Yeni doğanlarda ve küçük bebeklerde altın sarısı veya hardal renginde bir kaka beklenir. Kakanın görünümünde yoğun balgam yoktur. Zaman zaman bebeklerin yuttukları balgama bağlı olarak çok hafif balgam görülebilir. Fakat kakaya şöyle bir baktığımızda hiçbir şekilde balgam hakim değildir. 

 

Bebek kakası hiçbir zaman katı olmaz. Cıvık, çamur kıvamındadır. Bu tür bir kakada yoğun bir balgam görüyorsak, hatta zaman zaman bu balgam kakanın görüntüsünün önüne geçiyorsa, buna balgamlı kaka deriz ve balgamlı kakalar hemen hemen her zaman bir soruna işaret eder. 

 

 

Balgamlı kakanın temsil ettiği sorunların en başında inek sütü protein alerjisidir. Bu alerji emziren annenin tükettiği veya bebeğin mamalardan aldığı inek sütüne bağlı olarak oluşur. 

 

İkinci bir neden bebekte ateş, kusma ve genel durum bozukluğuna da neden olan enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonların başında bağırsak enfeksiyonu gelir. 

 

Üçüncü bir neden ise bebeğin geçirdiği üst solunum yolu veya akciğer enfeksiyonlarıdır. Fakat bu dönemde oluşan balgamlı kaka gelip geçici bir durumdur. Enfeksiyonun ilk birkaç gününde olur, çocuk iyileştikten sonra sonlanır. 

 

Bağırsak kökenli balgamlı kakalarda bu durum ortadan kalkmaz ve şiddetini giderek artırır. Bu nedenle bağırsak kökenli balgamlı kalaların üstünde mutlaka durulmalı, sebebi araştırılmalı ve sorun çözülmelidir. 

 

Bebeklerde bir veya iki kere sümüksü kaka görülmesi çok önemli değildir fakat bebek devamlı sümüksü kaka yapıyorsa, sümük kakada çok hakimse bunun mutlaka bir nedeni vardır. Yeni doğan bebeklerde sümüksü kakanın en sık oluşma nedeni inek sütü proteini alerjisidir. Bu, emme dönemindeki bebekte, inek sütü veya inek sütü ürünleri ile beslenen annenin sütünden bebeğe geçer. Bebek mama ile besleniyorsa veya ek mama alıyorsa, inek sütü mamadan da kaynaklanıyor olabilir. Eğer sümüksü kakanın inek sütü proteini alerjisinden olduğu düşünülüyorsa, anneye diyet verilir veya mama özel bir mama ile değiştirilir. 

 

Bebeklerde sümüksü kakanın en sık rastlanan ikinci nedeni bebeklerde enfeksiyonlardır. Özellikle bağırsak enfeksiyonları sümüksü kakaya neden olur ancak bunlara eşlik eden ateş, genel durum bozukluğu, kusma gibi durumlar da vardır. 

 

Bebeklerde üst solunum yolu enfeksiyonları sonucu aldığı ilaçlara bağlı olarak veya ilaçlardan bağımsız şekilde ilk birkaç gün boyunca sümüksü kaka görülebilir. Fakat bu durumlarda genellikle olay gelip geçicidir ve ek enfeksiyonun varlığı da aile tarafından tespit edilmektedir. Bunlar bağırsak kökenli sümüksü kakalar değildir. 

 

Bebeklerde altıncı aydan sonra gluten, yani buğday türevlerinin verilmesi ile birlikte başlayan sümüksü kakalar ise, toplumda sık rastlanan çölyak hastalığının (gluten enteropatisi) belirtisi olabilir. 

 

Kistik fibrozis de bebekte yağlı, pis kokulu ve sümüksü kakaya yol açar. Bu hastalığın da artık tarama testleri yapılmaktadır. Bu nedenle içimiz biraz rahattır ancak ısrarcı sümüksü kakalarda kistik fibrozis hastalığı akla getirilmesi gereken sorunlardan biri olmalıdır. 

 

 

Bebeklerde balgamlı kaka hemen hemen her zaman bir soruna işaret eder. Ancak sadece bir ya da iki kakada yoğun sümük görülüyor, ondan sonra geçiyorsa bunu önemsemek gerekmez ve/veya çocuk o sırada bir üst solunum yolu ya da akciğer enfeksiyonu geçiriyorsa, özellikle balgam sökücü ilaçların kullanımı sonucunda, bebek balgamını atamayıp direkt yuttuğu için kakası sümüksü olabilir. Bu durum hastalık sonlandıktan sonra ortadan kalkacaktır. Ancak bunun dışındaki durumlarda sümüksü kaka ısrarcı ve devamlıysa, bu durumun önemsenmesi gerekir. Çünkü sümüksü kakanın önemli bazı nedenleri olabilir.

 

Bebek ısrarla sümüksü kaka yapıyorsa, bu durumdan doktor mutlaka haberdar edilmeli ve kökenine inilmelidir. 

 

 

Bebek sadece birkaç kez sümüksü kaka yapıyor ve ondan sonra geçiyorsa bu gelip geçici bir durumdur veya zaman zaman kakalarda hafif sümükler görünüyorsa bu da önemsenmesi gereken bir durum değildir. 

