Cevap :

Tımar Sisteminin Çöküşü

Kanuni Sultan Süleyman döneminde tekâmülünün zirvesine erişen tımar sistemi bu hükümdarın ölümünden sonra bozulmaya başlamıştır. 15. asrın sonlarına doğru tımarların iltizam usulü ile verilmesi bunun neticesinde mültezimlerin fazla kar sağlayabilmeleri için reayaya haksızlıklarda bulunmaları bozulmanın başlangıcı sayılmaktadır. 3. Murat devrinde (1574-1595) bozulma emareleri daha belirgin bir şekil almıştır. İltizam usulünün doğması, tımarların akraba ile yakınlara dağıtılması ve rüşvetin ortaya çıkması sonucu, tımar sahiplerinin askere gitmemesi üzerine baş gösteren bozulmalar şöyle sıralanabilir:

1. Merkezi devlet bürolarında tımar kayıtlarının son derece karışık bir hale gelmesi, tımar sahiplerinin seferlerde yapılması gerekli yoklamalarının türlü tesirler altında iyi bir şekilde yapılamaması ve bu yoklamaların daha sonraki tımar dağıtımı için iyice muhafaza edilememesi,
2. Boş kalan tımarların, istihkak sahiplerine verilmesi yerine bir kenara ayrılarak çeşitli hileli yollarla bazı nüfuzlu kişilerin adamlarına verilmesi,
3. İş adamı vasfındaki yeni tımar sahipleri sefer zahmetinden kurtulmak için harp zamanlarında tımarlarını bir takım aracılara seferden dönüşte bu tımarlardan eski sahipleri lehine feragat etmek şartıyla devir ve tahvil ettirmenin yolunu bulmaktaydılar.

 
Tımar sistemi ilk 1703 yılında Girit Adası’nda kaldırılmıştır. Ülkenin diğer mıntıkalarda tımarlar 1812 tarihinden itibaren boşaldıkça başkalarına verilmemeye başlandı. Yeniçeri Ocağının yürürlükten kaldırılarak muntazam bir askeri sınıf vücuda getirildikten sonra intizam ve disiplinlerini büsbütün kaybetmiş olan tımar sahiplerinin de eskiden olduğu gibi bırakılmaları uygun görülmeyerek 1848 yılında tüm tımar sahipleri emekliye sevk edilerek tımar sistemine son verilmiştir.

Bknz: Tımar Sistemi

---

---

Diğer Cevaplara Gözat