Cevap : Ünlü tarihçi G. Jaeschke’nin diplomasi şaheseri olarak değerlendirdiği talimatname aşağıdakilerden hangisidir?
a) Havza Talimatnamesi
b) Sivas Komutanlar Talimnamesi
c) IX. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliği Talimatnamesi
d) Misak-ı Millî Talimatnamesi
e) TBMM Talimatnamesi

Müfettişlik Talimatnamesinin Mahiyeti ve Önemi:

Mustafa Kemal’in isteklerine göre hazırlanan bu önemli talimatname, tam bağımsızlık, hürriyet daha da önemlisi kurulması kuvvetle muhtemel yeni bir Türk devletinin de ilk işaretleri gibiydi.

Talimatnameyi bir diplomasi şaheseri olarak kabul eden G. Jaeschke’ye göre; bu yetkilerde karşılıklı tavizler söz konusudur. Kendisinden istenen üç önemli vazife vardır.

Bunlar;

1. Bölgede asayişin temini,
2. Mütareke gereğince silahların toplatılması,
3. Gayriresmî olduğu söylenen şuraların lağvedilmesi.

Yukarıdaki istenenlere karşı, talimatnamenin ikinci ve üçüncü kısımlarında da son derece geniş salahiyetlerin Mustafa Kemal Paşa’ya verildiğini görmekteyiz. Kendisine verilen vazifelerin hem askerî, hem de mülki olması dikkat çekicidir. Askerî vazifelerinin ifası için III. ve XV. Kolordu Kumandanlıkları emrine verilmiş, kolorduların her türlü işleri müfettişliğin onayına bırakılmıştı.

Bu talimatnamenin dikkate değer en önemli kısmı mülki salahiyet ve yetki sahasıdır. İşte talimatnameye meclisten gelen itirazlar bu noktada odaklaşmaktaydı. Yani nasıl olur da bir asker, aynı zamanda sivil iradeye karışır ona her türlü emir verir, tayin eder, görevden alırdı? İşte söz konusu talimatnamenin diplomasi şaheseri olarak kabul edilmesinin sırrı buradadır.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat