İşte Cevaplar
Cevap : Öncelikle merhaba,
Sözcüklerin biçim yapıyla ilgili bu bilgilerden sonra bir sınıflama yapmak gerekirse, yapı bakımından sözcükleri üç kümede toplayabiliriz:
BASİT (yalın) sözcükler
TÜREMİŞ sözcükler
BİRLEŞİK sözcükler
Hiçbir yapım eki almamış kök durumundaki sözcükler basit (yalın); isim ya da fiil köklerinden yapım ekleriyle türetilmiş sözcüklere türemiş sözcükler denilmektedir. Buna göre bütün isim ve fiil kökleri basit, bütün isim ve fiil gövdeleri de türemiş sözcüklerdir. Dolayısıyla kök ve gövdelerin özellikleri, basit ve türemiş sözcükler için de söz konusudur.
İki ya da daha çok sözcüğün birleşip kaynaşmasıyla oluşan yeni anlamlı sözcüklere ise birleşik sözcük denir. Birleşik sözcükler, bir bakıma kalıplaşmış sözcüklerdir. Birleşen sözcüklerin anlamları dışında yeni bir kavram bildirir, tek bir anlam taşırlar. Birleşik sözcüklerde, basit ve türemiş sözcüklerde görülen çok anlamlılıkla karşılaşılmaz.
Bir örnek vermek gerekirse, “imambayıldı” birleşik sözcüğü yalnızca bir yemeğin adıdır ve “imam” sözcüğüyle “bayıl-“ fiili, kullanılışa bağlı olarak dört-beş anlam yüklenirken, birleştiklerinde sözlük anlamlarından sıyrılarak yepyeni bir sözcük oluşturmuşlardır. Üstelik, bu sözcük nasıl kullanılırsa kullanılsın tek bir anlam taşımaktadır.
Aşağıdaki birleşik sözcüklerde de aynı özellik görülmektedir:
açıkgöz / ağırbaşlılık / ayçiçeği / baykuş
başvurmak / akbaba / atkestanesi / sivrisinek
dalkavuk / delikanlı / denizanası
gözağrısı / hanımeli / kırkayak / karnıyarık
Diğer Cevaplara Gözat
Sözcüklerin biçim yapıyla ilgili bu bilgilerden sonra bir sınıflama yapmak gerekirse, yapı bakımından sözcükleri üç kümede toplayabiliriz:
BASİT (yalın) sözcükler
TÜREMİŞ sözcükler
BİRLEŞİK sözcükler
Hiçbir yapım eki almamış kök durumundaki sözcükler basit (yalın); isim ya da fiil köklerinden yapım ekleriyle türetilmiş sözcüklere türemiş sözcükler denilmektedir. Buna göre bütün isim ve fiil kökleri basit, bütün isim ve fiil gövdeleri de türemiş sözcüklerdir. Dolayısıyla kök ve gövdelerin özellikleri, basit ve türemiş sözcükler için de söz konusudur.
İki ya da daha çok sözcüğün birleşip kaynaşmasıyla oluşan yeni anlamlı sözcüklere ise birleşik sözcük denir. Birleşik sözcükler, bir bakıma kalıplaşmış sözcüklerdir. Birleşen sözcüklerin anlamları dışında yeni bir kavram bildirir, tek bir anlam taşırlar. Birleşik sözcüklerde, basit ve türemiş sözcüklerde görülen çok anlamlılıkla karşılaşılmaz.
Bir örnek vermek gerekirse, “imambayıldı” birleşik sözcüğü yalnızca bir yemeğin adıdır ve “imam” sözcüğüyle “bayıl-“ fiili, kullanılışa bağlı olarak dört-beş anlam yüklenirken, birleştiklerinde sözlük anlamlarından sıyrılarak yepyeni bir sözcük oluşturmuşlardır. Üstelik, bu sözcük nasıl kullanılırsa kullanılsın tek bir anlam taşımaktadır.
Aşağıdaki birleşik sözcüklerde de aynı özellik görülmektedir:
açıkgöz / ağırbaşlılık / ayçiçeği / baykuş
başvurmak / akbaba / atkestanesi / sivrisinek
dalkavuk / delikanlı / denizanası
gözağrısı / hanımeli / kırkayak / karnıyarık
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap : Selam,
Sözcükler basit sözcük, türemiş sözcük ve birleşik sözcük diye bölümlere ayrılır.
Basit sözcük yapım eki almamış sözcük demektir.
Örnek: Kalem
Türemiş sözcük ise yapım eki alıp farklı bir anlam içeren farklı bir varlığı karşılayan sözcüktür.
Örnek: Kalemlik
Birleşik sözcük ise iki kelimenin birleşimiyle oluşmuştur.
Sözcükler basit sözcük, türemiş sözcük ve birleşik sözcük diye bölümlere ayrılır.
Basit sözcük yapım eki almamış sözcük demektir.
Örnek: Kalem
Türemiş sözcük ise yapım eki alıp farklı bir anlam içeren farklı bir varlığı karşılayan sözcüktür.
Örnek: Kalemlik
Birleşik sözcük ise iki kelimenin birleşimiyle oluşmuştur.
Cevap :
Sözcük Yapısı
Bu başlık altında kelimelerin şekilsel özelliklerine değinilecek, kelimeleri oluşturan parçalar kök ve ek olarak incelenecektir.
SÖZCÜK KÖKLERi
Kelimelerin ek almamış saf şekline kök denir. Türkçe sözcüklerin kökleri iki, üç harfe kadar indirilebilmektedir. Sözcüğ
ün kökünü bulurken dilin tarihsel gelişimini de çok iyi bilmek gerekir. Sözcük köklerini temel olarak isim ve fiil kökü olarak ikiye ayrılır. Ad kökü: Bu köklerde sözcüğün ilk ortaya çıkış şekli isimdir. sessiz, özellik, yaşam, uslu, sulak, çeşitli vb.
Fiil kökü: Bu tür sözcüklerin kökü hareket içerir. Bu kökler mak-mek mastar eklerinden birini alabilir.
Atılım, sınavlar, seçkin, görüntüde, askılık, satıcı, buluş, görüş vb. Köklerle ilgili Ayrıntılar 1. Sesteş sözcüklerde kök
Okunuş ve yazılışça aynı olan fakat anlamları farklı olan sesteş sözcükler esasında farklı kökten gelmişlerdir. Bu
sözcüklere cümlede kullanıldıkları anlama göre ad ya da eylem diyebiliriz. Sabaha kadar yüzdü. (yüz-fiil) Bu tanıdık bir yüzdü. (yüz-ad) 2. Ortak köklü sözcükler
Yazılışları, okunuşları ve hatta anlamları da aynı olan sözcükler vardır dilimizde. Bunlara ortak köklü sözcükler
adı verilir. Cümlede bazen isim bazen de eylem olurlar. Bu köklerin ad ya da fiil olduğunu anlamlarından ve aldı
kları eklerden de anlayabiliriz. Bu konuda hepimize güvenmelisin. (güven-fiil) Güveninizi boşa çıkarmam.
(güven-isim) Belli başlı ortak köklü sözcükler Barış, savaş, ekşi, tat, eski, boya, gerek, kuru, acı, koca,
güreş, sıva, güven, göç, dik, damla, koru, küs, ağrı, sık… 3. Yansıma köklü sözcükler
Kimi sözcükler tabiat sesi adı verilen yansıma seslerden türemiştir.
Fokurda-, cızırtı, patırtı, gürültü, çatırda– horulda –, gurulda-, patla- 4. Kökte ses değişimi
Dilimizde bazı sözcükler türerken köklerinde değişme olur. ağarmak, kararmak, kaldırmak vb.
Türkçe sözcüklerde kök, eklerden önce gelir. (Pekiştirilmiş sözcükler hariç) Sözcük birleşik değilse, tek köke sahiptir. Cümledeki I, II, IV, V, numaralı sözcükler eylem kökünden türemiştir. III numaralı avcılık sözcüğü ise “av” isminden türemiştir. Yanıt C
ün kökünü bulurken dilin tarihsel gelişimini de çok iyi bilmek gerekir. Sözcük köklerini temel olarak isim ve fiil kökü olarak ikiye ayrılır. Ad kökü: Bu köklerde sözcüğün ilk ortaya çıkış şekli isimdir. sessiz, özellik, yaşam, uslu, sulak, çeşitli vb.
Fiil kökü: Bu tür sözcüklerin kökü hareket içerir. Bu kökler mak-mek mastar eklerinden birini alabilir.
Atılım, sınavlar, seçkin, görüntüde, askılık, satıcı, buluş, görüş vb. Köklerle ilgili Ayrıntılar 1. Sesteş sözcüklerde kök
Okunuş ve yazılışça aynı olan fakat anlamları farklı olan sesteş sözcükler esasında farklı kökten gelmişlerdir. Bu
sözcüklere cümlede kullanıldıkları anlama göre ad ya da eylem diyebiliriz. Sabaha kadar yüzdü. (yüz-fiil) Bu tanıdık bir yüzdü. (yüz-ad) 2. Ortak köklü sözcükler
Yazılışları, okunuşları ve hatta anlamları da aynı olan sözcükler vardır dilimizde. Bunlara ortak köklü sözcükler
adı verilir. Cümlede bazen isim bazen de eylem olurlar. Bu köklerin ad ya da fiil olduğunu anlamlarından ve aldı
kları eklerden de anlayabiliriz. Bu konuda hepimize güvenmelisin. (güven-fiil) Güveninizi boşa çıkarmam.
(güven-isim) Belli başlı ortak köklü sözcükler Barış, savaş, ekşi, tat, eski, boya, gerek, kuru, acı, koca,
güreş, sıva, güven, göç, dik, damla, koru, küs, ağrı, sık… 3. Yansıma köklü sözcükler
Kimi sözcükler tabiat sesi adı verilen yansıma seslerden türemiştir.
Fokurda-, cızırtı, patırtı, gürültü, çatırda– horulda –, gurulda-, patla- 4. Kökte ses değişimi
Dilimizde bazı sözcükler türerken köklerinde değişme olur. ağarmak, kararmak, kaldırmak vb.
Türkçe sözcüklerde kök, eklerden önce gelir. (Pekiştirilmiş sözcükler hariç) Sözcük birleşik değilse, tek köke sahiptir. Cümledeki I, II, IV, V, numaralı sözcükler eylem kökünden türemiştir. III numaralı avcılık sözcüğü ise “av” isminden türemiştir. Yanıt C