Sözlükte Bebeklerde Kaka Türleri Ve Anlamları Nedir:

BEBEKLERDE DIŞKI RENGİ NELERE BAĞLIDIR?

Kaka rengi rehberi: Dışkının ince bağırsakta ilerlerken bağırsakta bulunan çeşitli sindirim suları,  bakteriler veya diğer kimyasal oluşumlar ile beraber ilerler. Bu faktörlerin dışkı ile birleşimine bağlı olarak dışkı rengi ve kokusu meydana gelir. Bebeğin kakasının rengi yediği gıdalarla ilgili olarak değişebilmektedir. Hatta gıdalardan öte annesini emse dahi, annesinin tükettiği gıdalara bağlı olarak bile dışkı rengi farklılık göstermektedir. Bu farklılıkların normal olacağı unutulmamalıdır. İlaveten bazı istisnai durumlarda da dışkı rengi değişebilir. Anneler bu konuda dikkatli olmalıdırlar. Bebeğinizin dışkısı size çok şeyler anlatıyor olabilir. Bu durum hastalık habercisi olabilmektedirler. Yazımızın konusuna en baştan yani doğumu takip eden ilk dışkı yapımından başlayalım isterseniz.

BEBEKTE İLK DIŞKI

Bebekler ilk dışkısını doğumdan sonra 1. gün veya 2. günün sonunda yaparlar. Bebeğin ilk dışkının rengi annelerde endişe uyandırabilir. Korkmayın her şey normal. Bebeğin doğumundan sonraki ilk dışkısı koyu yeşil veya siyah renkte ve yapışkandır. Bu durum 5 ile 10 gün arasında devam eder. Bu süreçten sonra ise zamanla normale döner. Bebeğin ilk dışkısını, anne karnında iken, bağırsağının oluşumu sırasında artakalanlar meydana getirir. Yani bir besin posası değildir. Bebeğin bu ilk dışkısına doktorlar “mekonyum” adını vermektedirler.

SONRAKİ DIŞKILAR

Annesini emen bebeğin kakası sarı renkli, krem kıvamında ve gevşek yapılı bir durumdadır. Bez açıldıktan sonra kaka oksijenle temas ettiğinden yeşile dönebilir. Anne sütü alan bebekler mama yiyen bebeklere göre daha az sıklıkla kaka yaparlar. “Bebeğim neden az kaka yapıyor?” diye endişelenmenize gerek yok. Mama ile beslenen bebeklerde ise kaka daha açık sarı renkli ve koyu kıvamlıdır. Ortalama olarak günde 2- 3 kez kaka yapabilirler. Kakalarının bir diğer özelliği ise kötü koku yaymasıdır. Beslenmenin katılığına göre kaka rengi koyu sarıdan kahverengiye kadar değişebilir.

KAKA RENKLERİ NEYİ ANLATIR?

Bebekle ilgili muayenelerde doktorlar kaka rengini size sorabilir. Bu açıdan bakıldığında bebeğin dışkısında yer alan değişimler önem arz etmektedir. Şayet bebeğinizin kaka rengi, koyu yeşil ve sümüksü, bir de buna huzursuzluk eklenmişse bu, bebeğinizin rahatsız olduğu anlamına gelebilir. Ters bir mantıkla düşündüğümüzde bebek üşütme, nezle, grip, ishal, ateş gibi olağan dışı durumlarda dışkının rengi değişebilmektedir. Şayet bebeğinizin hasta olduğunu düşünüyorsanız bir çocuk doktoruna gitmekte yarar vardır. Bu konuda birkaç örnek vermek gerekirse;

İshal durumunda yeşil veya kirli yeşil renkte, günde 6 defadan fazla kaka yapar. Doku artıkları görülebilir.
Açık gri renkli (kireçli su gibi) dışkı büyük ihtimalle safra asitlerinin olmaması, diğer bir deyişle sindirim sistemi sorunlarının varlığına işaret edebilir.
Kakadaki taze ve parlak kan bebeğin anüsünde veya yakın bir bölgede kanama olabilir.

Yukarıda anlatılanlar sadece birer örnektir. İlla ki bu böyle olacak diye bir şart yok.  Unutmayınız ki bebeğinizin kaka rengi yedirdiklerinize bağlı olarak da yeşil, sarı, turuncu renklerde değişebilir. Mesela, yeşillik yemişse koyu yeşil, havuç ezmesi yemişse kırmızımsı, demirli ilaçlar içiyorsa siyah dışkı çıkarması normaldir. Ya da anne sütü kesildikten sonraki ilk beslenmede de kaka renginin değişmesi normal bir durumdur.

Bebek Kakası Türleri ve Anlamları

Tebeşir Rengi (Beyaz) Kaka

Bebeklerin kakası beyaz olmamalıdır. Bu renk bebeğin safra kesesi veya karaciğer ile ilgili sorun yaşıyor olabilceğinin göstergesidir. Bu nedenle acilen doktorunuza gitmekte fayda vardır.

Katran Karası (Siyah) Kaka

İlk üç günden sonra bebeğin kakası katran karası olmamalıdır. Bu renk kakaya melana denilmektedir ve doktorunuza görünmenizde fayda vardır.

