Cevap : Yan anlam, kelimelerin uzun yıllar içerisinde yüklendikleri farklı anlamları ifade etmek için kullanılan bir dil bilgisi terimidir. Bu konu, aslında tanımı ve örnekleri akılda kodlandığı sürece çok kolay hatırlanacak basit bir konu olmakla birlikte; sözcükte anlamın diğer başlıkları ile karıştırılabilmektedir. Yapılması gereken, kelimenin “yan anlam” adından hareketle, gerçek anlamına ek olarak yüklendiği diğer anlamları çağrıştırmalıdır. Daha iyi bir tanım yapacak olursak yan anlam, “kelimenin uzun yıllar içerisinde, gerçek anlamından tam olarak uzaklaşmadan yüklenmiş oldukları başka anlamlara verilen isimdir” diyebiliriz. Tanımdan anlaşıldığı üzere, kelimenin gerçek anlamından uzaklaşmaması gerekir. Eğer kelime gerçek anlamdan tamamen uzaklaşırsa, bu mecaz anlam olur. Bunun için yan anlam, kelimenin temel anlamına benzerlik veya yakınlık ilgisi ile ortaya çıkan farklı anlamlardır. Örneğin “dil” kelimesinin akla gelen ilk anlamı, yani gerçek anlamı, “tat alma organı“dır. Bu kelimenin yan anlamıyla kullanılması için, benzerlik veya yakınlık yoluyla gerçek anlamından biraz farklılaşırsa, “Kapının dili bozulunca, içeride kaldık.” cümlesindeki anlam ortaya çıkar. Bu kelime TDK tarafından  “birçok aletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri” şeklinde tanımlanmıştır. İşte görüldüğü üzere “dil” kelimesi temel anlamından çok fazla uzaklaşmadan yeni bir anlam yüklenmiştir. İşte bu şekilde sonradan yüklenen anlamlar yan anlam örneğidir.
Örnekler: –


Sağ gözünde arpacık çıkmış. (gerçek anlam) –

Çekmecenin gözlerine tek tek baktım. (yan anlam) –

Sırtıma dokunarak beni uyardı. (gerçek anlam) –

Dağın sırtına tırmandık. (yan anlam) –

Tuğba’nın ayağına çivi batmış. (gerçek anlam) –

Masanın bir ayağı kırılmış. (yan anlam) –

Yuvasından düşen yavru kırlangıcın kanadı kırılmıştı. (gerçek anlam) –

Çocuklar oynarken maket uçağın iki kanadını da kırmışlar. (yan anlam) –                                                                        
 Çiçekleri masaya bıraktım. (gerçek anlam) –    

Polis memuru kaçakçılık masasında görevliydi. (yan anlam

---

---

Diğer Cevaplara Gözat