Bilindiği gibi, Türk Edebiyatı araştırmalarında sağlam bir neticeye ulaşabilmemiz için Türk Edebiyatının bütünlüğünü de zedelememek kaydıyla, sağlıklı bir sınıflama yapmamız gerekmektedir. Bu cümleden olarak da edebiyat tarihçileri, 1914’lü yıllarda Türk edebiyatını kronolojik olarak İslâmiyet’ten Önce, İslâmi Dönemı ve Batı Tesirinde Kalan Türk Edebiyatı şeklinde olmak üzere üç ana döneme ayırmışlardı. Bunlardan özellikle İslami Dönem Türk Edebiyatını, Divan Edebiyatı ve Halk Edebiyatı biçiminde incelemek konusunda müşterek bir anlayışa varmışlardı.

Ana hatlarıyla doğru olan ve araştırmalar açısından da kolaylıklar sağlayan 1914’lü yıllarda yapılan ‘Türk Edebiyatı’nın genel tasnifinde ‘Türk Halk Edebiyatı; ‘Anonim Halk Edebiyatı, Tekke Edebiyatı ve Âşık Tarzı Türk Edebiyatı’ alt başlıklarından oluşmakta idi. Türk Halk Edebiyatı başlığı altında toplanan, ancak benzer özelliklerinin yanı sıra mahiyetleri itibariyle de birbirlerinden ayrılan bu üç farklı şubeden söz edebiliriz. Şimdi bunları ana hatlarıyla kısaca o günkü anlatımlara göre vermeye çalışalım: 

Anonim denilince toplumun tamamının bir araya gelerek oluşturduğu bir edebiyat olarak algılanmamalıdır. Anonimden kasıt, ilk söyleyeni unutulmuş, toplumun ortak vicdanını, zevkini yansıtacak biçimde varyantlaşmaya uğramış ürünler anlaşılmalıdır.

Anonim Halk Edebiyatı ürünleri, diğer edebiyat ürünlerinden farklı olarak yalnızca metinden ibaret değildir. Onlar bir metne dayalı olmakla birlikte işlevleriyle ön plandadır. Bir başka ifadeyle Anonim Halk Edebiyatı ürünlerinin; sosyal, psikolojik, dilbilimsel vb. pek çok işlevleri vardır.

Ninnilerin ses eğitimi, masalların dil, kültür aktarımı, efsanelerin değer koruyuculuğu, destanların millî şuuru oluşturması bu işlevlerden yalnızca birkaçıdır.

Demek oluyor ki, Türk Halk Edebiyatı’nın oturduğu temel, halkın öz kültürüne dayalı olmasıdır. Örneğin diğer edebiyat ürünlerinde estetik gaye ön planda iken, Türk Halk Edebiyatı ürünlerinde estetikten ziyade işlevsellik ön plandadır. Fakat o, bu estetikten de büsbütün yoksun değildir.

Anonim Halk Edebiyatı adını verdiğimiz bu edebiyatı, diğer edebiyat şubelerinden ayıran noktalar, yalnızca bu estetik konusu da değildir. Onu diğerlerinden ayıran temel özellikler ayrıdır.

Bu edebiyat; bazen Divân Edebiyatı, bazen de Âşık Tarzı Türk Edebiyatı bünyesinde sahipsiz kalmış ve bu sebeple de yeterince gelişememiştir. Çünkü bu edebiyat; gereği gibi bilim adamlarınca araştırma ve değerlendirmelere tâbi tutulamamıştır. Bunun üzerine de bazı araştırmacılar, tek bir isimde birleşemeden kendilerine göre değişik isimler vermişlerdir.

Muhtevası, terminolojisi, fonksiyonu, türü, hedef kitlesi itibariyle bunlardan farklı; fakat şekil, dil, hedef kitlesi ve muhtevası itibariyle bunları saran, daha çok Tekke ve çevrelerinde geliştiği için Tekke Edebiyatı diye adlandırılan, fakat sadece tekkeler bünyesinde veya tekkeler çevresinde gelişmeyip, bütün toplumun içinde gelişen ‘avam ile havas’ arasındaki toplumu kucaklama, kaynaştırma ve birleştirme vazifesi gören ‘Dini-tasavvufi Türk Edebiyatı’ adını verdiğimiz müstakil bir disiplindir.

Şahsen Tekke Edebiyatı tarifini dar bir blok olarak düşünürüm. Özellikle de bu edebiyatın sahasını daha geniş düşünmek ve değerlendirmek durumundayız. Bu edebiyat, bu ad ile anılamaz. Ancak ‘Dini-tasavvufi Türk Edebiyatı’ adı ile anılmalıdır ki, o zaman her tarafı kucaklayıp Bir Köprü Edebiyatı olabilsin.

Anonim Halk Edebiyatı ile en yakın ilişki içinde olan edebiyat şubesidir. Her ikisi de aynı gelenekten beslendikleri için büyük bir ortaklığa sahiptir. Âşık Tarzı Türk Edebiyatı, bir yandan gelenekten yararlanırken, diğer yandan geleneği besleme özelliğine sahiptir. Tek farkları, Âşık tarzında ürün sahibinin belli oluşu ve estetik düşüncesinin ön planda olmasıdır.

Âşık tarzı, her ne kadar 16. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan âşıklara bağlanırsa da, bu geleneği İslam Öncesinin ozanlık dönemine kadar indirmek daha yerinde bir karar olur. Yani bugünkü âşıklarımızın, geçmişteki Ozanlarımızın torunları olduklarını kabul etmemiz gerekir.