Parlak Yeşil Köpüklü Kaka

Bir memede süt bitmeden diğer memeye geçen ve bu nedenle az yağlı sütle beslenen bebeklerde görülebilir. Fakat bunun dışında virüslerde bu renk bir kakaya sebep olabilir bu nedenle bebekte ateş, halsizlik vs gibi diğer belirtilerde varsa doktora görünmekte fayda var yoksa ilk seçenekte beslenme temelli bir bir kaka rengi söz konusu.

Mekonyum ve Siyah Kaka

Bebeğinizin ilk kakasına mekonyum denir. Bilirubin içeren mekonyumun rengi koyu yeşil ve siyah arasındadır. Kıvamı tıpkı arabalara konulan motor yağı gibi katı ve hafif yapışkandır. Bebeğinizin içinde büyüdüğü amnio sıvısı, mukus, ölü deri hücrelerinden oluşur. Fazla kokulu değildir. Bebek bezinde gözlenen mekonyum tamamen normaldir. İki-dört gün içerisinde bebeğin beslenme şekline göre (anne sütü ya da devam sütü) rengi açılmaya başlar. Eğer bebeğiniz 3-4 günlükten daha büyükse, yani mekonyumu çoktan atıp, aşağıda 2. ve 3. maddede verdiğim normal bebek kakalarına başlamışsa ve kakasının rengi koyu yeşil ya da siyaha dönerse mutlaka ve acilen doktora danışın.

Anne Sütüyle Beslenen Bebek

Anne sütüyle beslenen bebeklerin kakaları açık sarı (hardal) renkte ve sıvı kıvamlıdır. Kimi zaman kakanın içinde ufak sarımsı tanecikler görülebilir. Bunlar tamamen normal olup, bebek tarafından sindirilemeyen anne sütünün yağına işaret eder. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerin kakaları kötü kokmaz, hafif ekşimsi-tatlı bir kokusu vardır. Bebeğin kakasının rengi parlak yeşilse, annenin önsütünü fazla alıyor olabilir.

Emzirmeye başlanan ilk anda gelen, laktoz açısından zengin, düşük kalorili ve az yağlı süte önsüt (foremilk)
Önsütü takip eden, yağlı ve doyuruculuğu yüksek süte sonsüt (hindmilk) denir.

Devam Sütü (Formula) ile Beslenen Bebek

Devam sütüyle (formula) beslenen bebeklerin kakaları anne sütüyle beslenen bebeklerin kakalarına göre daha katıdır. Rengi biraz daha koyu sarı ve kıvamı humus kıvamına yakındır. Devam sütüyle beslenen bebeklerin kakasının kokusu normal kaka kokusuna biraz daha yakındır.

Katı Gıdaya Geçince

Bebekler katı gıdaya geçince kakalarının rengi ve kıvamı biraz daha koyulaşır. Rengi önce yavaş yavaş yeşilimsi kahverengiye, oradan da kahverengiye döner. Ancak katı gıdaya geçilse bile, bebeğin beslenmesi çoğunlukla anne sütü ya da devam sütünden oluştuğu sürece yetişkin kakasına kıyasla kıvamı oldukça sıvı ve yıvışıktır. Katı gıdaların çeşidi ve bebek beslenmesindeki ağırlığı arttıkça kakanın kokusu bildiğimiz kaka kokusuna yaklaşır ve kıvamı sertleşmeye başlar.

Sindirilmemiş Gıda

Kimi zaman bebek kakasının içinde turuncu ya da yeşil renkli parçalar görebilirsiniz. O zaman ilk olarak aklınıza bebeğinize son birkaç öğünde ne yemekler verdiğiniz gelsin. Özellikle katı gıdaya geçişin ilk zamanlarında bebeğin sindirim sistemi bazı gıdalara hazır değildir. Bu gıdalar sindirilemeyince kakanın içinde sindirilemeyen parçacıklar olarak belirirler. Bu durumda o besini vermeyi bir süre ertelemek ve sindirebildiği yemeklerle devam etmek daha doğrudur. Katı gıdaya geçiş sırasında yeni yemekleri bebeğinize birer birer tanıştırmak ve her yeni yemekte bebek bünyesinin onu tolere edip-edemediğini, alerjik  bir reaksiyon olup olmadığını anlamak için en az 1 hafta beklemek gerekir.

Kabız

Sadece anne sütüyle beslenen bebekler son derece az kabız olur. Bebeklerde kabızlık daha çok devam sütüyle beslenen ya da katı gıdaya geçen bebeklerde görülür. Ayrıca gün içinde yeterince sıvı almayan, anne sütünün bileşimindeki bazı maddelere ve devam sütündeki soya proteini gibi maddelere alerjisi olan bebekler de kabız olabilir. Bebeğinizin kakası katı ve top gibiyse kabız olmuştur. Eğer bebeğinizi hem anne sütü, hem devam sütüyle besliyorsanız, kabızlığı çözmek için bir süre sadece anne sütüne yoğunlaşabilirsiniz. Eğer kabızlık yeni başlanan bir katı gıdadan kaynaklanmışsa bebeğinizin sindirim sistemi o gıdaya henüz hazır değildir. O gıdanın alımını ertelemeniz gerekir. Eğer bebeğiniz arka arkaya 2-3 defa katı kakalar yapıyorsa ya da dışarı hiç çıkamıyorsa doktora danışın. Bazen kabız olan bebekler kakalarını dışarıya çıkarmaya çalışırken popolarında çatlak oluşur ve bu durumda kakanın üzerinde azıcık parlak/açık renkli kan gözükebilir. Bebek kakasında kan olduğunda ilk poposunda çatlak olup olmadığını kontrol edin. Eğer kakayla beraber bol miktarda ve/veya koyu renli kan geliyorsa mutlaka doktora danışın.

İshal

Eğer bebeğiniz içinde hiçbir parçacık olmayan çok sulu kakalar yapıyorsa ve kakalar bezlerden taşıyorsa ishal olmuş olabilir. İshal kakalar sarı, yeşil ya da kahverengi olabilir. İshalin rotavirüs, gıda alerjisi, üşütme, antibiyotik kullanımı, yiyecek zehirlenmesi gibi pek çok nedeni olabilir. Bazı rahatsızlıklarda ishalin yanısıra kusma, ateş gibi belirtiler de olabilir. Özellikle ishalle birlikte bebeğinizin cildi ve dudakları kuruysa, halsizse, ağladığında gözyaşları çıkmıyorsa, el ve ayakları renksizse, eskisine oranla daha az çiş yapıyorsa ve çiş rengi koyuysa, kusma ve ateş durumu 24 saatten fazla sürüyorsa, yemek yemek istemiyorsa ve karnı şişmeye başladıysa mutlaka doktora gösterin. Sürekli ishal bebeklerde çözülmesi gereken bir durumdur. Bu nedenle doktora danışın.

Yeşil Kaka

Demir takviyesi yapılan bebeklerde koyu yeşile dönük kaka görülebilir. Ayrıca katı gıdaya yeni geçen bebeklerde ıspanak ve bezelye püresi gibi yiyecekler bebeğin kakasını yeşile döndürebilir. Eğer bebeğinize demir takviyesi yapmıyorsanız, yeşil renkli katı gıdalara yeni geçmediyseniz ya da bebeğiniz mekonyum dönemini (yenidoğanın ilk birkaç günü)  çoktan geçmişse ve kakası koyu yeşil ya da siyaha yakınsa mutlaka doktora danışın.

Mukuslu Kaka

Mukuslu kakanın sebepleri anne sütünün fazla gelmesi (önsütü fazla alması), bebeğin diş çıkarırken fazla salya üretmesi ve bunu yutması ya da değişik gıda alerjileri olabilir. Mukuslu kaka 2 günden fazla sürüyorsa doktora danışmanızda fayda var.

Kanlı Kaka

Bazen domates gibi yiyeceklerin sindirilememesi kakada kana benzeyen kırmızılıklar yaratıp aileleri telaşlandırabilir. Bu nedenle ilk olarak kırmızı maddenin kan olduğundan emin olun. Bebek bezinde kan genellikle şu durumlarda görülür:

İçinde ufak miktarlarda kan olan normal bebek kakası genellikle anne sütünün fazla gelmesi ya da süt proteini alerjisine işaret eder.
Bebek bezindeki kan, kabızlıkla beraber gelen eser miktarda kansa bebeğin popo deliğindeki çatlaktan kaynaklanıyor olabilir.
İshal kakayla beraber kan varsa bakteriyel bir enfeksiyon olabilir.

Ancak çok miktarda ve özellikle koyu renkli kan mutlaka doktora danışılması gereken bir durumdur. Sindirim sistemindeki ciddi rahatsızlıklardan kaynaklanabilir.

Beyaz Kaka

Beyaz bebek kakası Beyaz renkli kaka karaciğer ve safra kesesi sorunlarından kaynaklanabilir. Bebeğinizin kakası kahverengi rengini karaciğerde üretilen ve safra kesesinde depolanan safra (öd) sıvısından alır. Sindirim esnasında bu sıvı ince bağırsaklara salgılanarak sindirime yardımcı olur. Eğer bebeğinizin karaciğeri öd sıvısını üretmiyorsa ya da bu sıvı bir tıkanıklık dolayısıyla ince bağırsağa ulaşamıyorsa bebeğin kakası beyaz olur. Beyaz kaka durumunda acilen doktora danışın.

Mutlaka Doktora Danışmanız Gereken Kaka Sorunları

Bebeğiniz yenidoğan değilse (ilk 3-4 gün geçmişse), demir takviyesi almıyorsa buna rağmen kakası hala koyu yeşil ya da siyahsa
Kakayla beraber bol miktarda ve/veya koyu renli kan geliyorsa
Bebeğiniz beyaz renkli kaka yapıyorsa
Bebeğinizin ishali geçmiyorsa
Bebeğinizin kabızlığı geçmiyorsa mutlaka doktora danışın.