Bor Nedir?

Bor elementi dünyanın yer kabuğunda yaygın olarak bulunabilen 51. elementtir. Metal olmayan bir madendir. Doğada serbest halde bulunmaz, oksijenle bağlanmış olarak bulunur. Oksijenle oluşturduğu bileşiğe “borat” adı verilir.

Suda hemen eriyen boratlar, kokusuz beyaz kristal granüller veya toz halindedirler. Bor oksit ve borik asit aynı zamanda en sık rastlanan bor bileşikleri olup, özellikle okyanuslardan buharlaşarak havaya karışan borik asit, yağmur ve karla toprağa inip yeraltı ve yerüstü sularıyla etrafa yayılır.

Bor bileşiklerinin birçok kullanım alanı vardır. Cam, porselen ve seramik sanayi, tekstil, fotoğraf kimyasalları, mobilya sanayi, yapay gübre sanayi, kozmetik sanayi, temizlik ürünleri, jet ve roket sanayi bunlardan bazılarıdır.

Bor Madeninin Enerji Alanındaki Kullanımı

Bilim insanları dünyanın enerji ihtiyacı için en temiz kaynağın hidrojenle sağlanacağı konusunda hemfikirdiler. Fakat hidrojenin taşınması ve depolanması konusunda sıkıntılar vardır. Bir bor bileşiği olan sodyum borhidrür bu konuda çözüm olarak görülmekte ve üzerinde yoğun olarak çalışılmaktadır.

Borhidrür ile üretilen hidrojen direk olarak veya yakıt pili bünyesine alınarak enerji üretiminde kullanılabilir. Bu yöntemle hidrojen üretimi diğer kimyasal yöntemlere göre daha güvenli, kolay ve kontrol edilebilir özelliğe sahiptir. Geliştirilen yöntemle hidrojen üretim ara kademesi olmadan doğrudan sodyum borhidrür yakıt olarak kullanılmaktadır. Bu sistemle oluşturulan yakıt pili ile özellikle güç gereksinimi düşük olan taşınabilir sivil (telefon, radyo, küçük televizyon, el süpürgesi, vb) ve askeri (lokal aydınlatma (varta, vb), seyyar telsiz, telefon, elektronik harp cihazları (radyo alıcıları, vb), personel ısıtma, insansız araçlar, sensör vb.) uygulamalarda kullanılabilir.

Atom reaktörlerinde borlu çelikler, bor karbürler ve titan bor alaşımları kullanılır. Atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile soğutma havuzlarında ve reaktörün alarm ile kapatılmasında bor kullanılır.

Gelecekte füzyon santralleri için bor madeninin kullanılması düşünülmektedir. Bilim insanlarına göre günlük 200 g borla 100 Mega-watt elektrik enerjisi üretilebilir.

Ayrıca bor madeninin otomobillerde yakıt olarak kullanılması konusunda çalışmalar devam etmektedir.

Bor Madeninin Ülke Ekonomimiz İçin Önemi

Türkiye, toplam 3,3 milyar ton rezerv miktarı ile dünyanın en büyük bor rezervlerine sahip ülkedir. Dünyada bulunan toplam bor rezervi sıralamasına baktığımızda %73’lük bir pay ile Türkiye ilk sırada yer almaktadır.

Dünyada bor ürünlerinin tüketimi yaklaşık olarak 4 milyon tondur. Türkiye dünyanın bor ihtiyaçlarını yaklaşık 500 yıl kadar karşılayacak bor rezervi mevcut.

Borun kullanım alanı arttıkça ve bor bileşenlerinin ileri teknoloji ile üretilen ürünlerde oluşan yeni kulanım alanları ortaya çıktıkça, bor madeni gelecek yıllarda, petrolde olduğu gibi milletlerarası mücadeleye neden olacak bir maden konumuna gelecektir.

Bu açıdan bakıldığında bor madeni çok uzun bir süre Türkiye’nin ekonomik olarak gelişimine katkı sağlayacaktır.