Sözlükte İSTİFHAM Nedir:
İstifham Nedir ? (Soru Sorma) : Anlatımı daha etkili hale getirmek için cevap alma amacı gütmeden soru sormaktır. İstifham Örnekleri ---kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? ---şakaklarıma kar mı yağdı ne var? benim mi allahım bu çizgili yüz? ---sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? ---şu karşıma göğüs geren taş bağırlı dağlar mısın? ---hangi çılgın bana zincir vuracakmış? şaşarım! ---her gün bu kadar güzel mi bu deniz? böyle mi görünür gökyüzü her zaman?

---

İstifham Nedir ? (Detay)

İstifham (Soru Sorma): Sözü, cevap beklemeksizin anlamı güçlendirmek için soru soruyormuş gibi kullanma sanatıdır.

Örnekler:

“Hani o, bırakıp giderken seni / Bu öksüz tavrını takmayacaktın? Alnına koyarken veda busemi / Yüzüme bu türlü bakmayacaktın? Gelse de en acı sözler dilime / Uçacak sanırım birkaç kelime Bir alev halinde düştün elime / Hani ey gözyaşım, akmayacaktın?” Şair, birinci dörtlüğün ikinci ve dördüncü,ikinci dörtlüğün son dize sinde soru sorma yoluna gitmiştir. Ancak bu sorular cevap gerektirmemektedir. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz: 1- “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan şühedâ “ 2- “Bana kara diyen dilber / Gözlerin kara değil mi ?” 3- “Olur mu dünyaya indirsem kepenk Gözyaşı döksem Nuh Tufanı’na denk ?” 4- “Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı Felekler yandı âhımdan muradım şem’i yanmaz mı

Açıklamalı İstifham Örnekler:

Her gün bu kadar güzel mi bu deniz Böyle mi görünür gökyüzü her zaman? Bu dizelerde şair, denizin ve gökyüzünün güzelliği karşısında duyduğu heyecanı, hayranlığı soru sorarak anlatmış, okuyucunun dikkatini bu güzelliklere çekmek istemiştir. Dikkat ederseniz dizelerde soru var, ama bu soruya bir cevap bekleme yoktur. Ben mi çıldırmışım, sen mi delirdin Yalvaran sesimden bu kaçışın niye? Yukarıdaki dizelerde de istifham vardır. Şair, sevgilinin kendisine iltifat etmemesini, kendisine karşı acımasız davranmasını soru sorarak anlatmak istemiştir. Gerçi şarkılığına bu da bir şarkı Gel gelelim nerde bu, nerde bahar Bahara özlem duyan şair, bahara olan özlemini, kışın bir türlü bitmek bilmeyişini istifham yolu ile anlatmıştır. Tutabilir misin geçen zamanı Dönebilir misin on beşine Şaşmadın mı hiç çocuğum Baharın sessizce gelişine Bu dörtlükte şair, zamanın geçip gittiğine, geçen zamanın artık geri gelmeyeceğine dikkati çekmek için soru sorma tekniğini kullanmış, istifham yapmıştır. Allah’ım insanda ne var Gözyaşlarından daha güzel Bu dizelerde şair sevinç ve hüzünlenme sonucu ortaya çıkan ağlamanın güzelliğine dikkati çekmek için sorudan yararlanmış, istifham yapmıştır. Diğer Örnekler: Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda Şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda Olur mu dünya indirsem kepenk Gözyaşı döksem Nuh Tufanı’na denk