İşte Cevaplar
Cevap : Yeterlik Fiili: Eyleme “yeterli olma, başarabilme ya da olasılık” anlamı verir.
Yapılışı : Eylem + (a, e) + bil(mek)
Örnek:
Akşama size gelebilirim. (olasılık)
Bu soruyu Ahmet çözebilir. (başarabilme)
Ben İngilizce konuşabilirim. (yeterli olma)
Olumsuzu şöyledir:
Gücü yetmezlik anlamı katıyorsa:
Başar-a-bil-i-r > başar-a-ma-z
Aç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-m
Oku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-m
Gel-e-bil-i-r-iz > gel-e-me-y-iz
Gücü yetmezlik ihtimali içeriyorsa:
Yaz-a-bil-i-r-im > yaz-a-ma-y-a-bil-i-r-im
Oku-y-a-bil-i-r-ler > oku-y-a-ma-y-a-bil-i-r-ler
İsteğe bağlı oluşta ihtimalin yüzde elli olduğu belirtiliyorsa:
Doğ-a-bil-i-r > doğ-ma-y-a-bil-i-r
Ol-a-bil-i-r > ol-ma-y-a-bil-i-r
Kurallı Bileşik Fiiller: Yeterlilik Fiili
Herhangi bir fiil ile bil- fiilinin birleşmesi ile oluşturulur. Fiiller arasına “a” veya “e” harflerinden biri gelir. Cümleye gücü yetme veya olasılık anlamı katar. Soru olarak kullanıldığında rica anlamı katar.
Okula geç kalırsam öğretmenim kızabilir. (olasılık)
Sınıfı geçebilmem için çok çalışmam gerekiyor. (gücü yetme)
Yarın fuara gidebiliriz, ne dersin? (olasılık)
Şu camı kapatabilir misin? (rica)
Sevinçten kapısında bayılabilirim. (olasılık)
Yeterlilik fiilinin olumsuzunda bil- fiili düşer ve olumsuzluk eki eklenir. Ancak aradaki ünlü muhafaza edilir:
Saatlerdir uğraşmama rağmen bulmacayı çözemedim.
Yarına kadar bu ödevi yetiştiremem.
Bazı ağızlarda ve bazı Türkî dillerde olumsuz yapıda da “bil-” fiili muhafaza edilir:
Fikrimden geceler yatabilmirem. (yatamıyorum)
Geniş zamanın olumsuzu ile karıştırılmamalıdır:
yapabilirim / yapamam (yeterlilik fiili)
yaparım / yapmam (geniş zaman)
Diğer Cevaplara Gözat
Yapılışı : Eylem + (a, e) + bil(mek)
Örnek:
Akşama size gelebilirim. (olasılık)
Bu soruyu Ahmet çözebilir. (başarabilme)
Ben İngilizce konuşabilirim. (yeterli olma)
Olumsuzu şöyledir:
Gücü yetmezlik anlamı katıyorsa:
Başar-a-bil-i-r > başar-a-ma-z
Aç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-m
Oku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-m
Gel-e-bil-i-r-iz > gel-e-me-y-iz
Gücü yetmezlik ihtimali içeriyorsa:
Yaz-a-bil-i-r-im > yaz-a-ma-y-a-bil-i-r-im
Oku-y-a-bil-i-r-ler > oku-y-a-ma-y-a-bil-i-r-ler
İsteğe bağlı oluşta ihtimalin yüzde elli olduğu belirtiliyorsa:
Doğ-a-bil-i-r > doğ-ma-y-a-bil-i-r
Ol-a-bil-i-r > ol-ma-y-a-bil-i-r
Kurallı Bileşik Fiiller: Yeterlilik Fiili
Herhangi bir fiil ile bil- fiilinin birleşmesi ile oluşturulur. Fiiller arasına “a” veya “e” harflerinden biri gelir. Cümleye gücü yetme veya olasılık anlamı katar. Soru olarak kullanıldığında rica anlamı katar.
Okula geç kalırsam öğretmenim kızabilir. (olasılık)
Sınıfı geçebilmem için çok çalışmam gerekiyor. (gücü yetme)
Yarın fuara gidebiliriz, ne dersin? (olasılık)
Şu camı kapatabilir misin? (rica)
Sevinçten kapısında bayılabilirim. (olasılık)
Yeterlilik fiilinin olumsuzunda bil- fiili düşer ve olumsuzluk eki eklenir. Ancak aradaki ünlü muhafaza edilir:
Saatlerdir uğraşmama rağmen bulmacayı çözemedim.
Yarına kadar bu ödevi yetiştiremem.
Bazı ağızlarda ve bazı Türkî dillerde olumsuz yapıda da “bil-” fiili muhafaza edilir:
Fikrimden geceler yatabilmirem. (yatamıyorum)
Geniş zamanın olumsuzu ile karıştırılmamalıdır:
yapabilirim / yapamam (yeterlilik fiili)
yaparım / yapmam (geniş zaman)
Diğer Cevaplara Gözat