XIX. yüzyıla kadar Osmanlı Devleti'nde sosyal yardımlaşma hangi yollarla gerçekleşmiştir?
 
Osmanlı topraklarında kurulan vakıflar aracılığı ile bu topraklar içindeki sosyal yardımlaşma sağlanmıştır. Vakıfların işlem gösterdiği alan çok genişti. Devletin tam olarak yetişemediği veya kendi hizmet alanının dışında gördüğü kamu hizmetlerini vakıflar yürütmekteydi. Sosyal yardımlaşmayı sağlayan vakıflar aracılığı ile toplumda birlik ve beraberlik sağlanmıştır.

Vakıfların inşa etmiş olduğu hastane ve imaretler tamamen yoksulların hizmetine tahsis edilmişti. Eğitim ve öğretim faaliyetleri de bizzat vakıflar tarafından yürütülmüştü. Tanzimat Fermanı'nın ilanına kadar medreseleri kurup işlemesine devam etmesini sağlayan yegane kurumlar vakıflardır. Bu kurumlarda muhtaç olanların çocukları öncelik hakkına sahip olmuşlardır. Vakıflar bu sosyal yardımlaşma faaliyetlerini gerçekleştirirken tamamen kendi bütçelerini kullanmışlar ve devletin hazinesinden bir kuruş bile çıkmamasını sağlamışlardır.