Tanzimat döneminde başlıca 3 sanatçımız (Şemsettin Sami, Ahmet Vefik paşa, Ali Bey) sözlük çalışması yapmıştır bilgileri aşağıdadır. ancak en fazla çalışmayı Şemsettin Sami yapmıştır.

ŞEMSEDDİN SAMİ (1850-1904)

1. Tanzimat döneminde dil, sözlük ve ansiklopedi alanında yaptığı çalışmalarıyla tanınan bir yazarımızdır.
2. Dil konusundaki çalışmalarının yanında tarih ve coğrafya ile ilgili araştırmalar da yapmıştır.
3. Doğu ve batı dillerini çok iyi bilen yazar özellikle dil alanındaki çalışmalarıyla tanınmış, zamanın en büyük dil bilgini sayılmıştır.
4. Türk dilinin gelişmesi, sadeleşmesi, dilbilgisinin derlenip toparlanması ve sözlük oluşturulması için büyük çaba göstermiştir.
5. Dilimize kazandırdığı en önemli eser “Kamûs-ı Türkî”dir. Bunun dışında “Kamûs-ı Fransevi, Kamûs-ı Âlâm, Kamûs-ı Arabî” adlı sözlük çalışmaları da mevcuttur.

AHMET VEFİK PAŞA (1823-1891)

1. “Lehçe-i Osmanî” adlı sözlüğünde Türkçe sözcüklerle dilimizde kullanılmakta olan yabancı sözcükleri ayrı ayrı toplamıştır. Ayrıca bu sözlükte “Türk” sözcüğünün açıklanmasında Osmanlıların büyük Türk milletinin bir parçası olduğunu ortaya koymuştur.

ALİ BEY

1. “Kokona Yatıyor” (komedi), “Ayyar Hamza” (Moliere’den uyarlama), “Misafir-i İstiskal” (komedi), “Lehçet-ül Hakayık” (sözlük), “Seyahat Jurnali” (günlük) adlı eserleri vardır.