Türkiye selçuklu döneminde yapılan camilerden hangisi transept planlı camiler örnektir
türkiye selçuklu döneminde yapılan camilerden hangisi transept planlı camiler örnektir sorusunun cevabı nedir?
Bu soruya 1 cevap yazıldı. Cevap İçin Alta Doğru İlerleyin.
İşte Cevaplar
Cevap : Türkiye selçuklu döneminde yapılan camilerden hangisi transept planlı camiler örnektir
Transept planlı camilerde mihrap duvarına paralel sahınlar, mihrap önünde yan sahınlara göre daha yüksek tutulmuş bir sahın tarafından kesilir. Genelde, bu sahının mihrap önündeki kısmında yapının tamamını kaplamayacak büyüklükte, sadece mihrabı vurgulamak üzere bir kubbe bulunur. Bu şemanın öncüllerini, Talhatan Baba ve Leşker-i Bazar’da görsek de, avlusuyla birlikte değerlendirildiğinde bu plan tipinin Şam’daki Emeviye Camii’nden geliştiği kabul edilir. Anadolu’da Artuklu camileri bu plan tipinde örnekler vermişlerdir.
Diyarbakır Ulu Camii (1091)
Cami, Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah’ın emriyle 1091’de yapılmıştır. Diyarbakır Ulu Camii, Mor Toma adlı bir kilisenin üzerine bolca devşirme malzeme kullanılarak bir Fethiye camisi olarak inşa edilmiştir. Artuklu ve Osmanlı döneminde yapılan medrese ve kütüphane gibi eklemelerle büyük bir külliye halini almıştır.
Tamamı kesme taştan yapılmış olan ve ilerleyen yıllarda önüne geniş bir revaklı avlu eklenenyapı, enine dikdörtgen harim ve mihrap duvarına paralel iki sahınla beraber Şam Emeviye Camii modelini tekrarlar. Ancak mihrap önünde kubbe vurgusu yoktur. Minaresinde görülen kare plan da yine Suriye etkisidir.İki katlı revaklı avlunun batı cephesi bir Roma tiyatrosu sahnesinden kalan sütunlarla yapılmıştır.
Siirt Ulu Camii (1129)
1129 yılında Selçuklu Sultan Mugizziddin Mahmut tarafından yaptırılan ve Anadolu’daki ikinci Büyük Selçuklu camisi olan yapı mihrap önü kubbesi ve enine dikdörtgen bir plan şeması ile sonradan eklenen eyvan ve tonoz örtülü dikey iki sahın yerleştirilerek İran’daki Selçuklu etkilerini Anadolu’ya taşımıştır.Kesme taştan inşa edilmiş olan caminin minberi ağaç işçiliği açısından oldukça niteliklidir.
Bitlis Ulu Camii (1150)
Kesme taştan mamul, kitabesine göre 1150 yılında yapılan cami, enine gelişen üç sahından müteşekkil dikdörtgen planlı bir yapıdır. Mihrap önündeki kubbesi kümbetlerdeki gibi dıştan konik bir çatıyla örtülmüştür. Camiye dıştan bakıldığından ilk göze çarpan, yapının mihrap duvarına paralel gelişmeyen mihrap çıkıntısıdır.
Harput Ulu Camii (1156)
Minber kitabesinden Artuklu öncesi dönemde de var olduğu anlaşılan Harput Ulu Camii, günümüzdeki halini 1156 yılında almıştır. Harim kısmı enine üç nefi kesen dikine nef dolayısıyla transept plan tipindedir. Yapı bütün olarak değerlendirildiğinde eyvanları hariç Zevvare Mescid-i Cuması’na plan olarak çok benzer. Ayrıca yapının farklı elemanlarında tuğla kullanımı da İran’daki Selçuklu camilerini anımsatmaktadır. Bugün üzeri cam bir tavanla kapatılan ortadaki avlu küçülmüş bir iç avlu durumundadır ve etrafında tonozlu hacimler yer alır.Caminin özellikle ştuk malzemeli mihrabı İran’daki Selçuklu sanatını hatırlatır niteliktedir.
Silvan (Meyyafarkîn) Ulu Camii (1157)
Güney mimarisi ve süsleme etkilerinin Anadolu’ya taşınması açısından önemli olan Artukluların bir yapısıdır. 1157 yılında Artuklu Beyi Necmettin Alpi tarafından yaptırılan enine dikdörtgen planlı yapı, kıble duvarına paralel dört sahından oluşur. Bu dört nefi mihrap önünde üç nef boyunca kesenbüyük bir mihrap önü kubbesi yapıya hakim konumdadır.
İsfahan’daki Melikşah kubbesine çok benzeyen kubbeyi taşımak için kıble duvarları payandalarla desteklenmiştir. Beden duvarları taştan, kubbe ise tuğladandır. Kubbe dıştan sekiz kasnaklı üzeri ise sekizgen külahla örtülmüştür.Minaresi, Diyarbakır Ulu Camii’deki gibiArap tarzı kare planlıdır.
Mardin Ulu Camii (1176)
İlk olarak 1176’da yapıldığı kitabesinden anlaşılan yapı XIV. yüzyıla kadar uzayan eklemelerle günümüze gelmiştir. Ana mekan Artuklu camilerinin özelliklerini yansıtmakta, enine dikdörtgen harim üzerinde eklemelerden dolayı batıya kayan mihrap önü kubbesi bulunmaktadır. Kare planlı bir kaide üzerine yükselen minare tuğla değil taştandır. Kubbesinin yivli oluşu, taş minaresi ve revaklı avlusuyla kendine has bir yapıdır.
Kızıltepe (Dunyasır) Ulu Camii (1204)
1204 yılında inşa edilen ve orijinalliğini günümüze kadar koruyan yapının harim kısmı mihraba paralel üç nef ve iki nefi kesen mihrap önü kubbesinden oluşmaktadır. Harimin üzeri düz bir dam ile örtülüdür. Mardin Ulu Camii’nde olduğu gibi bu yapı da avluludur. Mihrap nişinde de dilimli kemerler ve istiridye motifi yapıdaki güney taş süsleme etkisinin Anadolu’daki en iyi örneklerindendir. Caminin taçkapısı iki renkli taştan yapılmış dilimli kemerleri Zengi etkisinin bir örneğidir.
Sinop Ulu Camii (1267)
İlk şeklinin 1267 yılında Alaeddin Keykubad dönemine ait olma ihtimali yüksek olan camii, mihraba paralel iki sahınla enine gelişen bir tipoloji sergiler. Mihrap önünde yan yana üç kubbe bulunmaktadır.Güneydoğu Anadolu’nun Artuklu camileri ile yakın ilişkisi görülen bu yapı günümüzdeki halini Süleyman Pervane döneminde almıştır.Caminin avlusu, harim kısmına oranla çok büyük kalmaktadır.
Soruda Türkiye selçuklu döneminde yapılan transept planlı cami sorulduğundan cevabımız Sinop Ulu Camii olmalıdır.
Diğer Cevaplara Gözat
Transept planlı camilerde mihrap duvarına paralel sahınlar, mihrap önünde yan sahınlara göre daha yüksek tutulmuş bir sahın tarafından kesilir. Genelde, bu sahının mihrap önündeki kısmında yapının tamamını kaplamayacak büyüklükte, sadece mihrabı vurgulamak üzere bir kubbe bulunur. Bu şemanın öncüllerini, Talhatan Baba ve Leşker-i Bazar’da görsek de, avlusuyla birlikte değerlendirildiğinde bu plan tipinin Şam’daki Emeviye Camii’nden geliştiği kabul edilir. Anadolu’da Artuklu camileri bu plan tipinde örnekler vermişlerdir.
Diyarbakır Ulu Camii (1091)
Cami, Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah’ın emriyle 1091’de yapılmıştır. Diyarbakır Ulu Camii, Mor Toma adlı bir kilisenin üzerine bolca devşirme malzeme kullanılarak bir Fethiye camisi olarak inşa edilmiştir. Artuklu ve Osmanlı döneminde yapılan medrese ve kütüphane gibi eklemelerle büyük bir külliye halini almıştır.
Tamamı kesme taştan yapılmış olan ve ilerleyen yıllarda önüne geniş bir revaklı avlu eklenenyapı, enine dikdörtgen harim ve mihrap duvarına paralel iki sahınla beraber Şam Emeviye Camii modelini tekrarlar. Ancak mihrap önünde kubbe vurgusu yoktur. Minaresinde görülen kare plan da yine Suriye etkisidir.İki katlı revaklı avlunun batı cephesi bir Roma tiyatrosu sahnesinden kalan sütunlarla yapılmıştır.
Siirt Ulu Camii (1129)
1129 yılında Selçuklu Sultan Mugizziddin Mahmut tarafından yaptırılan ve Anadolu’daki ikinci Büyük Selçuklu camisi olan yapı mihrap önü kubbesi ve enine dikdörtgen bir plan şeması ile sonradan eklenen eyvan ve tonoz örtülü dikey iki sahın yerleştirilerek İran’daki Selçuklu etkilerini Anadolu’ya taşımıştır.Kesme taştan inşa edilmiş olan caminin minberi ağaç işçiliği açısından oldukça niteliklidir.
Bitlis Ulu Camii (1150)
Kesme taştan mamul, kitabesine göre 1150 yılında yapılan cami, enine gelişen üç sahından müteşekkil dikdörtgen planlı bir yapıdır. Mihrap önündeki kubbesi kümbetlerdeki gibi dıştan konik bir çatıyla örtülmüştür. Camiye dıştan bakıldığından ilk göze çarpan, yapının mihrap duvarına paralel gelişmeyen mihrap çıkıntısıdır.
Harput Ulu Camii (1156)
Minber kitabesinden Artuklu öncesi dönemde de var olduğu anlaşılan Harput Ulu Camii, günümüzdeki halini 1156 yılında almıştır. Harim kısmı enine üç nefi kesen dikine nef dolayısıyla transept plan tipindedir. Yapı bütün olarak değerlendirildiğinde eyvanları hariç Zevvare Mescid-i Cuması’na plan olarak çok benzer. Ayrıca yapının farklı elemanlarında tuğla kullanımı da İran’daki Selçuklu camilerini anımsatmaktadır. Bugün üzeri cam bir tavanla kapatılan ortadaki avlu küçülmüş bir iç avlu durumundadır ve etrafında tonozlu hacimler yer alır.Caminin özellikle ştuk malzemeli mihrabı İran’daki Selçuklu sanatını hatırlatır niteliktedir.
Silvan (Meyyafarkîn) Ulu Camii (1157)
Güney mimarisi ve süsleme etkilerinin Anadolu’ya taşınması açısından önemli olan Artukluların bir yapısıdır. 1157 yılında Artuklu Beyi Necmettin Alpi tarafından yaptırılan enine dikdörtgen planlı yapı, kıble duvarına paralel dört sahından oluşur. Bu dört nefi mihrap önünde üç nef boyunca kesenbüyük bir mihrap önü kubbesi yapıya hakim konumdadır.
İsfahan’daki Melikşah kubbesine çok benzeyen kubbeyi taşımak için kıble duvarları payandalarla desteklenmiştir. Beden duvarları taştan, kubbe ise tuğladandır. Kubbe dıştan sekiz kasnaklı üzeri ise sekizgen külahla örtülmüştür.Minaresi, Diyarbakır Ulu Camii’deki gibiArap tarzı kare planlıdır.
Mardin Ulu Camii (1176)
İlk olarak 1176’da yapıldığı kitabesinden anlaşılan yapı XIV. yüzyıla kadar uzayan eklemelerle günümüze gelmiştir. Ana mekan Artuklu camilerinin özelliklerini yansıtmakta, enine dikdörtgen harim üzerinde eklemelerden dolayı batıya kayan mihrap önü kubbesi bulunmaktadır. Kare planlı bir kaide üzerine yükselen minare tuğla değil taştandır. Kubbesinin yivli oluşu, taş minaresi ve revaklı avlusuyla kendine has bir yapıdır.
Kızıltepe (Dunyasır) Ulu Camii (1204)
1204 yılında inşa edilen ve orijinalliğini günümüze kadar koruyan yapının harim kısmı mihraba paralel üç nef ve iki nefi kesen mihrap önü kubbesinden oluşmaktadır. Harimin üzeri düz bir dam ile örtülüdür. Mardin Ulu Camii’nde olduğu gibi bu yapı da avluludur. Mihrap nişinde de dilimli kemerler ve istiridye motifi yapıdaki güney taş süsleme etkisinin Anadolu’daki en iyi örneklerindendir. Caminin taçkapısı iki renkli taştan yapılmış dilimli kemerleri Zengi etkisinin bir örneğidir.
Sinop Ulu Camii (1267)
İlk şeklinin 1267 yılında Alaeddin Keykubad dönemine ait olma ihtimali yüksek olan camii, mihraba paralel iki sahınla enine gelişen bir tipoloji sergiler. Mihrap önünde yan yana üç kubbe bulunmaktadır.Güneydoğu Anadolu’nun Artuklu camileri ile yakın ilişkisi görülen bu yapı günümüzdeki halini Süleyman Pervane döneminde almıştır.Caminin avlusu, harim kısmına oranla çok büyük kalmaktadır.
Soruda Türkiye selçuklu döneminde yapılan transept planlı cami sorulduğundan cevabımız Sinop Ulu Camii olmalıdır.
Diğer Cevaplara Gözat