Cevap : ÖZETLE: Divan edebiyatına bir tepki kişiliğinde doğan Tanzimat edebiyatı; geçmişe değil geleceğe; doğuya değil batıya; soyuta değil somuta; azınlığa değil çoğunluğa dönük bir sanat çabasıdır.

Tanzimat Dönemi Genel Özellikleri:

1. Divan edebiyatının yoksun olduğu bir tutumla hayata, topluma, gerçeğe yönelen çalışmalar öne geçer.
   Eski inşa'nın yerine düşünceyi iletmeye yarayan sade ve kesin bir nesir konmaya çalışılır; şiir, konularını, önce toplumsal sorunlardan sonra bireyin duygu ve tutku hayatından almaya başlar.
2. En canlı türler gazete, tiyatro, dil ve tarih çalışmalarıdır. Yeni edebiyat, etki ve yankısına elverişli yeni bir anlatım bulmaya çalışır, «cümle» yi fark eder; beyitleri de cümle kılığında kesin anlam bütünlükleri olarak kullanır.
3. Siyasi ve toplumsal bir öz edinilir; toplumumuzda bulunmayan yeni kavramlar konu yapılır; insanın evren içindeki yeri araştırılır; hayat olayları karşısında en güçsüz insanın bile başkaldırması, sebep sorması, kuşkusu başlar..
4. Evlenme, aşk, esirlik, memurluk, insan hakları, uğranan zulümler, aile büyüklerinin baskısı, gelenek ve âdetler, alafrangalık özentilerinin yarattığı yanlış batılılaşma züppeliği, mirasyedilik israfı gibi konularda belli belirsiz eleştiriler başlar. Ahlak ve ibret dersi bazen açıklanarak, bazen okuyucuya bırakılarak tezli eserlere girişilir.
5. Şiirde geleneksel vezin (aruz), kafiye anlayışı (göz kafiyesi - imlâ benzerliğine dayanan, yazılışı ilke sayan kafiye tutumu), eski nazım şekilleri kolaylıkla bırakılamaz. Halk edebiyatı benzerliğinde ve hece ölçüsüyle birkaç deneme yapılır
6. Sanat ve edebiyat, saray ve hükümet karsısında bağımsız bir güç olmak özlemindedir. Haklıyı savunma ve zalime direnme biçiminde yeni bir görev anlayışı başlar: «Utanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten».
7. Aslında edebiyatçı, iktidara el koymaya başlayan Babıâli bürokrasisi karşısında otoriteden pay ister; kamuoyuna yaslanır.
8. Batıdan çeviriler çoğalır. Dil sadeleşir. Yeni edebiyat türleri getirilir. Osmanlıcılık, Meşrutiyetçilik yanında İslamcılık görüşü ile ulusçuluk bilincinin de ilk adımları atılır.
9. Tanzimat edebiyatının, Şinasi ve Agâh Efendi'nin 1860'ta çıkardıkları Tercüman-ı Ahval gazetesi ile başladığı kabul edilmektedir.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap :

l. Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri:

1. "Toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
2. Eserlerin, halkın anlayabileceği sade bir Türkçe ile yazılması kararlaştırılmıştır.
3. Belli bir düşünceyi iletmeyi amaçlayan yeni bir düzyazı geliştirilmiştir; ilk kez noktalama işaretleri kullanılmıştır.
4. Şiirde yurt, ulus, insan hakları gibi yeni konular işlenmiştir. Biçim bakımından Divan edebiyatına bağlı kalınarak gazel,kaside, terkib-i bend gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
5. Sanatçılar Fransız edebiyatını örnek almışlar; klasisizm ve romantizmin etkisinde kalmışlardır.
6. İlk örneği bu dönemde görülen roman, teknik bakımdan kusurludur.

Cevap :

II. Dönem TANZİMAT EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ

1. "Sanat için sanat" ilkesi benimsenmiştir.
2. Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır.
3. Sanatçılar, Batı edebiyatı türlerinde ustalaşmıştır.
4. Şiirin konusu genişletilmiş, şiire biçimsel yenilikler getirilmiştir.
5. Romanda realizmin etkisinde kalınmıştır.
6. Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dili ve tekniği açısından zayıf eserler yazılmıştır.