Türkçenin Dünya Dilleri Araşındaki Yeri

Fin-Ugor, Türk ve Moğol dilleri arasındaki ortak özellikleri dile getiren ilk bilim adamı J. von Strahlenberg’dir. Günümüzde Ural dilleri ile Altay dilleri arasındaki ilişkiye dayalı yakınlıklar, kimi yapısal benzerlikler ve ortaklıklar bulunmakla birlikte her iki ailenin genetik bakımdan aynı ata dilden gelişmediği kabul edilmektedir

Türk yazı dillerinin ve lehçelerinin sınıflandırılması

1. Güneybatı, Oğuz Türkçesi: Bu grubun batı kolunda Gagauzca, Türkiye Türkçesi ve Azerice; doğu kolunda ise Türkmence yer alır. Salırca (Salarca) da tarihî olarak Oğuz grubundan gelişmiştir.
2. Kuzeybatı, Kıpçak Türkçesi: Grubunun batı kolunda Kumukça, Karaçay-Balkarca, Kırım Tatarcası ve Karayca; kuzey kolunda Kazan Tatarcası ve Baskurtça; güney kolunda Kazakça, Karakalpakça, Kıpçak-Özbek ve Nogayca bulunur. Kırgızca da bu grupa dahil edilebilir.
3. Güneydoğu, Uygur Türkçesi: Grubun batı kolunda Özbekçe ve Özbekçenin değişkeleri, doğu kolunda Modern Uygurca, Sarı Uygurca ve Salırca/Salarca yer alır.
4. Kuzeydoğu, Sibirya Türkçesi: Bu grubun kuzey kolunda Sahaca (Yakutça) ve Dolganca; güney kolunda ise a. Sayan Türkçesi (Tuvaca ve Tofaca), b. Yenisey Türkçesi (Hakasça, Sorca ve değişkeleri), c. Çulım Türkçesi, Küerik vd. değişkeleri, d. Altayca ve değişkeleri vardır.
5. Çuvaşça, Oğur/Bulgar grubu: İlk Türkçe döneminde Türk dillerinden ayrılan Çuvaşça grubun tek yazı dilidir.
6. Halaçça, Argu Türkçesi: Orta İran’da konuşulan Halaççanın Divanü Lugâti’t- Türk’te Arguca olarak anılan dilin devamı olduğu düşünülmektedir.

Türkiye Türkçesi

Türk yazı dilleri ailesinin en kalabalık dili Türkiye Türkçesidir. Türkiye Türkçesi Türkiye’nin yanı sıra, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de resmî dilidir. Türkiye Türkçesi coğrafi bakımdan Anadolu Türkçesi ve Rumeli Türkçesi olarak ikiye ayrılır. Anadolu Türkçesi ise Batı Anadolu, Orta Anadolu, Ege, Karadeniz ve Doğu Anadolu ağızları olmak üzere dörde ayrılır.