 

Bebeğin kakası hafif de olsa sümüksüyse ancak bebek sürekli ağlıyor ve karın gerginliği yaşıyorsa bu önemli bir sorundan kaynaklanıyor olabilir. Bizim esas üstünde durmamız gereken konu ise her kakasının sümüksü olması, hatta zaman zaman sümüğün kakanın önüne geçmesi, kakanın sümük yapısında görünmesidir. Bunlar her zaman sorun göstergesidir. 

 

Bebekte sümüksü kaka kronik bir haldeyse, ilk aklımıza gelen şey bebekte inek sütü proteini alerjisidir. İnek sütü alerjisi olarak da bilinen ve sıklıkla laktoz intoleransı ile karıştırılan bu durum anne sütü alan bebeklerde annenin tükettiği inek sütü türevlerinden yani inek sütü ve süt ürünlerinden; mama alan bebeklerde de mamanın içeriğindeki inek sütü kökeninden kaynaklanır. Bunun için sadece anne sütü alan bebeklerdeki inek sütü alerjisi için anneye diyet verilir; mama alan bebeklerde ise özel mamaya başlanır. 

 

Bebekte sümüksü kakanın bir diğer sık rastlanan nedeni ise bağırsak enfeksiyonlarıdır. Bağırsak enfeksiyonları bebeklerin kakasının sümüksü olmasına yol açar. Ancak bu durumda sümüksü kakaya; ateş, bağırsaklarda ağrı, çocukta genel durum bozukluğu ve kusmalar eşlik edebileceği için aile zaten durumun farkına varır.

 

Bebeklerde sümüksü kakanın bir diğer sebebi ise toplumumuzda sık rastlanan laktoz intoleransıdır. Özellikle ek gıdalar, buğday verilmeye başlandıktan sonra oluşan sümüksü kaka çölyak veya gluten alerjisi (gluten enteropatisi) habercisi olabilir. 

 

Hayatın ilk aylarından itibaren yapılan sümüksü kaka ise çocuk doktorları açısından kistik fibrozis belirtisi olabilir. Ancak kistik fibroziste sadece sümüksü değil, yağlı, yoğun, kötü kokulu bir kaka söz konusudur. Zaman zaman kakada sümüklenmeler de görülebilir. 

 

Bebekte sümüksü kaka ısrarcıysa, yoğun sümük görülüyorsa, mutlaka doktorun haberdar edilmesi gerekir. 

 

 

Bebeğin kakası yoğun sümüklüyse, bunun mutlaka bir nedeni vardır ve araştırılması gerekir. Yeni doğanlarda veya hayatın ilk birkaç ayında rastlanan sümüksü kakanın en sık karşılaşılan nedeni inek sütü proteini alerjileridir. Anne sütü alan bebeklerde annenin tükettiği inek sütü ürünlerinden, mama alan bebeklerde ise mamanın içeriğindeki inek sütü ürünlerinden kaynaklanır. 

 

Bebekte sümüksü kaka anne sütünden kaynaklanıyorsa, annenin beslenmesinden inek sütü çıkarılmalıdır. Anne inek sütü ve türevlerini tüketmez.  İnek sütü yerine keçi sütü ve ürünleri bazen alternatif olmakla beraber, kimi zaman keçi sütü de bu alternatiflerden çıkarılmak zorunda kalabilir. Çünkü keçi sütü de bazen çapraz reaksiyona yol açabilir. Hatta bazı annelerde sığır etinin bile kesilmesi gerekebilir. Ancak bu durum geçici bir durumdur. Bebeğe göre değişmekle birlikte 3 ay, 6 ay içinde ortadan kalkar. Sadece annenin diyet yapması ile tamamen ortadan kalkan bir durumdur. 

 

Sümüksü kaka mamadan kaynaklanıyorsa, bebeğe özel mama başlatılır. 

 

Sümüksü kaka bağırsak enfeksiyonlarından kaynaklanıyorsa ki bu durumda ateş, kusma gibi belirtiler de görülür; teşhis de kaka testleri ile yapılır. Bu durumda ilaç tedavisi ve bebeğin beslenmesinde düzenleme yapılarak bu durum ortadan kaldırılabilir. 

 

Daha ileri aylardaki sümüksü kaka ile laktoz intoleransından kaynaklanıyor olabilir. Bu durumda bebeğin beslenmesinden laktozun çıkarılması gerekir. Bebek beslenmesinde laktozsuz süt ürünleri kullanılmaya başlanır. 

 

Sümüksü kaka biraz daha ileri aylarda, ek gıdalarla ortaya çıkıyorsa, bebekte gluten enteropatisi, yani çölyak hastalığından şüphelenilebilir. Bu durumda bebeğe ve halen emzirme devam ediyorsa, anneye de glutensiz besinler verilmelidir. 

 

Sümüklü kaka kistik fibrozisin bir belirtisi ise (sümüksü kaka her zaman kistik fibrozis belirtisi olmayabilir) bu tamamen farklı bir durumdur. Bu durumda da gereken testler yapılıp teşhis konulup tedavisinin yapılması gerekir.