Tezhip Sunumları
-
4 4 yıl önceSilİlgili Yazı: Tezhip
Dosya Adı: Tezhip Sanatı Performans Ödevi
(Göster / Gizle) Sunum İçeriği: Düz metin (text) olarak..
1. Sayfa
GÖRSEL SANATLAR DERSİ PERFORMANS ÖDEVKONU: TEZHİP SANATI HAZIRLAYAN:EMİNE AKÖZ
2. Sayfa
İÇİNDEKİLER:TEZHİP NEDİR?TEZHİP TÜRLERİTEZHİBİN ÖZELLİKLERİTEZHİPTE KULLANILAN MALZEMELERTEZHİP NASIL HAZIRLANIR?TEZHİBİN TARİHÇESİTEZHİP ÖRNEKLERİ
3. Sayfa
TEZHİP NEDİR? Tezhip sözcüğü, Arapça’da altınlamak anlamına gelir. Genelde kağıt üzerine altın ve çeşitli renklerle yapılan, çoğunluğu figürsüz olan süslemeler “Tezhip” olarak adlandırılır. Tezhip en çok el yazması kitaplarda kullanılmakla birlikte tek levha halindeki yazıların çevresinin de tezhiplendiği görülür.
4. Sayfa
Bu süsleme, kitap içinde en çok baş sayfalarda kullanılmıştır. Çok özen gösterilen kitaplarda baştaki iki sayfada yazıya ayrılan küçük bir bölümün dışında, tüm alanın tezhiple kaplandığı da görülür. Özellikle Kur’an-ı Kerim’in ilk iki sayfasının bu tür bir süsleme ile doldurulması adeta bir kural haline gelmiştir.
5. Sayfa
6. Sayfa
Kur’an-ı Kerim’in dışındaki kitaplarda ise genellikle metnin başında tezhipli bir besmele bölümü koymak yeterli olmuştur. Bu tür baş sayfalarda besmelenin zemini ve çerçevesi de tezhiplidir. Ayrıca çoğu kez yazının üst kısmında tezhipli bir tepelik bölümü yer alır. Kitapta metin kısmından önce gelen bir ya da iki sayfa daha fazla tezhipli olabilir. Bu tür sayfalarda genellikle yazı bulunmaz, figürsüz süsleme tüm sayfayı kaplar
7. Sayfa
Bazen ilk sayfada bir çiçek ya da çiçek buketi yer alır. Bu, özellikle 18. yüzyıl ve sonrasında kullanılmış bir yöntemdir. Çiçekler, dönemine göre az ya da çok natüralist işlenmiş olabilir. En sık kullanılan çiçek ise güldür. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan yazmada (A.5668) ise oldukça stilize işlenmiş bir zerrinin karışlıklı iki sayfada simetrik olarak yer aldığı görülür.
8. Sayfa
9. Sayfa
TEZHİP TÜRLERİ Bir tezhip türü de Halkâr’dır. Bu sözcük, Farsça’da altınla süsleme anlamına gelmektedir. Altının az ya da çok yoğun, ince ya da kalın çizgiler halinde kullanılması ile farklı renk etkileri yaratılabilir. Genellikle az renk kullanılır ve yumuşak tonlar tercih edilir. Klasik tezhip ile halkârın birlikte kullanıldığı örnekler de bulunmaktadır
10. Sayfa
Kitabı tanıtıcı ve kimin için yazıldığını belirten bilgiler de tezhipli madalyonlar içinde yer alabilir. Bu tür sayfalara “Zahriye”, bu amaçla yapılan süslemeye ise zahriye tezhibi denir.
11. Sayfa
Hattatın adını veren sayfaya ise “Ketebe sayfası” denir. Bu sayfada çoğu kez kitabın hattat tarafından kopya ediliş tarihi de vardır. Ketebe, tam sayfada yer aldığı gibi, yalnızca bir bölümde de bulunabilir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ndeki Kur’an’ın (E.H.148) ketebe sayfasında hattatın adı dekoratif bir çerçeve içine beyaz renkle yazılmıştır. Bu, 16. yüzyılın ünlü hattatlarından Amasyalı Şeyh Hamdullah’ın ketebesidir .
12. Sayfa
Kitap sayfalarının yanı sıra duvara asılmak için hazırlanan levhalarda da tezhip kullanılmıştır. Hilye-i şerifler, hattat diploması niteliğindeki yazılar da bu grupta toplanabilir. Bu tür levhalarda yazı arasında kalan boşluklar çeşitli biçimlerde tezhiplenir. Giderek, düzenlemenin tümü de tezhipli bir çerçeve içine alınır. Ferman ve tuğralar da tezhiplenmiş yazılı örnekler arasında yer alırlar.
13. Sayfa
14. Sayfa
15. Sayfa
TEZHİP SANATI İLE BESMELEHat: Mehmet Memiş
16. Sayfa
TEZHİBİN ÖZELLİKLERİ Klasik bir tezhip, altın ya da lacivert zemin üzerine rumi veya çiçek bezemelidir. Ayrıca zenginleştirici yöntemler de kullanılmıştır. Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan EH. 308, 309, 311 no.lu yazmalarda bu zenginleştirici yöntemlerden birine tanık olunur. Sayfanın kenarındaki altın çerçeveli kısımda iğne arkası ile bastırılarak oluşturulan noktaların yüzeyden farklı bir biçimde parıldamasıyla değişik bir görüntü yaratılmıştır.
17. Sayfa
Tezhibin bittiği yerde ise kağıdın zemin rengine geçişi yumuşatmak için tığlar kullanılmıştır. Bu ögenin ikinci bir tezhip sayılabilecek kadar yüklü örnekleri de vardır. Tığ, genelde ince bir çizgi ve bunu zenginleştiren nokta, çizgi ya da küçük çiçeklerden oluşur. Bazı yazmalarda tığların aşırı derecede abartıldığı da görülür.
18. Sayfa
19. Sayfa
20. Sayfa
21. Sayfa
Bursa İnebey Medresesi (tarih bilinmiyor.)
22. Sayfa
TEZHİPTE KULLANILAN MALZEMELERTezhibin ana malzemesi altındır. Altın, varak yani ince yapraklar halinde kağıt arasında saklanır. Bu tür altın doğrudan doğruya yapıştırılarak kullanılabilir. Ama ince desenler için ezilerek kullanılır. Bir pota içinde Arap zamkı ve su ile parmakla ezilir, daha sonra zamkın fazlasının alınabilmesi için suyla karıştırılır
23. Sayfa
Altın zerrecikleri dibe oturunca üstteki suyun fazlası akıtılır. Kalan az miktarda su ise tozdan korunmuş bir yerde kurumaya bırakılır. Böylece altın, boya gibi fırça ile sürülebilecek bir malzeme haline gelir. Yeşil altın ya da gümüş de renk etkileri elde etmek için yan yana kullanılabilir. Ancak gümüş, kağıdın zamanla bozulmasına neden olur.
24. Sayfa
TEZHİP NASIL HAZIRLANIR?Bir tezhibin hazırlanmasında izlenen klasik yol şöyledir: İnce kağıt üzerine bir desenin tümü ya da yinelenen bölümlerinden yalnızca biri çizilir. Deseni oluşturan çizgiler, birer milimetre kadar aralıkla iğne ile delinerek bir kalıp hazırlanır. Bu kalıp, süslenecek yüzey üzerine yerleştirilir. ınce kömür tozu dolu küçük bir torbacık, kalıp üstünde gezdirilir ve noktaların yüzeye geçmesi sağlanır.
25. Sayfa
Noktaların araları da ince kalemle birleştirilerek desen ana yüzeye geçirilir. Boyama işlemine altınla başlanır. Hafif jelatinli su ile sulandırılan altın, fırça ile sürülür. Altının parlaması için de “Zermühre” denen bir alet kullanılır. Bu, parlak yüzeyli bir taştır. Bunun için genelde akik tercih edilir. Bir sapa oturtulan bu taşın yüzeye sürülmesi ile altın parlak bir görünüm kazanır
26. Sayfa
Daha sonra çok ince bir fırça kullanılarak konturlar çizilir. Bu konturlara tahrir denir. Konturların çizilmesiyle zemin renklerinin altın yüzeye akması bir derece de olsa önlenmiş olur. Sonra sıra zemin kısımlarının renklendirilmesine gelir
27. Sayfa
Zeminde genellikle lacivert kullanılır. Bu bir ölçüde dönem üslubuna ve sanatçıya göre de değişir. En sonunda renkli ayrıntılar eklenir, tığlar çekilir, zeminde serpme, nokta ya da tarama gibi son rötuşlar yapılır
28. Sayfa
29. Sayfa
TEZHİBİN TARİHÇESİ Tezhip sanatının kökeni Uygur Türkleri'ne kadar dayanır. Sungur devrinde Türk ve İran ustalarının eserleri "Herat Ekolü"nü doğurmuştur. Bu Ekol 15. yüzyılın ikinci yarısıyla 17. yüzyılın başlarına kadar sürer. Bu dönemlerde Baba Nakkaş başta olmak üzere, Saray Nakkaşhanesi'nde yetişen pek çok sanatçı Türk Tezhip Sanatı'nın şaheserlerini ortaya çıkarmışlardır.
30. Sayfa
Anadolu`da tezhip sanatının Anadolu Selçuklulardan başlayarak Osmanlılara kadar uzanan bir geçmişi vardır. En erken tarihli örneklerden biri, bugün Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan 1131 tarihli bir Kur’an-ı Kerim sayfasıdır
31. Sayfa
13. Yüzyıla Ait Bir Selçuklu Tezhibi(Süleymaniye Kütüphanesi)
32. Sayfa
Ülkemizde, tezhip sanatının öğretildiği ilk eğitim kurumu, 1914'de "Medresetül Hattatin" adı ile açılmıştır. İstanbul’da, Cağaloğlu’nda İran Konsolosluğu binasının arkasındaki yokuşun başında yer alan Sübyan Mektebi binasında eğitime başlayan okulun ilk müdürü hattat Arif Bey’dir. Hat, tezhib, halı, cilt, ebru ve ahar gibi geleneksel sanatların yaşamasını sağlamak üzere kurulan okul, harf devrimine kadar, önce “Medreset-ül Hattatin” sonraki adıyla “Hattat Mektebi” ve sonunda “Şark Tezyini Sanatlar Mektebi” adları altında eğitim vermiştir. 1936 yılında, Osman Hamdi Bey’in kurmuş olduğu "Güzel Sanatlar Akademisi’ne" (Sanayi-i Nefîse Mekteb-iI Âlî’si) bağlanmıştır.
33. Sayfa
34. Sayfa
13. yüzyıldan çok sayıda tezhipli kitap kalmıştır ama hangilerinin Anadolu kökenli olduğunu söylemek pek mümkün değildir. Topkapı Sarapı Kütüphanesi’ndeki Kur’an-ı Kerim (K.357), Anadolu kökenli olduğu kesinlikle bilinen az sayıdaki örnekten biridir. Baştaki tezhipli sayfada sure adının bulunduğu bölümün ve alt bolluğun tezhipli olduğu görülür.
35. Sayfa
. IX. yüzyıla ait. Bursa İnebey Medresesi. Küfi yazı ile, parşömen üzerine yazılmış
36. Sayfa
Fatih Sultan Mehmet dönemi, birçok sanat dalında olduğu gibi, tezhipte de bir doruk noktasıdır. Fatih için hazırlanan birçok yapıt, ağırbaşlı ve olgun bir üslup sunar. Daha önceki dönemlerde Kur’an tezhipleri ön planda idi.
37. Sayfa
16. yüzyıl, tezhip sanatında başka bir açıdan da doruk noktasıdır. Bu dönemde metin kısmından önce gelen tam sayfa tezhipler çok zengin süslemelidir. Zeminde lacivert rengin egemenliği azalmıştır. Altın ve lacivert zemin hemen hemen dengededir. Rumiler ve çiçekler yine gözde formlardır, ama işçilik aşırı derecede incelmiştir
38. Sayfa
14.Yüzyıl Osmanlı Tezhibi(Süleymaniye Kütüphanesi)
39. Sayfa
16.yüzyılda Kur’an-ı Kerim tezhipleri ön plandadır. Çok önem verilen örneklerde yazıdan önce tezhipli iki sayfa bulunur. Ama normal örnekler, metnin ilk iki sayfası ile başlar. Bunlarda başlıklar ve geniş çerçeveler yazıyı adeta ikinci plana itmiştir.
40. Sayfa
41. Sayfa
19. yüzyılın sonlarında ise ulusal akımlar yeniden sanatımıza girmiştir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan ve baş sayfası klasik tutumla tezhiplenmiş olan Kur’an (MR 4) bu akımın izlerini taşır. Ancak matbaanın yurdumuza girmesiyle birlikte tezhip yavaş yavaş önemini yitirmiştir. Yine de özellikle dini kitaplar elle yazıldığından tezhip sanatı son zamanlara kadar varlığını sürdürmüştür.
42. Sayfa
TEZHİP ÖRNEKLERİ
43. Sayfa
AYET-EL KÜRSİH. Hüsni ÖKSÜZ
44. Sayfa
45. Sayfa
ŞUKUFENEFİSE TEMEL
46. Sayfa
47. Sayfa
48. Sayfa
49. Sayfa
50. Sayfa
51. Sayfa
52. Sayfa
53. Sayfa
KAYNAKLAR:1---www.istanbul.edu.tr2---http://images.google.com.tr3---www.kultur.gov.tr
İndir / Download : 32_tezhip-sanati-performans-odevi.pptx
Yorumlar
Sıra | Adı | İndirilme |
---|---|---|
01 | Tutanak Örnekleri | 23535 |
02 | Türemiş Kelime | 20612 |
03 | Yüksek Lisans Referans Mektubu Örneği | 18903 |
04 | Tahliye Taahhütnamesi | 12528 |
05 | Yıllık İzin Dilekçe Örneği | 12273 |
06 | Leonardo da Vinci | 12073 |
07 | Olimpiyat | 11808 |
08 | Saf Şiir | 11704 |
09 | Niyet Mektubu Nasıl Yazılır | 10904 |
10 | Niyet Mektubu | 10803 |
11 | Dış Kuvvetlerin Oluşturduğu Yer.. | 10590 |
12 | Tutanak Nasıl Yazılır | 10510 |
13 | Ayasofya Tarihçesi | 9143 |
14 | İnisiyasyon | 8986 |
15 | Rönesans Ve Reform | 8836 |
16 | Savunma İstem Yazısı | 8096 |
17 | Öğrenci Kopya Tutanağı | 7789 |
18 | Akademik Referans Mektubu Örneği | 7234 |
19 | Türkiyede Görülen İklim Tipleri | 7100 |
20 | Sanat | 7097 |
21 | Referans Mektubu Örnekleri | 6656 |
22 | Empresyonizm Sanatı ve Sanatçıları | 6350 |
23 | 2. Sınıf Sihirli Sözcükler Konu.. | 6210 |
24 | Sorumluluk | 6158 |
25 | Teslim Tesellüm Tutanağı Örneği | 6102 |
26 | İlköğretim Haftası | 5853 |
27 | Bilimsel Araştırma Basamakları | 5551 |
28 | Muvafakatname | 5551 |
29 | Masal | 5337 |
30 | Maddenin Özellikleri Çalışmaları | 5116 |