böylece milli-yetçi değerlere temas edilmektedir. Akit Gazetesi Suriyeli mültecilerin Ege ve Akdeniz’de yaşadığı dramı anlatırken Batı dünyasının sorumsuz olduğunu belirtmektedir. Suriyelilerin Türkiye’de yuva buldukları ve hatta iş kurdukları ifade edilirken Türkiye’de hükumete yönelik muhalefet Esad ile eşleştirilmektedir. Sözcü Gazetesi ise Suriyelileri yük olarak görmektedir. Sözcü Gazetesi-ne göre Suriyeliler T.C. vatandaşlarının hakkını gasp etmekte, hükumet Suriyelilere ülke vatandaşlarının hakkını vermektedir. Üstelik Suriyeliler kayıt dışı ekonomiye neden olmaktadır. Suriyeliler hakkında adli vakalar da Sözcü Gazetesi’nde haberleştirilmektedir. Göç unsurları marjinalleştirilerek suçun kay-nağı olarak gösterilmektedir. Suriyeliye suikast ve güvenlik kalmadı haberleri bu fikri işlemektedir. Nasıl ki Akit Suriyeli göçmenler üzerinden CHP eleştirisi yapıp sürekli hükumeti övüyorsa Sözcü Gazetesi de hükumeti eleştirmektedir.
Sözcü’ye göre Suriye iç savaşının müsebbiplerinden biri Ak Parti hükumetidir. Bu nedenle Ege Denizi’nde yaşanan göçmen trajedisinin bir sorumlusu da AkParti’dir. Aynı dönem içerisinde aynı haber havzasından beslenen iki yayın bakışındaki bu farklılığa rağmen amaç olarak ortaklaşmaktadır. Gazeteler kamuoyuna yön verme ve kitleleri belli hususlarda harekete geçirme hedefi taşımaktadır. Diğer bir amaçları politik bilinç taşıyarak takipçilerinin diğer siyasal kesimlere olan karşıtlığını sürdürmesini sağlamaktır.
2) Mekân Karşılaştırması
Kolektif bir tüketim alanı olarak kafeler yaşam tarzlarının yansıtıcılarıdır. Kafeler iç organizasyon, sembolik içerikler ve müşteri kitlesiyle çok sayıda mesajlar içerir. Sıradan bir müşteri biçiminde Ankara Kızılay’da bulunan iki kafeye üçer kez giderek not tutmadan bu mesajları tespit etmeye çalıştım. Not tut-mamamın sebebi etnograf gibi olmaktan kaçınmayı bilinçli olarak tercih etmemdir. Kafe sahiplerine bu ziyaretlerimin sebebinin bir araştırma amacı ile olduğunu bildirmediğim için isimlerini vermeyeceğim. Her iki kafe de kültür evi olarak kurgulanmış ve kitaplıklar konulmuştur. Birinci kafede genellikle Türkiye sosyalist soluna dair dergi ve kitaplar kullanılırken ikinci kafede İslamcı siyasetin şair ve edebiyatçılarına dair kitaplar bulun-maktadır. Birinci kafe karikatür dergilerinden kapakları (ki bunlardan birinde Kazım Koyuncu’nun resmi bulunmaktadır), Gezi Eylemlerinde hayatını kaybeden eylemciler ve Avrupa şehirleri çerçeveli biçimde asılmaktadır. İkinci kafede ise Ortadoğu şehirlerinin tarihi kültür alanları masalarda kullanılmıştır. Birinci kafede oturacak alanlar iç içe ve azami dört kişilik olarak kurgulanmıştır. İkin-ci kafede ise oturulacak alanlar arasında mesafe vardır ve kalabalık grupların oturması için birleşik masalar vardır. Birinci kafede masalar arası iletişim yok iken ikinci kafede masalar arası sohbet geçişleri vardır. Birinci kafenin iki tuvaleti vardır ancak ikisi de herkesin kullanımına açık ve alafrangadır. İkinci kafede cinsler için tuvaletler ayrıdır ve alaturkadır. Her iki kafenin de müdavimlerinin genç öğrenciler olduğu görülmektedir. Birinci kafede başörtülü kadınlara nadiren rastlanırken ikinci kafedeki kadınlarağırlıklı olarak başörtülüdür. Her iki kafede de erkek müşteriler ağırlıklı olaraks akallıdır. Birinci kafede kapalı mekânda sigara içilebiliyorken ikinci kafede sadece açık alanda sigara içilebilmektedir. Birinci mekânda filtre kahve çeşitleri daha fazla iken ikinci mekânda Türk kahvesi gibi geleneksel kahve çeşitleri bulunmaktadır. İkinci mekânda birinci mekânda olmayan nargile bulunmaktadır.
Sonuç
Gazete ve mekân kıyası üzerinden ortaya konulmak istenen sosyolojinin ve karşılaştırma yönteminin sadece bilimsel bir faaliyet olmadığıdır. Sosyolojik düşünme bize içerisinde yüzdüğümüz norm ve ritüel akvaryumunun dışına çıkma olanağı verir. Adeta mağarada imiş gibi tüm boyutları ile kavrayamadığı-mızı toplumsal hayata gün ışığında yeniden bakma şansı verir. Sosyal etkileşim yoluyla edindiğimiz rolleri ve sembollerle örülen kültür dünyamızı görmenin esas bir yolu da karşılaştırmadır. Karşılaştırma farklı görülen alanlardaki benzerlikleri tespit etmemizi sağlar. Karşılaştırma olguların sınıflandırılmasını kolaylaştırır. Zihnimizde günboyu depoladığımız bilgilerin tasnif edilmesine yol açar. Öğrenmeye ve keş-fetmeye kapı aralar. Karşılaştırma sorunların somutlaştırılmasını ve somut çö-zümler üretilmesini sağlar. Hem kendimize dair bir çıkmazımızı hem de ülkemize dair bir meseleyi benzer sorunlarla mukayese ettiğimizde yeni projeler üretebiliriz. Karşılaştırma biz ve öteki arasında soyut bir köprü kurar. Farklı etnik, dini ve kültürel gruplar arasında sınırları kalınlaştırmak yerine karşılaştırma ile ortaklıklar görülebilir. Karşılaştırma ayrımcılıkların aşılmasını sağlayabileceği gibi ideolojik kılıfları da yırtar. İdeolojinin tekelciliğini aşmak onu sıradanlaştırmakla mümkündür. Karşılaştırmalı bilgi edinme ile ideolojilerin kutsalları sarsılır. Karşılaştırmalı sosyolojik düşünebilme bizi gerçeğe ve özgürlüğe yaklaştırır. Ufkumuzu genişletir, ezberlerimizi bozar.
Diğer Cevaplara Gözat