Cevap :

Tröst

İki veya daha fazla işletmenin ekonomik çıkarları için, hukuksal ve ekonomik bağımsızlıklarını yitirerek, sermaye ve yönetimlerini birleştirmeleri şeklinde gerçekleşen birleşmedir. Tröstleşme sonucunda işletmeler önceki tüzel kişiliklerini kaybederler ve yeni bir tüzel kişilik altında faaliyette bulunurlar. Tröstte işletmeler bir yönetim çatısı altında toplanırlar. Tröstün olduğu bir pazarda, işletmeler pazarın önemli bir bölümünü ele geçirerek tekel durumuna gelir. Bu da pazarda serbest İşletmelerin dikey, yatay veya diğer şekillerde bir araya toplanması ve tek bir yönetim altında gruplaşmaları sonucunda tröstler ortaya çıkarlar.

Tröstlerde işletmeler her bakımdan birbirleri ile bağımlı olarak tek bir yönetim altına girerler.

Tröstler kartellere benzeseler de aralarında bazı önemli farklılıklar vardır.
• Kartellerde süreklilik söz konusu değilken tröstlerde süreklilik vardır.
• Karteller aynı iş kolunda çalışan işletmelerin bir araya gelmesiyle oluşurken, tröstler aynı iş kolunda olabileceği gibi farklı iş kolundaki işletmelerin birleşmesiyle de oluşturulabilir.
• Kartele üye işletmeler hukuki ve ekonomik bağımsızlıklarını korurken, tröstü oluşturan işletmeler bağımsızlıklarını tümüyle yitirirler.

Tam birleşme

Tam birleşmeler (İngilizce Merger, Fransızca Füzyon) genellikle büyük işletmelerin küçük işletmeleri satın almasıyla gerçekleşen birleşme türüdür. Uygulamada tam birleşme, küçük şirketlerin birleşerek, büyük şirketler hâline gelmesi şeklinde de ortaya çıkmaktadır. Şirket evliliği olarak da adlandırılan tam birleşmelerde, işletmeler finansal ve teknolojik açıdan daha güçlü hale gelmek için hukuksal ve ekonomik bağımsızlıklarını ortadan kaldırarak birleşirler.

Füzyonda bir işletme diğerini satın alarak kendisine katabileceği gibi, bunların yeni bir işletme olarak kurulmaları da mümkündür. İki küçük işletmenin birleşip büyük bir işletme olması veya iki büyük işletmenin birleşerek dev bir işletme hâline gelmesine iş hayatında sık rastlanır.

Aynı endüstri dalındaki firmaların yeni rakip firmalarla birleşmelerine yatay birleşme, birbirinin müşterisi olan yani birbirlerine ara malı veya yarı mamul sağlayan firmaların birleşmesine dikey birleşme adı verilir.

Tam birleşme üç şekilde ortaya çıkabilir:
• Bir A şirketin bir B şirketinin tüm mal varlığını satın alması
• A şirketi, B’nin hisse senetlerini satın alarak onun holding şirketi olur. Bu durumda B ayrı olarak faaliyetini sürdürür.
• A şirketi, B şirketinin bütün mal varlığını ve borçlarını devralarak, B’nin kişiliğine son verirken, B’nin sahiplerine yeni senedi ihraç eder.

Böylece ödeme kısmen veya tamamen hisse senetleriyle yapılmış olur. Tam birleşmeler, günümüzde şirket evliliği olarak da bilinen şirket birleşmelerinin bir şeklidir. Bunların ayırıcı özelliği, işletme mülkiyetindeki birleşme olmasıdır. Bu özellik onu kartel ve tröstlerden ayırmaktadır. Buna göre, bir kaç ticaret şirketinin birleşerek örneğin bir anonim şirket kurmaları, bir kaç ufak bireysel girişimin bir tek şirket oluşturmaları bir anonim şirketin başka bir anonim şirketin hisse senetlerini satın alması şeklindeki birleşmeler füzyon sayılır.

Hukuki Bağımsızlığı Koruyan, Ekonomik Bağımısızlığı Kaybettiren Birleşmeler

İşletme birleşmelerinden bir kısmı hukuksal ve ekonomik bağımsızlıkların korunduğu birleşmeler iken, bir kısım birleşmeler ise hukuksal ve ekonomik bağımsızlığın ve tüzel kişiliğin kaybedildiği birleşmelerdir. Konsern ve kornerlerde İşletme büyüklüğünü belirlemede çeşitli ölçütler kullanılır. Bunlar kantitatif veya kalitatif büyüklük ölçütleridir.

Konsern

Konsern bir işletmeler arası birleşme şeklidir. Bu tür birleşmede iki veya daha fazla işletme, finansal ya da teknik yönden daha güçlü olabilmek amacıyla hukuki bağımsızlıklarını kaybetmeden ekonomik bağımsızlıklarını kaybettikleri birleşme türüdür. Konsernler genellikle üretim, pazarlama, araştırma geliştirme gibi fonksiyonlarda daha güçlü olmak amacıyla kurulurlar. Konsernlerde birleşme yapı itibariyle kartele benzer, fakat konsernlerde daha az işletme daha yakın ilişki kurar. Diğer bir farklılık, konsernlerde hukuksal bağımsızlık korunsa da ekonomik bağımsızlık ortadan kalkar. Karteller ekonomik ve hukuksal bağımsızlıkların korunduğu menfaat birleşmeleridir. Konsernlerin kuruluşlarında temel amaç, maliyeti düşürerek kârlılığı artırmaktır.

Korner

Kornerler, güç birliği ile sinerji oluşturmak amacıyla kurulur. Bunlarda hukuki bağımsızlık korunabilse bile, ekonomik bağımsızlığın kısmen veya tamamen kaybolur. Amaç finansal ve teknik yönden daha güçlü olmaktır. Kornerler daha çok menkul kıymetler borsasında faaliyet gösteren, hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerden spekülâtif kazanç hedefleyen ve işletmeler arasında resmî olmayan, sözlü anlaşmalarla kurulan birliklerdir.

İşletmeler arası birleşmenin diğer bir şekli de “pool”dür. Pool, Geçici ve gizli bir iş birliği ile kurulan ve işleyişi itibariyle kartele benzeyen ekonomik birliklerdir. Pool genellikle fiyat kontrolünü elinde tutmak ve pazarları aralarında paylaşmak isteyen işletmeler tarafından oluşturulur.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat