Sunum İçeriği

1. Sayfa
AMİNO ASİTLERProf. Dr. Kader KÖSE

---

2. Sayfa
AMİNO ASİTLER(a-Amino karboksilik asitler)COO-H3N+ – C – HR-Amino Asit (AA)• Kısa zincirli organik asit (bir kısmı yağ asiti) lerin türevidirler. ÖR: Asetik asit valerik asit Propiyonik asit kaproik asit Bütirik asit Yapılarında • Amino (-NH3+) grubu • Karboksil (-COO-) grubu • Yan zincir ( R ) taşıyan organik bileşiklerdir style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

3. Sayfa
AMİNO ASİTLERİN ADLANDIRILMASI Amino Asitler: -Özel isimler (Glisin) -Üç harflik kısaltmalar (Gly) -Tek büyük harften oluşan semboller(G) ile gösterilirler

---

4. Sayfa
COO-H3N+ – C – HR-Amino Asit (AA)•Protein yapısına katılan tüm AA’ler : “-AMİNO ASİTLER” •Aynı karbon ()’a bağlı COOH ve NH2 grubuna sahiptirler• Proteinlerin temel yapısını oluştururlar • Doğada : ~ 300 AA • Protein yapısında : Sadece 20 AAAMİNO ASİTLERstyle.visibilityppt_y

---

5. Sayfa
AMİNO ASİTLERR grubunun -yapısı -büyüklüğü -elektrik yükü A Alerin hidrofilik/hidrofobik (polar / nonpolar) özellikleri özellik kazanmalarına neden olurSudaki çözünürlüklerini etkilerR:Yan zincir (, , , , ): -C’a bağlanma sırasına göre adlandırılırlarAAler, R’ye göre birbirlerinden farklılaşırlar style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

6. Sayfa
AMİNO ASİTLERİN SINIFLANDIRILMASIProtein yapısına giren amino asitler: Standart (primer, normal)Standart olmayan amino asitler: - Modifiye amino asitler -Protein yapısına girmeyenler

---

7. Sayfa
STANDART AMİNO ASİTLERİN SINIFLANDIRILMASIStandart 20 amino asitYan zincir (R) in özelliğine göre, farklı şekillerde sınıflandırılabilirler: • Polarite: hidrofobik / hidrofilik veya yüklü • Yük: pozitif veya negatif • Kimyasal özellik:fonksiyonel gruplar • Yapı:alifatik, aromatik veya heterosiklik style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

8. Sayfa
STANDART AMİNO ASİTLERİN SINIFLANDIRILMASI•Nonpolar, alifatik Zincirli-hidrofobik-Aler•Aromatik Zincirli - hidrofobik -AAler•Yan Zincirinde Hidroksil Grubu Taşıyanlar•Yan Zincirinde Tiyol Grubu Taşıyanlar• Asidik (Negatif Yüklü) Yan Zincirli Amino asitler ve Amidleri •Bazik ( Pozitif Yüklü ) Yan Zincirli Amino Asitlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

9. Sayfa
ALİFATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERDallanmış zincirliSiklik ? 1- Glisin ( GLY) ( G)2-Alanin ( ALA) (A) 3- Valin ( VAL) (V) 4- Lösin ( LEU) ( L) 5- İzolösin ( ILE) (I)6-Prolin ( PRO) (P)style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_y

---

10. Sayfa
GLİSİN (Gly) ( -Amino asetik asit)H3N+ – C – HCOO-HALİFATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERCOO-H3N+ – C – HCH3ALANİN (Ala) (-Amino propiyonik asit)nitrojenhidrojencarbonoksijenstyle.visibilityppt_xppt_y

---

11. Sayfa
Glisin (Gly) G• Protein yapılarının oluşmasında önemi büyüktürH3N+ – C– HCOO-HGLİSİN (Gly)Tüm AA ler içinde en küçük ve çok yönlü olan Glisin,• Proteine yapısal fleksibilite kazandırır style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_y

---

12. Sayfa
ALİFATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERCH3 CH3 H3N+ – C – HCOO-CHVALİN (Val)(-Amino izovalerik asit) H3N+ – C – HCOO-H –C – CH3CH2CH3İZOLÖSİN (Ile) (-Amino, -metilvalerik asit) H3N+ – C – HCOO-CH2CHCH3 CH3LÖSİN (Leu)(-Amino izokaproik asit)Dallanmış zincirli amino asitlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_y

---

13. Sayfa
ALİFATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERGlisinAlanin ValinLösin İzolösinGlisinAlanin ValinLösinİzolösin sıralamasına göre R grubu gittikçe büyüdüğünden, AAler daha çok hidrofobik özellik kazanır Hidrofobik A.A. ler protein yapısı içerisinde, su ile temas etmeyecekleri bir ortamda bulunurlarstyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y

---

14. Sayfa
-Yan zincirin nitrojen atomuyla kovalent bağ yaptığı siklik yapıda bir amino asittir - Siklik olmasına rağmen, alifatik özelliktedir Prolin (Pro) Pİmino asit ?-Glisine zıt olarak, protein yapısında bulunduğu yerde, yapısal fleksibiliteyi azaltır  Protein yapısında katı bir düzenleme sağlar C – HCOO-CH2H2N+H2CCH2style.visibility

---

15. Sayfa
AROMATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER 7- Fenilalanin ( PHE) ( F)8- Tirozin ( TYR) (Y) 9- Triptofan ( TRP) (W) style.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

16. Sayfa
COO-H3N+ – C – HCH2 FENİLALANİN (Phe) F( -Amino -fenilpropiyonik asit)TİROZİN (Tyr) Y (-Amino -hidroksifenil propiyonik asit)AROMATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERCOO-H3N+ – C – HCH2NHTRİPTOFAN(Trp) W(-Amino -indolpropiyonik asit)COO-H3N+ – C – HCH2OHstyle.visibilityppt_xppt_y

---

17. Sayfa
AROMATİK ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERFenilalanin, Tirozin,Triptofan hidrofobik interaksiyonlarTyr - OH grubu  hidrojen bağları yapar  alkali pH’da asit özellik gösterir Tyr  OH grubuTrp İndol-N atomu Phe’e göre, daha polarstyle.visibility

---

18. Sayfa
YAN ZİNCİRİNDE HİDROKSİL GRUBU TAŞIYAN AMİNO ASİTLER10- Serin (SER) S11- Treonin (THR) T 12- Sistein (CYS) C13- Metiyonin (MET) MYAN ZİNCİRİNDE TİYOL GRUBU TAŞIYAN AMİNO ASİTLERstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y

---

19. Sayfa
YAN ZİNCİRİNDE HİDROKSİL GRUBU TAŞIYAN AMİNO ASİTLERSERİN (Ser) S( -Amino - hidroksi propiyonik asit)H3N+ – C – HCOO- CH2 OHTREONİN (Thr) T(-Amino - hidroksi bütirik asit)H3N+ – C – HCOO- CH - OH CH3style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

20. Sayfa
YAN ZİNCİRİNDE TİYOL GRUBU TAŞIYAN AMİNO ASİTLERSİSTEİN (Cys) C(- Amino -tiyopropiyonik asit)H3N+ – C – HCOO- CH2 SHMETİYONİN (Met) M(- Amino - metiltiyobütirik asit)H3N+ – C – HCOO- CH2 CH2 S - CH3style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

21. Sayfa
YAN ZİNCİRİNDE HİDROKSİL // TİYOL GRUBU TAŞIYAN AMİNO ASİTLERMetiyonin - SH grubu,Metil grubuyla bloke olduğundan, tamamen hidrofobik özelliktedir Serin ve Treonin •Alifatik analoglarına göre, zayıf polar özellik gösteren yan zincirleri nedeniyle, daha hidrofilik özelliktedirler• Hidrojen bağı yaparlarstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

22. Sayfa
Sistein (Cys) C• Disülfid Bağ Oluşumu:Sistein yan zincirleriSİSTİNoksidoredüksiyon• Sistein-SH grubu, Tyr-OH kadar asidik  yüksek pH değerlerinde iyonize olur• Sistein-SH grubu: zayıf polar özellik hidrofilikstyle.visibilityppt_xppt_y

---

23. Sayfa
Sistein Sistein SİSTİNdisülfid bağıDisülfid Bağ Oluşumu

---

24. Sayfa
SİSTİN • Disülfid (kovalent) bağı içerir • Dimerik bir amino asit • Doğal 20 AA içinde değil • Post-translasyonal modifikasyonla oluşur: MODİFİYE AMİNO ASİT • Protein zincirinde oluşan disülfid bağları, yapıyı stabilize eder• Protein yapılarının oluşmasında önemli rol oynarstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

25. Sayfa
14- Aspartik Asit (ASP) (D)15- Asparajin(ASN) (N)16- Glutamik Asit (GLU) (E) 17-Glutamin ( GLN) (Q) ASİDİK YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER VE AMİDLERİstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

26. Sayfa
ASİDİK (NEGATİF YÜKLÜ) YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER VE AMİDLERİASPARAJİN(Asn) NH3N+ – C – HCOO- CH2 H2N – C =OASPARTİK ASİT (Asp) D (- Amino süksinik asit)H3N+ – C – HCOO- CH2 COO-style.visibilityppt_xppt_y

---

27. Sayfa
ASİDİK (NEGATİF YÜKLÜ) YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER VE AMİDLERİGLUTAMİN (Gln) Q H3N+ – C – HCOO- CH2 CH2H2N – C=OGLUTAMİK ASİT (Glu) E(- Amino glutarik asit) H3N+ – C – HCOO- CH2 CH2 COO-

---

28. Sayfa
ASİDİK YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER Aspartat ve Glutamat • Sahip oldukları 2.COOH grubu nedeniyle, pH 7.0’de net negatif yüke sahiptirler(Asidik amino asitler)  Hidrofilik • Protein yapısında da negatif yüklü olarak bulunurlar

---

29. Sayfa
Asparajin ve Glutamin• Yan zincirlerinde yük taşımazlar • Fakat amid grupları nedeniyle polar özellik gösterirler ASİDİK YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLERİN AMİDLERİ

---

30. Sayfa
BAZİK ( POZİTİF YÜKLÜ ) YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER 18- Histidin (HİS) H19- Arginin (ARG) R20- Lizin (LYS) Kstyle.visibilitystyle.visibilitystyle.visibility

---

31. Sayfa
BAZİK ( POZİTİF YÜKLÜ ) YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER CH2 CH2 CH2 NH C = +NH2 NH2 H3N+ – C – HCOO-ARGİNİN (Arg) R( -Amino -guanido valerik asit) H3N+– C – HCOO- CH2+NH N HHİSTİDİN (His) H (-Amino -midazolpropiyonik asit)H3N+ – C – HCOO- CH2 CH2 CH2 CH2 +NH3 LİZİN (Lys) K( ,-diamino kaproik asit)guanidostyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

32. Sayfa
BAZİK YAN ZİNCİRLİ AMİNO ASİTLER Histidin, Arjinin ve Lizin • Arg ve Lys, Histidin’e göre, daha bazikSahip oldukları 2.amino grubu nedeniyle pH 7.0’de net pozitif yüke sahiptirler (Bazik amino asitler)  Hidrofilik• Protein yapısında da pozitif yüklü olarak bulunurlar

---

33. Sayfa
-• Polariteleri nedeniyle, proteinin dış yüzeyinde bulunmaya meyillidirler • İyonik ve Hidrojen bağı oluşumuna katılırlarAsidik amino asitler ve amidleri ile Bazik amino asitler

---

34. Sayfa
POLARİTELERİNE GÖRE SINIFLANDIRMALösin ProlinİzolösinValinAlaninGlisinAsparajin GlutaminHistidinArjinin Lizin AspartatGlutamatNon-polar AAlerPolar AAlerYüksüzYüklüSerin TreoninTriptofanFenilalaninTirozinSisteinMetiyoninstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

35. Sayfa
Yüklü ve polar gruplar su ilehidrojen bağı yaparlarNonpolar R grubu: proteinin iç kısmındaYüklü/polar R grubu: proteinin dış yüzündeG=negatifR grup+H20R grupH20+++++++style.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---

36. Sayfa
STANDART AMİNO ASİTLER Besin değerlerine göre 2 gruba ayrılırlar•Esansiyel amino asitler: Maksimum büyümeyi sağlamak için organizmada yeterli miktarda sentezlenmeyen ve diyetle organizmaya alınması gereken amino asitler •Esansiyel olmayan amino asitler: Organizmada sentezlenen amino asitler

---

37. Sayfa
Esansiyel amino asitler•Valin (Val)•Metiyonin (Met)•Lösin (Leu)•Treonin (Thr)•İzolösin (Ile)•Histidin (His)*•Fenilalanin (Phe)•Arginin (Arg)*•Triptofan (Trp)• Lizin (Lys)*Yarı esansiyel (çocuklar için)style.visibilityppt_xppt_y

---

38. Sayfa
1-Modifiye amino asitler 2-Protein yapısına girmeyenlerSTANDART OLMAYAN AMİNO ASİTLER•Protein yapısına girdikten sonra yapıları değişen (post-transyonal modifikasyon) standart AAler • Doğal olarak serbest halde bulunmazlar• Organizmada çeşitli biyolojikFonksiyonlara sahip olan AA’lerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilitystyle.visibilityppt_xppt_y

---

39. Sayfa
Modifiye amino asitlerStandartAA Modifiye AABulunduğu proteinProlin4-OH-prolin KollajenLizin5-OH-Lizin Kollajen 4 lizin DesmozinElastinLizin6-N-metil lizin Miyozin(Kas proteini) ArgininN-MetilargininNükleoproteinHistidin3-MetilhistidinBir çok enzim, kas proteiniBağ dokusu proteinistyle.visibilityppt_xppt_y

---

40. Sayfa
Modifiye amino asitler Kazein, bir çok enzim o-FosfoserinSerin Enzim(glutatyon peroksidaz)SelenosisteinSerinBir çok enzimAsetilserinSerinProtrombin (Koagülasyon )-karboksiglutamatGlutamatBulunduğu protein Modifiye AAStandart AA

---

41. Sayfa
Modifiye amino asitlerstyle.visibilityppt_xppt_y

---

42. Sayfa
-Aminoizobutirik Asit Tiroksin(T4)Tetraiyodotironin Sarkozin Homoserin Sitrüllin Ornitin TaurinDihidroksifenilalanin(DOPA) (GluGABA) -Amino bütirik asit(GABA) Pantotenik asitin bileşeni Bazı dipeptid yapıları ß-AlaninBiyolojik fonksiyonAmino AsitNörotransmitterÜre sentezinde ara ürünAA metabolizmasında ara ürünTiroid hormonuPirimidin yıkım ürünü(idrar)Protein yapısına girmeyen AAlerstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_xppt_y

---