Cevap : Skinner yaptı. 
Deney şöyle yapıldı:

EDİMSEL (OPERANT) KOŞULLANMA DENEYİ
“Skinner Kutusu” Deneyi
Fare kutunun içinde dolaşırken “tesadüfen” manivelaya dokunur ve bunun üzerine kutuya bir parça peynir düşer. Birkaç benzer davranıştan sonra farenin kafes içindeki dolaşma alanı daha çok manivelanın olduğu bölgede yoğunlaşır. Daha sonra fare manivela ile peynir arasında bağlantıyı kurarak, istediği zaman peynire ulaşmayı öğrenir.
Deneyde, aç bırakılan bir fare, düzeneği önceden hazırlanmış deney kutusuna bırakılır. Deney kutusunda, istenildiğinde yakılabilen ışık, dokunulduğunda kutuya peynir düşüren bir manivela ve ayrıca kutunun tabanında elektrik şoku düzeneği vardır.

PEKİŞTİREÇLER
Pekiştireç
Ortaya çıkan bir davranışın sürekliliğini, ortama sunulması ya da ortamdan çekilmesiyle sağlayan ve organizmayı olumlu yönde etkileyen uyarıcılara pekiştireç denir.

Pekiştirme
Ortaya çıkan bir davranışın sürekliliğini sağlamak amacıyla davranışın ödüllendirilmesi ya da olumsuz uyarıcının ortamdan çekilmesi işlemine pekiştirme denir.

PEKİŞTİRME TARİFELERİ
OLUMLU VE OLUMSUZ PEKİŞTİREÇLER
OLUMLU PEKİŞTİREÇLER
Hoşa giden bir uyarıcının ortama konulmasıyla belli bir davranışın yapılma olasılığını artıran uyarıcılara olumlu pekiştireç denir.

Birincil Olumlu Pekiştireçler :
Organizmayı doğal olarak pekiştiren ve canlının yaşaması ile ilgili olan uyarıcılardır Yiyecek, su, şeker, çikolata, güven, cinsellik vb.

İkincil Olumlu Pekiştireçler: 
Herhangi bir nötr uyarıcının olumlu birincil pekiştireçlerle ilişkilendirilmesiyle olumlu pekiştireç özelliği kazanan uyarıcılardır. Saygı, takdir, para, not, alkış, olumlu etkinlikler vb.

OLUMSUZ PEKİŞTİREÇLER
Hoşa gitmeyen uyarıcıların ortamdan çıkarılması sonucunda, belli bir davranışın yapılma olasılığını artıran uyarıcılardır. Olumsuz pekiştireçler, organizmaya rahatsızlık veren uyarıcılardır. Ortamdan çıkarılmaları organizmayı rahatlatır. Olumsuz pekiştireç adının çağrıştırdığı gibi olumsuz (ceza ile ilgili) değildir.

İkincil Olumsuz Pekiştireçler
Herhangi bir nötr uyarıcının birincil olumsuz pekiştireçlerle ilişkilendirilmesiyle pekiştireç özelliği kazanan uyarıcılardır
Yanan soba, başlangıçta nötrdür. Sobadan eli yanan çocuk için soba, olumsuz pekiştireç (yanma-soba) özelliği kazanır. Artık çocuk, soğuk da olsa sobaya dokunmaz

Birincil Olumsuz Pekiştireçler
Organizmaya zarar veren, yaşamı tehdit eden uyarıcılardır.
Bunlar; Rahatsız edici yüksek tonlu sesler, elektrik şoku, azar, şiddet, acı çektirme vb.

C E Z A
Organizmanın istemediği, olumsuz bir durum ortaya çıkartan uyaranlara ceza denir.
Edimsel koşullanmada, “olumsuz pekiştirecin ortama konulması” ya da “olumlu pekiştirecin ortamdan çıkartılması;” her iki durum da organizma için ceza niteliği taşımaktadır. Her iki durumda da davranışın yapılma sıklığı azalır ya da söner.

C E Z A  T Ü R L E R İ
Birinci Tip Ceza
Hoşa gitmeyen, istenilmeyen (olumsuz pekiştireçler) uyaran ortama verilir.
(davranışın yapılma sıklığı azalır ya da söner)

İkinci Tip Ceza
Hoşa giden, istenilen (olumlu pekiştireçler) uyaran ortamdan çıkartılır.
(davranışın yapılma sıklığı azalır ya da söner
Edimsel koşullanma ödüle götüren ya da
cezadan kurtaran bir davranışın yapılmasını öğretmektir

Ödül ve Ceza
Ödül sözcüğü, olumlu pekiştirici kavramıyla eş anlamlı olarak kullanılır. 
Fakat ceza kavramı olumsuz pekiştirici kavramı ile eş anlamlı olarak kullanılmaz. Ceza, istenilmeyen davranışlara verilir ve bu davranışın ortaya çıkma olasılığını azaltır. Olumsuz pekiştirici ise, istenen davranış ortaya çıktığında kullanılmaz. Olumsuz pekiştirici, istenen davranışın ortaya çıkma olasılığını artırır.
Skinner'e göre davranışlar, hem olumlu hem de olumsuz pekiştiriciler ile belli bir biçime sokulabilir. Skinner, buna "biçimlendirme" diyor. Bir edim ne kadar çabuk ödüllendirilirse o kadar sağlam olarak benimsenmektedir.

---

---

Diğer Cevaplara Gözat

Cevap : Edimsel Koşullanma Süreci
Edimsel koşullanma sürecini Skinner’ın yaptığı deney üzerinde açıklayalım. Skinner araştırmaları boyunca ses ve ışık geçirmez bir kutu içinde yer alan manicela ve bu manivelaya bağlı yiyecek veren özel bir mekanizma düzenlemiştir. Bu kutunun çalışma prensibi basittir. Düzenek içinde organizmanın belirli ses ya da ışığın yanıp yanmama durumuna göre manivelaya basması halinde bir parça yiyecekle ödüllendirilmekte ya da elektrik akımına kapılmaktadır.

Kutu içindeki fare ışık sönükken manivelaya basarsa elektrik çarpar, ışık açılınca manivelaya basarsa yiyecekle ödüllendirilmektedir.

Bu örnekte olduğu gibi farede ödüle yanaşma ve cezadan kaçınma tepkisi oluşacaktır. Buna bağlı olarak da fare ışık yandığında manivelaya basmaktadır. Işık sönükken ise manivelaya basmamaktadır. Görüldüğü üzere burada oluşan tepki bir klasik koşullanma tepkisi değil, tamamen bilinçli olarak gerçekleşen bir edimsel koşullanma hareketidir.

Edimsel koşullanma içinde dikkat etmemiz gereken bir diğer önemli nokta da organizmanın davranışını, davranışın ortaya çıkardığı sonuç belirlemektedir.

Tabi ki edimsel koşullanma sürecinde durum birden ortaya çıkmaz. Fare önce tesadüfen manivelaya basacak, elektrik akımına uğrayacak ya da ödüle ulaşacak. Sonra ışığın yanıp sönmesini ayırt ederek yanaşma kaçınma sonucu fare devamlı ve bilinçli davranış ortaya koyacaktır. Böylece edimsel koşullanma gerçekleşmiş olacaktır.

Kaçma ile kaçınma farklı kavramlardır. Kaçma istenmeyen bir olay devam ederken ortamdan uzaklaşmayı ifade eder. Kaçınma ise istenmeyen bir olayın olacağını anlayıp ortamdan uzaklaşma veya o eylemi gerçekleştirmemektir.

Kpss eğitim bilimleri içinde yer alan edimsel koşullanmayı etkileyen en önemli faktör pekiştireçlerdir. İleriki konularda pekiştireç kavramına değineceğiz.

Skinner’ın deneyinde dikkat edersek farenin ödüle yanaşmasını sağlayan şey butona zamanında basması sonucu peynir elde etmesi olumlu pekiştirme olmaktadır. Aynı şekilde cezadan kaçınmasını sağlayan şey ise uygun olmayan zamanda butona basmayarak elektrik akımından kurtulma isteği  olumsuz pekiştirme olarak karşımıza çıkmaktadır.

Buradan da anlaşılacağı üzere yanaşma ve kaçınma arasındaki ortak fark ayırt etmedir. Farenin hangi zamanda yanaşacağını hangi zamanda kaçınacağını belirleyen ortak faktör ayırt etmedir.

Cevap : Skinner, edimsel koşullama çalışmaları için ses ve ışık geçirmez çevreden yalıtılmış “Skinner kutusu” adı verilen bir araç kullanmıştır. Bu ses geçirmez kutuda, hayvan manivelaya bastığında belli bir miktarda yiyecek veren bir mekanizma vardır. Aynı zamanda manivela, hayvanın kutuda bulunma süresi içinde manivelaya basman sayısını grafik olarak çizen bir kaydetme sistemine bağlıdır (Senemoğlu, 2005). Manivelaya basma davranışının koşullandırılma süreci üç basamakta gerçekleşmektedir: Yoksunluk (Deprivation) : Denek olacak fare bir yoksunluk programına tabi tutulmuştur. Deneyden birkaç gün önce 23’er saatlik periyotlarla hayvana yiyecek verilmez. Aynı şekilde pekiştireç olarak su kullanılacaksa hayvan susuz bırakılır. Besleme Mekanizması (Magazine Training) Eğitimi: Hayvan yoksunluk programından sonra Skinner kutusuna konulur. Deneyi yapan kişi dışarıdan bir düğmeye basarak periyodik bir şekilde besleme mekanizmasını harekete geçirir. Besleme mekanizması harekete geçirilirken düğmeye basma hafif bir ses meydan getirir ve arkasından da yiyecek gelir. Dolayısıyla hayvan giderek düğmeye basma sesi ile yiyeceğin gelmesi arasında bir ilişki kurar. Bu durumda düğmenin çıkardığı ses, birincil pekiştireç olan yiyecekle ilişkilendirilerek ikincil pekiştireç haline gelmektedir. Ses, aynı zamanda havyan için gerekli tepkiyi yaptığı takdirde yiyecekle pekiştirileceğinin bir işareti de olmaktadır. Manivelaya Basma (Lever Pressing) : Bu basamakta hayvan kendi başına bırakılır. Hayvan besleme mekanizmasını harekete geçirecek olan manivelaya basar. Edimsel koşullama ilkelerine göre, manivelaya basma davranışı, yiyecekle pekiştirildiğinden tekrarlanma eğiliminde olur (Senemoğlu, 2005). Edimsel koşullamanın temeli olan bu deneyden çıkarılacak sonuç “davranışın sonuçları tarafından kontrol edildiği ve olumlu sonuçlanan davranışın devam ettiğidir”. Bu sonuç aynı zamanda edimsel koşullamanın temel ilkesidir (Kaya, 2001). Hergenhahn’a göre edimsel koşullanmanın iki temel ilkesi vardır: Pekiştirici uyarıcının izlediği tepkiler tekrarlanma eğilimindedir. Pekiştirici uyarıcılar, edimsel davranışların meydana gelme oranını ya da olasılığını artırır.

Cevap : Bu da videosu :)