İşte Cevaplar
Cevap : DÜNYANIN İLK TIP FAKÜLTESİ, GEVHER NESİBE DÂRÜŞŞİFÂSI VE TIP MEDRESESİ (Kayseri)
Anadolu’da İslâmî döneme ait en eski hastahane ve dünyanın ilk tıp fakültesi.
Anadolu’nun ayakta kalan en eski şifahanesi olarak bilinen Gevher Nesibe Şifahanesi, zamanının tıp fakültesi derecesindeki tıp medresesi ve hastanesini bir arada bulundurmasıyla dünyada ilk olma özelliğini taşıyor. Kayseri Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla günümüzde Selçuklu Uygarlığı Müzesi olarak ziyarete açılan yapının dünya tıp tarihi açısından büyük bir öneme sahip.
Kayseri’nin Yenice mahallesinde bulunan ve günümüzde Erciyes Üniversitesi Tıp Tarihi Müzesi olarak kullanılan külliye, Anadolu Selçuklu Hükümdarı I. Gıyâseddin Keyhusrev tarafından kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan adına yaptırılmıştır.
Dünya tıp tarihi açısından çok önemli bir yapı. Çünkü sol tarafta bulunan kısım hastane, sağ tarafta bulunan kısım ise tıp medresesi. Ve bu iki yapı birbirine bir koridorla bağlanmış halde. Bir üniversite ve hastane kompleksinin dünyadaki ilk prototipi olarak düşünülebilir”
Rivayete göre Gevher Nesibe Sultan, âşık olduğu bir kumandanla evlenmesine hükümdarın izin vermemesi ve bir süre sonra da kumandanın şehid düşmesi üzerine üzüntüsünden vereme yakalanır. Ölüm döşeğinde Gıyâseddin Keyhusrev ondan özür dileyerek son arzusunu sorar. Gevher Nesibe de kendisi gibi çaresiz hastaları tedavi edebilecek hekimlerin yetişeceği bir medresenin yapılmasını istediğini söyler ve bütün servetini bu iş için bağışlar. Gıyâseddin Keyhusrev ikinci defa tahta çıktığında kız kardeşinin vasiyetini yerine getirmek üzere, sonradan kendi adıyla anılan medreseyi (Gıyâsiyye), arkasından da dârüşşifâyı (Şifâiyye) yaptırır ve inşaat iki yılda tamamlanır; Gevher Nesibe Sultan da medresenin içindeki türbesine gömülür. Birbirine bitişik olan iki bina, bu konumlarından dolayı halk arasında Çifte Medrese veya İkiz Medreseler adıyla da anılmaktadır. Dârüşşifânın taçkapısında yer alan kitâbeye göre inşa tarihi 602’dir (1205-1206)
XIII. yüzyılda bu tıp kurumunda eğitimin, Gıyâsiyye’de teorik ve Şifâiyye’de pratik olarak sürdürüldüğü bilinmektedir. Yapılan kazılarda dikkati çeken bazı buluntulara dayanarak binaların, yakındaki bir hamamdan getirilen buharla alttan merkezî bir sistemle ısıtıldığı düşünülmektedir.
Gıyâsiyye’de bu hocalar tarafından öğrencilere felsefe, din ilimleri, Arapça ve Farsça, anatomi, fizyoloji dersleri verilmiş, Ebû Bekir er-Râzî ve İbn Sînâ’nın eserlerinin yanında devrin en önemli tıp kitaplarıyla eski Yunan ve Roma kaynakları, özellikle de Hipokrat ve Galen’in Arapça’ya tercüme edilmiş eserleriyle onlara karşı yazılmış olan reddiyeler okutulmuştur. Klinik eğitim ise Şifâiyye’de hasta başında yapılmıştır. İleri sınıflardaki öğrencilere “dânişmend” denildiği ve bunlara diğer öğrencilerden farklı ödeme yapıldığı bilinmektedir.
Gevher Nesibe, sadece tıp okulu şeklinde değil, hamamı ve diğer üniteleri ile birlikte bir tıp külliyesi şeklinde planlanmıştır.
Osmanlı döneminde birkaç defa elden geçirildiği anlaşılan külliyenin belgelere göre bilinen ilk onarımı, 1669’da vakıf mütevellisi İsmâil Efendi tarafından Mimar Ömer Beşe’ye Sultan Hamamı ile birlikte yaptırılmıştır. 1942’de Maarif Vekâleti Müzeler ve Antikiteler Müdürlüğü yalnız Şifâiyye’nin taçkapısını tamir ettirmiş, 1955-1956’da ise 750. yıl münasebetiyle büyük tamiri gerçekleştirilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü adına İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nden A. Süheyl Ünver, Ankara Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nden Feridun Nafiz Uzluk ve İstanbul Güzel Sanatlar Enstitüsü Başkanı Ali Saim Ülgen tarafından yürütülen bu onarıma, merkezi Ankara’da olan Anıtları Koruma ve İhya Derneği ile Sıhhat ve İçtimaî Muâvenet Vekâleti ve bazı mahallî kuruluşlar da yardım etmişlerdir. 1980 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından, yine çeşitli mahallî kuruluşların katkılarıyla yeniden restore edilen binalar kalorifer, elektrik ve su tesisatları da eklenerek oturulabilir hale getirilmiş ve Tıp Tarihi Müzesi olarak yani Selçuklu Medeniyeti Müzesi olarak hizmete sunulmuştur. Türkiye de Selçuklu adına ilk müzedir burası
Kaynak: D.İ.A
Diğer Cevaplara Gözat
Anadolu’da İslâmî döneme ait en eski hastahane ve dünyanın ilk tıp fakültesi.
Anadolu’nun ayakta kalan en eski şifahanesi olarak bilinen Gevher Nesibe Şifahanesi, zamanının tıp fakültesi derecesindeki tıp medresesi ve hastanesini bir arada bulundurmasıyla dünyada ilk olma özelliğini taşıyor. Kayseri Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla günümüzde Selçuklu Uygarlığı Müzesi olarak ziyarete açılan yapının dünya tıp tarihi açısından büyük bir öneme sahip.
Kayseri’nin Yenice mahallesinde bulunan ve günümüzde Erciyes Üniversitesi Tıp Tarihi Müzesi olarak kullanılan külliye, Anadolu Selçuklu Hükümdarı I. Gıyâseddin Keyhusrev tarafından kız kardeşi Gevher Nesibe Sultan adına yaptırılmıştır.
Dünya tıp tarihi açısından çok önemli bir yapı. Çünkü sol tarafta bulunan kısım hastane, sağ tarafta bulunan kısım ise tıp medresesi. Ve bu iki yapı birbirine bir koridorla bağlanmış halde. Bir üniversite ve hastane kompleksinin dünyadaki ilk prototipi olarak düşünülebilir”
Rivayete göre Gevher Nesibe Sultan, âşık olduğu bir kumandanla evlenmesine hükümdarın izin vermemesi ve bir süre sonra da kumandanın şehid düşmesi üzerine üzüntüsünden vereme yakalanır. Ölüm döşeğinde Gıyâseddin Keyhusrev ondan özür dileyerek son arzusunu sorar. Gevher Nesibe de kendisi gibi çaresiz hastaları tedavi edebilecek hekimlerin yetişeceği bir medresenin yapılmasını istediğini söyler ve bütün servetini bu iş için bağışlar. Gıyâseddin Keyhusrev ikinci defa tahta çıktığında kız kardeşinin vasiyetini yerine getirmek üzere, sonradan kendi adıyla anılan medreseyi (Gıyâsiyye), arkasından da dârüşşifâyı (Şifâiyye) yaptırır ve inşaat iki yılda tamamlanır; Gevher Nesibe Sultan da medresenin içindeki türbesine gömülür. Birbirine bitişik olan iki bina, bu konumlarından dolayı halk arasında Çifte Medrese veya İkiz Medreseler adıyla da anılmaktadır. Dârüşşifânın taçkapısında yer alan kitâbeye göre inşa tarihi 602’dir (1205-1206)
XIII. yüzyılda bu tıp kurumunda eğitimin, Gıyâsiyye’de teorik ve Şifâiyye’de pratik olarak sürdürüldüğü bilinmektedir. Yapılan kazılarda dikkati çeken bazı buluntulara dayanarak binaların, yakındaki bir hamamdan getirilen buharla alttan merkezî bir sistemle ısıtıldığı düşünülmektedir.
Gıyâsiyye’de bu hocalar tarafından öğrencilere felsefe, din ilimleri, Arapça ve Farsça, anatomi, fizyoloji dersleri verilmiş, Ebû Bekir er-Râzî ve İbn Sînâ’nın eserlerinin yanında devrin en önemli tıp kitaplarıyla eski Yunan ve Roma kaynakları, özellikle de Hipokrat ve Galen’in Arapça’ya tercüme edilmiş eserleriyle onlara karşı yazılmış olan reddiyeler okutulmuştur. Klinik eğitim ise Şifâiyye’de hasta başında yapılmıştır. İleri sınıflardaki öğrencilere “dânişmend” denildiği ve bunlara diğer öğrencilerden farklı ödeme yapıldığı bilinmektedir.
Gevher Nesibe, sadece tıp okulu şeklinde değil, hamamı ve diğer üniteleri ile birlikte bir tıp külliyesi şeklinde planlanmıştır.
Osmanlı döneminde birkaç defa elden geçirildiği anlaşılan külliyenin belgelere göre bilinen ilk onarımı, 1669’da vakıf mütevellisi İsmâil Efendi tarafından Mimar Ömer Beşe’ye Sultan Hamamı ile birlikte yaptırılmıştır. 1942’de Maarif Vekâleti Müzeler ve Antikiteler Müdürlüğü yalnız Şifâiyye’nin taçkapısını tamir ettirmiş, 1955-1956’da ise 750. yıl münasebetiyle büyük tamiri gerçekleştirilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü adına İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nden A. Süheyl Ünver, Ankara Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nden Feridun Nafiz Uzluk ve İstanbul Güzel Sanatlar Enstitüsü Başkanı Ali Saim Ülgen tarafından yürütülen bu onarıma, merkezi Ankara’da olan Anıtları Koruma ve İhya Derneği ile Sıhhat ve İçtimaî Muâvenet Vekâleti ve bazı mahallî kuruluşlar da yardım etmişlerdir. 1980 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından, yine çeşitli mahallî kuruluşların katkılarıyla yeniden restore edilen binalar kalorifer, elektrik ve su tesisatları da eklenerek oturulabilir hale getirilmiş ve Tıp Tarihi Müzesi olarak yani Selçuklu Medeniyeti Müzesi olarak hizmete sunulmuştur. Türkiye de Selçuklu adına ilk müzedir burası
Kaynak: D.İ.A
Diğer Cevaplara Gözat
Cevap Yaz Arama Yap
