Sözlükte SEMBOLİZM Nedir:
Sembolizm (Simgecilik) : 19. yüzyılın sonlarında fransa’da ortaya çıkmış ve 20. yüzyıl edebiyatını önemli ölçüde etkilemiştir. Bireyin duygusal yaşantısını dolaysız bir anlatım yerine simgelerle yüklü ve örtük bir dille anlatmayı amaçlar. Simgecilik, geleneksel fransız şiirini hem teknik hem de tema açısından belirleyen katı kurallara bir tepki olarak başladı. Simgeciler, şiiri açıklayıcı işlevinden ve kalıplaşmış bir hitabetten kurtarmayı, şiirle insanın yaşantısındaki anlık ve geçici duyguları betimlemeyi amaçladı. Simgeciler, dile getirilmesi güç sezgi ve izlenimleri canlandırmaya, şairin ruhsal durumunu ve gerçekliğin belirsiz ve karmaşık birliğini dolaylı biçimde yansıtacak özgür ve kişisel eğretileme ve imgeler aracılığıyla varoluşun gizemini aktarmaya çalıştılar. Simgeci şiirin başlıca temsilcileri : Charles baudelaire’nin şiir ve görüşlerinden fazlaca etkilenen fransız Stephane Mallarme, Paul Verlaine, Arthur Rimbaud’dur. Sembolik yazarlar arasında : Jules Laforgue, Henry de Regnier, Rene Ghil, Gustave Kahn, belçikalı Emile Verhaeren, abd’li Stuart Merrill, Francis Viele Griffin yer alır.

Sembolizm Nedir ? (Detay)

Sembolizm, sözcüklerin musikisi ve sembollerin yardımıyla duyguların en küçük parçalarına inmeye çalışan bir edebi akımdır. 1855-1890 yılları arasında önce Fransa'da, sonra diğer Avrupa ülkelerinde geliş­miş, parnasizme tepki olarak doğmuş bir akımdır. Sembolistlere göre, gerçeği oldu­ğu gibi anlatmak mümkün değildir. Çünkü dünyada gördüğümüz şeyler, kişiler üze­rinde değişik etki bırakır. Charles Baudelaire, bu akımın öncülüğünü yapmıştır.

Sembolizmin başlıca özellikleri

* Duygu ve düşüncelerin anlatımında "semboller" önemli rol oynar. Her nesne bir semboldür. Dışarıda gördüklerimizle, gerçekte var olan; fakat evrende göreme­diklerimiz arasındaki ilişkiyi semboller sağlar. * "Kapalılık" bu akımın başka bir özelliğini oluşturur. Herkes, bir şiirden değişik anlamlar çıkarabilir. * "Sessizlik", "siliklik" (alacakaranlık, güneşin batışı, ay ışığı, durgun sular, göl­geler, sararmış yapraklar, ıssız parklar...) sembolizmi süsler. * "Müzik" şiirde "amaç" olarak kullanılmıştır. Şiir, sözden çok müziğe yakın olma­lıdır. Burada, "müzik" ile kastedilen, sözcüklerin ruhumuzda yarattığı uyumdur. * Şiire "lirizm" egemendir. Sembolistlere göre, "şiir, okuyucuların ruhunda tatlı duygular uyandırmalıdır." * "Öznellik" ve bunun sonucu olarak "yorum", sembolist şiirin özelliklerindendir. Şiiri okuyan herkes, farklı yorumlamalıdır. * Dil, sanattan anlayanlara hitap eder; bu nedenle, genelde ağırdır. * Daha çok şiir dalında eserler verilmiştir. * Serbest vezin kullanılmış, nazım biçimi olarak müstezat tercih edilmiştir.

Tanınmış Sembolist Sanatçılar ve Eserleri:

* Charles Baudelaire: Elem Çiçekleri (Istırap Çiçekleri) * Paul Marie Verlaine: Güftesiz Şarkılar, Hikmet, Lanetlenmiş Şiirler * Arthur Rimbaud: Sarhoş Gemi * Stephane Mallarme: Poesies, Divagations * Paul Valery: Charmes * Maeterlinck: La Princesse Maleine (oyun), Mavi Kuş (oyun)

Türk Edebiyatında Sembolizm:

Ahmet Haşim, Cenap Sahabettin, Cahit Sıtkı Tarancı, Ah­met Muhip Dıranas, Ahmet Hamdi Tanpınar... gibi sanatçıların şiirlerinde sem­bolizmin özelliği görülmektedir.

Örnek Soru:

Özellikle hayal, lirizm, sözden çok musikiye yaklaşma, güzelliği uyandırma, gölgecilik, sessizlik, alacakaranlıklar, serbest nazma kaçış, musiki gücü olmayan sözcük­leri ayıklama, sanatçının duyuş gücü ile okurun seziş gücüne bağlanma bu anlayı­şın en belirgin özelliklerindendir. Bu parçada sözü edilen edebi akım, aşağıdakilerden hangisidir? A) Sembolizm B) Sürrealizm C) Dadaizm D) Parnasizm E) Romantizm Cevap: A

Uygulama:

Aşağıda verilen sanatçıların bağlı oldukları akımları verilen boşluğa yazınız: * Mallarme * Gautier * Tevfik Fikret * Balzac * Lamartine * Baudelaire

Sembolist Şiir Örnekleri

SONE Derdim, yeter, sâkin ol, dinlen biraz artık! Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam, Siyah örtülerle sardı şehri karanlık; Kimine huzur iner gökten, kimine gam. Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin, Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte Toplasın acı meyvesini nedâmetin Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle. Bak göğün balkonlarından geçmiş seneler Eski zaman esvaplarıyla eğilmişler; Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan. Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi. (Charles Baudelaire’den çeviren: Sabahattin Eyuboğlu) GÖK ÖYLE MAVİ Gök öyle mavi, öyle durgun, Damlar üzerinde! Yeşil bir dal sallanadursun, Damlar özerinde. Ürpertip gökyüzünü birden, Bir çan tın tın eder Bir kuştur şu ağaçta öten Türküsünü söyler İşte hayat! Aç gözünü gör, Bak ne kadar sade. Her günkü sakin gürültüdür Şehirden gelmekte. Ey sen ki durmadan ağlarsın, Döversin dizini, Gel söyle bakalım ne yaptın, N”ettin gençliğini? Paul Verlaine, (Çev. Cahit Sıtkı Tarancı) ŞİİR SANATI Musiki, her şeyden önce musiki; Onun için tekli mısradan şaşma. Kıvrak olur, erir havada sanki; Ağır aksak söyleyişe yanaşma. Güzel sözler tül ardında görünsün Gün ışığı titremeli şiirinde, Ak yıldızlar maviliğe burunsun Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde Tut belâgati boğazından sustur, El değmişken bir zahmete daha gir Kafiyenin ağzına da bir gem vur Bırakırsan neler yapmaz kim bilir? Hep musiki biraz daha musiki Havalanan bir şey olmalı mısra Deli bir gönülden kalkıp gitmeli Başka göklere, başka sevdalara Paul Verlaine, (Çev. S. Eyüboğlu - Melih Cevdet Anday)