Cevap : Yanardağların tekrar aktif hale gelmesinde tektonik levhalar, sert hava şartları, magma hareketleri ve hatta iklim değişikliğinin etkileri yol açabilir. Volkanik patlamaların nedeni çok çeşitli sebeplerle gerçekleşebilir, patlamalar karmaşık, farklı ve birçok olayların bir araya gelmesi ile oluşur. Yerküre’nin kabuğunun altında erimiş kaya katmanları bulunur. Bu katmanlar, çekirdekteki yüksek sıcaklıklardan ötürü eriyerek magmayı oluşturur. Magmanın içerisinde ise çeşitli gazlar vardır; bunlar karbondioksit, su buharı ve sülfür dioksittir. Bu gazlar, bir kayanın mühürlediği magma odalarında yer alır. Sıvılaşmış durumundan ötürü magma, tepesindeki kayadan az yoğun. Magma, o yüzden yükselmeye başlar. Bu sırada su buharı balonlar halinde kaçmaya başlayarak karbondioksit ve sülfür dioksitin göreceli yoğunluğunu arttırır. Zamanla bu gazlar ilk baştaki büyüklüklerinin 1000 katı olana kadar genişler ve odanın kapağına yaptığı basınçla patlamaya yol açar. Aslında bu durum gazlı bir içeceği sallayıp kapağını açtığınızda başınıza gelen şeyle aynı olay; salladığınızda karbondioksit molekülleri ayrışır, gaz ve basınç birikir. Magma salındığında – Yerküre’nin kabuğundaki volkan dediğimiz kırılma yoluyla – ismi lav olarak bilinir ve sıcaklığı 1100 santigrat dereceye ulaşır. Genellikle bu sırada volkanik bulutlar oluşturur: sıcak kül, gaz ve erimiş kaya parçaları 1000 derece sıcaklıkla saatte 700 kilometre hıza ulaşarak ilerler. Bir patlamanın oluşmasına, o magma odasındaki kapağa uygulanan basıncın artması sonucu magmanın açığa çıkmasıyla oluşur. Ancak magmanın bu hareketine yol açan değişkenler ve farklı patlama türleri vardır. Yanardağlar genellikle tektonik levhaların yakınlarında bulunur. Birbirinden ayrılabilirler, yüzeyde boşluk bırakabilirler veya bir levha başka bir levhanın altına girebilir. Magma, levhalar birbirinden ayrıldığında oluşan boşluğu doldurmak için hafif bazaltik lav patlamalarıyla yavaşça yükselir; ki bunun da sıcaklığı 800 ile 1200 derece arasındadır. Buna rağmen bir levhanın başka bir levhayı altından itmesi durumunda ise erimiş kaya, çökelti ve deniz suyu magma odasına itilir. Kaya ve çökelti yeni magmanın içinde erir ve magma odasını patlama gerçekleşene kadar doldurur. Sonrasında da sıcaklığı 800 ila 1000 derece arasında değişen yapışkan ve yoğun lav açığa çıkar. 



Ancak levha tektoniği patlamalara yol açan tek neden değil.

Düşen sıcaklıklar eski magmanın kristalize edilmesine ve magma odasının dibine çökmesine neden olabilir. Bu da yeni sıvılaşmış magmanın yukarıya hareket etmesine neden olur (aynı bir kova suya tuğlanın bırakılmasında olduğu gibi) Magma odasına uygulanan dış basınçta bir azalma da içerideki artan basıncın dengelenememesinden ötürü patlamaya neden olabilir. Bu, çoğu zaman kaya sıklığında azalmaya yol açan tayfunlar veya erimiş kaya bileşimini değiştiren oda kapağının üzerindeki buzulların erimesi yoluyla oluşabilir.

Örneğin, İzlanda’daki Eyjafjallajökull volkanik patlamasına neden olan olaylardan birinin buzulların erimesi olduğu düşünülüyor.

‘Sıcak nokta’da yer alan yanardağlar ise tektonik levha sınırlarından uzakta oluşanlar. Levhaların hareketlenmesi ve yer kabuğundan yükselmelerle oluşur; bunlara da baca denir. Bu tür yanardağlar Hawaii adalarında bulunur.

Lav çoğu zaman yanardağ patlamasının en büyük tehlikesi olarak görülüyor, ancak aslında öyle değil.

Patlamalar sonucunda oluşan birçok tehlike ise farklı sonuçlar doğuruyor. Bunlar arasında en tehlikesi, yoluna çıkan her şeyi yok eden volkanik bulutlar. Diğer sonuçlar kül bulutları, kül yağmuru, toprak kayması, deprem, tsunami, alışılmadık hava ve buzul seli.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat