İşte Cevaplar
Cevap : Harita Nedir
Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün tam tepeden görüntüsünün, bir ölçekle düzleme aktarılmasına harita denir. Bir çizimin veya şeklin harita özelliği taşıyabilmesi öncelikle şunlara bağlıdır:
· Gösterilecek yerin ölçek dahilinde küçültülmüş olması
· Tam tepeden görünüşün (kuşbakışı görünüş) sağlanmış olması
· Bir düzleme aktarılmış olması.
· Haritalarda kullanılan işaretlere ait bir lejantın bulunması gerekir. Bunlar yüzey şekillerini gösteren sembollerdir.
· Çok küçük yüzeyleri gösteren haritalarda yön oku bulunmalıdır. Ancak paralellerin ve meridyenlerin verildiği haritalarda yönler kendiliğinden ortaya çıkacağından yön oku verilmeyebilir.
HARİTA TÜRLERİ
Haritalar; ölçeklerine ve kullanım amacına göre iki grupta toplanabilir.
Ölçeklerine Göre Haritalar:
Bu grup haritaları dört çeşide ayırabiliriz:
1. Planlar: Ölçeği 1:20.000’den büyün olanlar, (Paydası 20.000’den küçük)
2. Büyük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:20.000 ile 1:200.000 arasında olanlar,
3. Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1:200.000 ile 1:500.000 arasında olanlar,
4. Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:500.000’den küçük olanlardır (Paydası 500.000’den büyük).
Yukarıda verilen sınıflandırma başka şekilde de yapılabilmektedir. Örneğin; küçük ölçekli haritalar 1:1.000.000’dan küçük olanlar için kullanılabilir. Esasen üniversite sınavları için bu sınıflandırma farklılıkları önemli değildir.
Kullanım Amacına Göre Haritalar:
1. Fiziki Haritalar: Yer şekilleri, iklim, doğal bitki örtüleri vs. gibi fiziki özellikleri gösterirler.
2. Beşeri Haritalar: Nüfus ve yerleşmelere ilişkin özellikleri gösterirler.
3. Ekonomik Haritalar: Ekonomik etkinliklerin dağılışını gösterirler.
4. Siyasi Haritalar: İdari bölünüşleri gösteren haritalardır.
5. Özel Amaçlı Haritalar: Çok özel konulara yönelik haritalardır. Bunlara askeri haritalar, feomorfolojik haritalar örnek olarak verilebilir.
Kroki
Kuşbakışı, kabataslak (ölçeksiz) dar alanlara ait çizimlerdir. Krokilerin plan ve haritalardan ayrılmasını sağlayan temel fark ölçeksiz çizilmiş olmasıdır.
Planlarla Haritalar Arasındaki Farklar:
· Ölçekleri büyük (paydası küçük) olan planların ayrıntıyı gösterme gücü fazladır. Haritalar ise daha küçük ölçeklidir.
· Planlar beşeri unsurları gösterirler. Örneğin, bir binayı, şehri, tarihi değerleri vs., haritalar ise çok daha çeşitli unsurları gösterir.
· Planlar dar alanları (yüzölçümü küçük olan yerleri) gösterirler. Örneğin; bir şehrin planı yapılabilir, ama bir ülkenin planı olamaz.
HARİTALARDA KÜÇÜLTME ORANI (ÖLÇEKLER)
Ölçekler iki şekilde gösterilir:
1. Kesir Ölçek:
Harita üzerinde 1 birim uzunluğun gerçekte kaç birim uzunluğa eşit olduğunun bir kesirle belirlenmesidir. Örneğin, 1:100.000 kesirli ölçeğin kullanıldığı bir haritadaki 1 cm’lik uzunluk gerçekte 100.000 cm’ye eşittir ve 100.000 defa küçültme vardır.
Buna göre;
Haritada Gerçekte
1 cm 100.000 cm
1 cm 1.000 m
1 cm 1 km
olarak değerlendirilir.
2. Çezik (Çizgi=Grafik) Ölçek
Yatay bir kolon üzerinde, haritadaki bir birim uzunluğun gerçekte kaç birim olduğunu gösterir.
Ölçeklerle İlgili Genel Bilgiler:
1. Ölçeğin paydasına birim yazılmamasına rağmen, birim türü daima cm’dir.
2. Ölçeğin paydası kadar küçültme vardır.
3. Ölçeğin paydası birim olarak cm’dir. Bunu, hangi birim türü isteniyorsa ona çevirip işlem yapmak gerekir.
4. Ölçeğin paydası büyüdükçe harita küçülür, ölçeğin paydası küçüldükçe harita büyür. Şimdi bu dört özelliği bir örnekle açıklayalım:
1:400.000 ölçek hangi anlamları ifade eder?
· 400.000 cm olarak birimdir.
· 400.000 defa küçültme vardır.
· 400.000 cm = 4 km’ye çevrilebilir.
· 1:400.000 den daha büyük bir ölçeğe örnek 1:200.000, daha küçük bir ölçeğe örnek 1:600.000 dir.
HARİTALARDA KULLANILABİLECEK FORMÜLLER
Ölçek = Harita Uzaklığı : Gerçek Uzaklık
Gerçek Uzaklık = Harita Uzaklığı x Ölçeğin Paydası (km’ye çevrilecek)
Harita Uzaklığı = Gerçek Uzaklık : Ölçeğin Paydası
Ölçek Paydası = Gerçek Uzaklık : Haritadaki Uzaklık
Gerçek Alan = Harita Alanı x (Ölçeğin Paydası)² (Payda km²’ye çevrilecek).
Harita Alanı = Gerçek Alan : (Ölçek Paydası)²
Gerçek alan, yer şekillerinin engebeli yüzeylerinin de hesaplanmasıyla bulunur. İzdüşüm alanı ise, engebeler dikkate alınmadan kuşbakışı görünüşten hareketle elde edilir. İzdüşüm alanı ile gerçek alan deniz ve göl yüzeyleri için aynı değeri ifade ederler. Ancak engebeli yüzeylerde gerçek alan değeri büyür.
Engebe derecesi = Gerçek Alan : İzdüşüm Alanı
Formülünden hareketle, çıkan değer ne kadar büyükse engebe o kadar fazladır.
Türkiye’nin gerçek alanı yaklaşık 814.000 km² iken, izdüşüm alanı yaklaşık 780.000 km²’dir. Bu durum ülkemizin çok engebeli olduğunu göstermektedir.
Harita Yapımında Uyulacak Temel Esaslar
a. Harita yapımında belirlenecek öncelikli husus haritanın kullanım amacıdır. Çünkü, haritanın ölçeği ile haritada kullanılacak çizim yöntemi ve işaretler kullanım amacına bağlıdır.
b. Harita yapımında kuşbakışı görünüşün sağlanması esastır. Bunun için hava ve uydu fotoğraflarından yararlanılır. Ancak hava ve uydu fotoğraflarının kendileri harita özelliği taşımazlar. Çünkü, hava ve uydu fotoğraflarının her noktasındaki küçültme oranları aynı değildir. Yani ölçek düzensizdir.
c. Haritalarda ölçeğin kullanım amacına uygunluğu ve düzenli (haritanın her yanında küçülme oranının eşit) olması esastır.
d. Haritalar yapılırken kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta, kara ve denizlerin boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Bu durum, dünyanın şeklinin geoid olmasından kaynaklanmaktadır. Bu tür bozulmalar ancak küreler üzerine yapılmış haritalarda en aza indirgenebilmektedir. Bu nedenle, harita yapımında Yer’in şeklinden doğan bozulmaları (küresel yüzeyi düzleme aktarma) azaltmak amacıyla çeşitli projeksiyonlar uygulanmaktadır.
Küresel yüzeylerin düzleme aktarılmasıyla ortaya çıkan bozulmalara ilişkin sorular gelmiştir. Bu durum, aynı zamanda Yer’in Geoid şeklinin ortaya çıkardığı bir sonuçtur..
Diğer Cevaplara Gözat
Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün tam tepeden görüntüsünün, bir ölçekle düzleme aktarılmasına harita denir. Bir çizimin veya şeklin harita özelliği taşıyabilmesi öncelikle şunlara bağlıdır:
· Gösterilecek yerin ölçek dahilinde küçültülmüş olması
· Tam tepeden görünüşün (kuşbakışı görünüş) sağlanmış olması
· Bir düzleme aktarılmış olması.
· Haritalarda kullanılan işaretlere ait bir lejantın bulunması gerekir. Bunlar yüzey şekillerini gösteren sembollerdir.
· Çok küçük yüzeyleri gösteren haritalarda yön oku bulunmalıdır. Ancak paralellerin ve meridyenlerin verildiği haritalarda yönler kendiliğinden ortaya çıkacağından yön oku verilmeyebilir.
HARİTA TÜRLERİ
Haritalar; ölçeklerine ve kullanım amacına göre iki grupta toplanabilir.
Ölçeklerine Göre Haritalar:
Bu grup haritaları dört çeşide ayırabiliriz:
1. Planlar: Ölçeği 1:20.000’den büyün olanlar, (Paydası 20.000’den küçük)
2. Büyük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:20.000 ile 1:200.000 arasında olanlar,
3. Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1:200.000 ile 1:500.000 arasında olanlar,
4. Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:500.000’den küçük olanlardır (Paydası 500.000’den büyük).
Yukarıda verilen sınıflandırma başka şekilde de yapılabilmektedir. Örneğin; küçük ölçekli haritalar 1:1.000.000’dan küçük olanlar için kullanılabilir. Esasen üniversite sınavları için bu sınıflandırma farklılıkları önemli değildir.
Kullanım Amacına Göre Haritalar:
1. Fiziki Haritalar: Yer şekilleri, iklim, doğal bitki örtüleri vs. gibi fiziki özellikleri gösterirler.
2. Beşeri Haritalar: Nüfus ve yerleşmelere ilişkin özellikleri gösterirler.
3. Ekonomik Haritalar: Ekonomik etkinliklerin dağılışını gösterirler.
4. Siyasi Haritalar: İdari bölünüşleri gösteren haritalardır.
5. Özel Amaçlı Haritalar: Çok özel konulara yönelik haritalardır. Bunlara askeri haritalar, feomorfolojik haritalar örnek olarak verilebilir.
Kroki
Kuşbakışı, kabataslak (ölçeksiz) dar alanlara ait çizimlerdir. Krokilerin plan ve haritalardan ayrılmasını sağlayan temel fark ölçeksiz çizilmiş olmasıdır.
Planlarla Haritalar Arasındaki Farklar:
· Ölçekleri büyük (paydası küçük) olan planların ayrıntıyı gösterme gücü fazladır. Haritalar ise daha küçük ölçeklidir.
· Planlar beşeri unsurları gösterirler. Örneğin, bir binayı, şehri, tarihi değerleri vs., haritalar ise çok daha çeşitli unsurları gösterir.
· Planlar dar alanları (yüzölçümü küçük olan yerleri) gösterirler. Örneğin; bir şehrin planı yapılabilir, ama bir ülkenin planı olamaz.
HARİTALARDA KÜÇÜLTME ORANI (ÖLÇEKLER)
Ölçekler iki şekilde gösterilir:
1. Kesir Ölçek:
Harita üzerinde 1 birim uzunluğun gerçekte kaç birim uzunluğa eşit olduğunun bir kesirle belirlenmesidir. Örneğin, 1:100.000 kesirli ölçeğin kullanıldığı bir haritadaki 1 cm’lik uzunluk gerçekte 100.000 cm’ye eşittir ve 100.000 defa küçültme vardır.
Buna göre;
Haritada Gerçekte
1 cm 100.000 cm
1 cm 1.000 m
1 cm 1 km
olarak değerlendirilir.
2. Çezik (Çizgi=Grafik) Ölçek
Yatay bir kolon üzerinde, haritadaki bir birim uzunluğun gerçekte kaç birim olduğunu gösterir.
Ölçeklerle İlgili Genel Bilgiler:
1. Ölçeğin paydasına birim yazılmamasına rağmen, birim türü daima cm’dir.
2. Ölçeğin paydası kadar küçültme vardır.
3. Ölçeğin paydası birim olarak cm’dir. Bunu, hangi birim türü isteniyorsa ona çevirip işlem yapmak gerekir.
4. Ölçeğin paydası büyüdükçe harita küçülür, ölçeğin paydası küçüldükçe harita büyür. Şimdi bu dört özelliği bir örnekle açıklayalım:
1:400.000 ölçek hangi anlamları ifade eder?
· 400.000 cm olarak birimdir.
· 400.000 defa küçültme vardır.
· 400.000 cm = 4 km’ye çevrilebilir.
· 1:400.000 den daha büyük bir ölçeğe örnek 1:200.000, daha küçük bir ölçeğe örnek 1:600.000 dir.
HARİTALARDA KULLANILABİLECEK FORMÜLLER
Ölçek = Harita Uzaklığı : Gerçek Uzaklık
Gerçek Uzaklık = Harita Uzaklığı x Ölçeğin Paydası (km’ye çevrilecek)
Harita Uzaklığı = Gerçek Uzaklık : Ölçeğin Paydası
Ölçek Paydası = Gerçek Uzaklık : Haritadaki Uzaklık
Gerçek Alan = Harita Alanı x (Ölçeğin Paydası)² (Payda km²’ye çevrilecek).
Harita Alanı = Gerçek Alan : (Ölçek Paydası)²
Gerçek alan, yer şekillerinin engebeli yüzeylerinin de hesaplanmasıyla bulunur. İzdüşüm alanı ise, engebeler dikkate alınmadan kuşbakışı görünüşten hareketle elde edilir. İzdüşüm alanı ile gerçek alan deniz ve göl yüzeyleri için aynı değeri ifade ederler. Ancak engebeli yüzeylerde gerçek alan değeri büyür.
Engebe derecesi = Gerçek Alan : İzdüşüm Alanı
Formülünden hareketle, çıkan değer ne kadar büyükse engebe o kadar fazladır.
Türkiye’nin gerçek alanı yaklaşık 814.000 km² iken, izdüşüm alanı yaklaşık 780.000 km²’dir. Bu durum ülkemizin çok engebeli olduğunu göstermektedir.
Harita Yapımında Uyulacak Temel Esaslar
a. Harita yapımında belirlenecek öncelikli husus haritanın kullanım amacıdır. Çünkü, haritanın ölçeği ile haritada kullanılacak çizim yöntemi ve işaretler kullanım amacına bağlıdır.
b. Harita yapımında kuşbakışı görünüşün sağlanması esastır. Bunun için hava ve uydu fotoğraflarından yararlanılır. Ancak hava ve uydu fotoğraflarının kendileri harita özelliği taşımazlar. Çünkü, hava ve uydu fotoğraflarının her noktasındaki küçültme oranları aynı değildir. Yani ölçek düzensizdir.
c. Haritalarda ölçeğin kullanım amacına uygunluğu ve düzenli (haritanın her yanında küçülme oranının eşit) olması esastır.
d. Haritalar yapılırken kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta, kara ve denizlerin boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Bu durum, dünyanın şeklinin geoid olmasından kaynaklanmaktadır. Bu tür bozulmalar ancak küreler üzerine yapılmış haritalarda en aza indirgenebilmektedir. Bu nedenle, harita yapımında Yer’in şeklinden doğan bozulmaları (küresel yüzeyi düzleme aktarma) azaltmak amacıyla çeşitli projeksiyonlar uygulanmaktadır.
Küresel yüzeylerin düzleme aktarılmasıyla ortaya çıkan bozulmalara ilişkin sorular gelmiştir. Bu durum, aynı zamanda Yer’in Geoid şeklinin ortaya çıkardığı bir sonuçtur..
Diğer Cevaplara Gözat
Sunum İçeriği
HARİTA Harita Nedir? left000left000Harita, yeryüzünü kuşbakışı görünüşüne göre belli bir oranda küçülterek iki boyutlu düzlem üzerinde detaylı bir biçimde çizgilerle gösterme yöntemidir. Bazı haritalar daha geniş alanları gösterip üzerinde çok az ayrıntıya (şehirlerin yerleri, otoyol çizgileri, nehirler) yer verir. Bazı haritalar ise, daha dar alanları, örneğin bir şehir merkezini gösterip çok daha fazla detaya yer verir (sokaklar, binalar vb.). Bu tür detaylı haritalara plan adı verilir. Bir diğer güncel deyimi ''kent planı''dır.Haritalar ve planlar a) Yersel ölçümlerle, b) Hava fotoğraflarından yararlanılarak fotogrametrik yöntemlerle,c) Uydu görüntülerinden yararlanılarak bilgisayar destekli programlar aracılığıyla üretilir. Her koşulda isimlendirme ve kontrol arazide yapılır. Haritalar çizilirken arazideki gerçek uzunluklar belli bir matematik sisteme ve seçilen projeksiyona (bakış açısına dayalı) göre belli bir oranda küçültülür. Bu küçültme oranına ölçek denir. Harita üzerindeki uzunluğun yeryüzündeki gerçek uzunluğuna oranı, haritanın ölçeğidir. 1/100.000, 1/250.000 gibi. Burada pay ve paydanın birimleri aynıdır. Örneğin 1 / 100.000 ölçekte her iki tarafı da cm birimiyle düşünürsek; 1 cm / 100.000 cm yani 1 cm / 1 km olur. Yani kağıt üzerine basılı harita üzerindeki 1 cm'lik uzunluk, yeryüzünde 1 km'lik uzunluğa karşılık geliyor demektir.Şekil 3 ve 4'te görülen A ve B noktaları coğrafi olarak yeryüzündeki kabartılardır. C, düzeç eğrisi olarak adlandırılır. Bu eğri deniz yüzeyinden itibaren (Şekil 4) eşit aralıklarla yeryüzünün (yatay olarak gökyüzüne doğru paralel ve birbirini kesmeyecek şekilde) dilimlenmiş görünümüne verilen addır.
Cevap : Harita sunumu ektedir.
Sunum İçeriği
1. SayfaHarita BilgisiKadir UÇAR
2. Sayfa
Harita Nedir?Harita: Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünümünü bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasına harita denir.Bir çizimin harita olabilmesi için;Kuşbakışı görünümünün sağlanmasıBelli bir ölçek dahilinde küçültülmesiDüzleme aktarılması gerekirKuşbakışı görünüş sayesinde yer şekillerinin biçimleri, alanları, diğer yer şekilleri ile aralarındaki uzaklık gibi özellikleri tespit edilebilmektedir.Yer şekillerinin gerçeğe uygun olarak belirli bir oranda küçültülüp çizilebilmesi için ölçek kullanılmalıdır.
3. Sayfa
Ölçek Nedir?Haritada ki küçültme oranına ölçek denir. Ölçeğin bir birimi yoktur. Ölçek gerçek uzunluk ile harita uzunluklarının birbirine oranıdır.Ölçeğin paydası büyüdükçe ölçek küçülür.Ölçeğin paydası küçüldükçe ölçek büyür.Ölçek =Harita UzunluğuGerçek Uzunlukstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.rotationppt_hppt_wstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
4. Sayfa
Ölçek Çeşitleri;Ölçekler ikiye ayrılır;a) Kesir Ölçekler: Haritanın küçültme oranını gösteren 1:50.000, 1:250.000 gibi kesirli rakamlardan oluşan ölçektir.b) Çizik Ölçek: Eşit dilimlere ayrılmış bir doğru üzerinde harita üzerindeki bir birimin gerçekte kaç birim olduğunu gösteren ölçektir.5 0 5 10 15 20 25 km( Her çentik 1 cm’dir.)style.visibilityppt_wppt_hstyle.visibilityppt_wppt_h
5. Sayfa
Çizgi Ölçeği – Kesir Ölçeğe ÇevirmeAşağıdaki çizik ölçeğin kesir ölçek olarak değeri;5 0 5 10 15 20 25 km( Her çentik 1 cm’dir.)Çentik değeri (cm)Gerçek Değer (km)15 km + 00000 cm=1500000style.visibilitystyle.rotationppt_hppt_wstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
6. Sayfa
KrokiBir yerin kuşbakışı görünümünün kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına denir.
7. Sayfa
ProjeksiyonlarSilindirik Projeksiyon: Ekvatoral bölge ve çevresi gerçeğe daha yakın olarak gösterilir. Ekvatordan uzaklaştıkça hata oranı artar. Bu projeksiyon yönteminde yer şekillerinin biçimi korunurken alanlarında çok fazla bozulma olur.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
8. Sayfa
ProjeksiyonlarKonik Projeksiyon: Bu yöntem ile kutuplara yakın yerlerin haritaları gerçeğe daha uygun olarak çizilir. style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
9. Sayfa
Konik Projeksiyon
10. Sayfa
ProjeksiyonlarDüzlem ( Ufki ) Projeksiyon: Düzlem projeksiyon dar alanları göstermek için daha uygundur. Bu projeksiyon sayesinde bir bölge yada ülke gerçeğe uygun olarak çizilebilmektedir.style.visibilityppt_wppt_h
11. Sayfa
Gerçek ve İzdüşüm Alan;Gerçek alan, yeryüzü şekillerinin tüm engebeleri ile hesaplanan alanıdır. İzdüşüm alanı ise engebe faktörü ortadan kaldırılarak yükselti sıfır metre kabul edilerek hesaplanan alandır. İzdüşüm alanda her yer düz kabul edilir.Türkiye’de izdüşüm alanı ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güney Doğu Anadolu’dur.Türkiye’nin Gerçek Alanı: 814.578 Km2Türkiye’nin İzdüşüm Alanı: 780.576 Km2Arada yaklaşık 34.000 km2 lik farkın bulunması Türkiye’nin dağlık bir ülke olduğunu gösterir.
12. Sayfa
Haritalar Çizilirken Dikkat Edilecek Hususlar;Kulanım amacı belirlenirÖlçek belirlenirAmaca uygun başlık belirlenirÇizimi yapılacak yerin konumu belirlenir.Çizim yapılacak yerin alanı belirlenir.Çizim yöntemi (Projeksiyon) belirlenir.Çizimde kullanılacak sembol ve işaretler (Lejant) belirlenir.style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
13. Sayfa
Harita ÇeşitleriHaritalar konularına ve ölçeklerine göre iki gruba ayrılır.1. Konularına Göre Haritalar:Fiziki Haritalar: Yüzey şekillerini, yükseltilerine göre belli renklerle gösteren haritalardır. Bu haritalarda; dağlar, ovalar, vadiler, platolar, akarsular gibi yer şekilleri gösterilir.Beşeri ve Ekonomik Haritalar: Nüfus dağılışı, nüfus yoğunluğu, yerleşme, ekonomik etkinlikler (tarım, hayvancılık, endüstri vb. ) gösterilir.Siyasi Haritalar: Ülke sınırlarını, il ve eyalet sınırlarını gösteren haritalardır.Özel Haritalar: Belli bir konuda hazırlanmış haritalardır. Bu haritaları konunun uzmanları kullanır. Örneğin: Jeoloji, Jeomorfoloji, Toprak, İzobar, İzoterm haritaları gibi.
14. Sayfa
Bütün Haritalardan Yararlanarak:Yön bulunur,Konum belirlenir,Alan hesapları yapılır,Yerel saat hesapları yapılır,Uzunluk hesapları yapılır. style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
15. Sayfa
Ölçeklerine Göre Haritalar:Büyük Ölçekli Haritalar: Planlar: 1:20.000’e kadar olanlar, Topografya Haritaları: 1:20.000 ile 1:200.000 arasında olanlar.Orta Ölçekli Haritalar: 1:200.000 ile 1:500.000 arasında olan haritalar.Küçük Ölçekli Haritalar: 1:500.000 küçük olan haritalara denir. Ölçeği daha küçük olanlara da atlas denir daha çok ülke ve kıtalar gibi geniş alanlar gösterilir.
16. Sayfa
Büyük ve Küçük Ölçekli Haritaların KarşılaştırılmasıBüyük Ölçekli Haritalar(1 : 50.000)Küçük Ölçekli Haritalar(1 : 500.000)Ayrıntı fazlaAyrıntı azDar alanları gösterirGeniş alanları gösterirBozulma oranı azdırBozulma oranı fazladırPayda küçüktürPayda büyüktürKüçültme oranı azKüçültme oranı fazlaİzohipsler arası fark azİzohipsler arası fark fazla
17. Sayfa
Küçük Ölçekli Harita
18. Sayfa
Büyük Ölçekli Harita
19. Sayfa
Haritalarda Uzunluk ve Alan Hesaplarıstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
20. Sayfa
HARİTALADA YERŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ TARAMA YÖNTEMİTarama yöntemi ile yapılan haritalarda, yer şekilleri kısa, kalın, sık yada ince, uzun, seyrek çizgilerle taranmış olarak gösterilir. Eğim arttıkça taramaların boyları kısalır, sıklaşır ve kalınlığı artar. Eğimin az olduğu yerlerde ise taramalar uzar, seyrekleşir ve incelir. Taramanın yapılmadığı yerler ise düzlükleri göstermektedir. Tarama yöntemi ile harita yapımının zor olması, yükselti, eğim bulma gibi hesaplamaların yapılamaması gibi nedenlerden dolayı bu yöntem günümüzde kullanılmamaktadır.
21. Sayfa
KABARTMA YÖNTEMİYer şekillerinin belli bir ölçeğe göre kabartmaları yapılır ve yükselti basamaklarına göre renklendirilir. Yer şekillerini en iyi gösteren yöntemdir. Ancak taşınması zor ve yapının maliyeti fazla olduğu için pek yaygın bir metot değildir.
22. Sayfa
RENKLENDİRME YÖNTEMİYeryüzü şekilleri yükselti basamaklarına göre çeşitli renkler kullanılarak gösterilir.
23. Sayfa
GÖLGELENDİRME YÖNTEMİ Yer şekillerinin bir yönden aydınlatıldığı düşünülür. Buna göre ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkle gösterilir. Bu yöntemde yükselti basamakları bulunmadığından yükselti tespit etmek ve profil çıkarmak mümkün değildir.
24. Sayfa
İZOHİPS YÖNTEMİ Deniz seviyesinden itibaren eşit yükseltideki noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan eğrilere izohips denir. Bu eğrilerden yararlanarak yer şekillerinin gösterilmesine de izohips yöntemi denir.
25. Sayfa
Eşyükselti ( İzohips) Yönteminin ÖzellikleriBir izohips eğrisi üzerindeki bütün noktaların yükseltisi eşittir.İzohips eğrileri birbirini kesmezler.Sıfır metre eğrisi deniz seviyesini gösterir.İzohips eğrileri arasındaki yükselti farkı her yerde aynıdır.Eşyükselti eğrileri kapalı eğrilerdir. En içteki eğri en yüksek yerleri, en dıştaki eğri de en alçak yerleri gösterir.Birbirini çevrelemeyen komşu iki eğrinin yükseltisi aynıdır.İzohipsler dağ doruklarında nokta halini alırlar.
26. Sayfa
Eşyükselti ( İzohips) Yönteminin Özellikleriİzohipsler üzerinden geçen kesik çizgiler mevsimlik akarsuları, düz çizgiler ise daimi akarsuları gösterir.Akarsuyun her iki yanındaki izohips eğrilerinin yükseltisi eşittir.Eğimin arttığı yerlerde izohipsler sıklaşır, azaldığı yerlerde ise seyrekleşir.İzohipslerin sayısı haritanın ölçeğine ve yükseltiye göre farklılık gösterir.İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı (şelf) dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Kıta sahanlığı: kıyı çizgisinden itibaren denizin 200 metre derinliğe ulaştığı yere kadar olan bölümdür.
27. Sayfa
Eğimin fazla olduğu yerlerdeAkarsuyun akış hızı fazladır.Akarsuyun aşındırma gücü fazladır.Akarsuyun enerji potansiyeli fazladır.Akarsuyun taşıdığı materyal boyutu büyüktür.Zirveye çıkış daha zordur.Yatay uzaklık azdır.style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
28. Sayfa
İzohips Haritalarında Yeryüzü Şekillerinin GösterilişiVADİLERYükseltisi fazla olan eğriden, yükseltisi az olan eğriye doğru ters “ V ” şekli oluşturur.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
29. Sayfa
SIRTLARİzohips yükseltisi fazla olan eğriden, yükseltisi az olan eğriye doğru “V” şekli oluşturur. Vadilerin tersi şeklindedir. Sırtların kenarları da yamaçları oluşturur.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
30. Sayfa
BİRİKİNTİ KONİLERİ VE DELTALARDelta ve birikinti konileri akarsuların alüvyonlarını biriktirerek düzlükler oluşturduğu yerlerdir. Buralarda izohips eğrileri daha seyrektir.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
31. Sayfa
BOYUNİki tepenin arasındaki ve iki vadinin üst kısmındaki hafif düzlük yerlerdir.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
32. Sayfa
KAPALI ÇUKURArazide çevrelerine göre kapalı çukur özelliğine sahip yerlerdir. Çukurlaşmanın başladığı yerden çukurlaşma yönünde ok işareti konarak gösterilir. Buralara çanakta denir. (Krater, polye, obruk gibi) Kapalı çukurların içerisinde su varsa taranarak gösterilir.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
33. Sayfa
PLATOAkarsular tarafından derince yarılmış yüksek düzlüklerdir. İzohipsler platonun düz yerlerinde seyrek, eğimli yerlerde sıktır.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
34. Sayfa
DORUKDağların zirvelerine doruk denir. İzohipsler buralarda bazen nokta halini alır.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
35. Sayfa
OVAAkarsular tarafından parçalanmamış geniş düzlüklere denir. İzohipsler ovalarda seyrekleşir.style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
36. Sayfa
PROFİL ÇIKARMAİzohips haritalarından yararlanılarak arazilerdeki belli noktalar arasının yandan görünüşü çıkartılabilir. Buna profil çizimi denir.İzohips Haritalarından Profil Çıkarılırken; Tepe ve çukur sayısı, Profilin başlangıç ve bitiş noktalarının yükseltisi Eğim durumu gibi özelliklerine dikkat edilmelidir.style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
37. Sayfa
Profil Çıkartmastyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
38. Sayfa
İZOBATAynı derinlikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere denir. Göl ve denizler gösterilebilir.İZOHİPSİZOBAT0 metreDenizSeviyesi
39. Sayfa
EĞİM HESABIİki nokta arasındaki yükselti farkının bu iki nokta arasındaki yatay uzaklığa (metre cinsinden) oranına eğim denir. Yüzde veya binde olarak hesaplanır. Eğer yüzde isteniyorsa yükselti farkı 100 ile binde isteniyorsa yükselti farkı 1000 ile çarpılır.Eğim (E) =Yükselti Farkı x 100 veya 1000Yatay Mesafe
40. Sayfa
Örnek SoruDeniz seviyesinden 600 m yüksekliğe çıkan bir araç yatay mesafede 30 km yol gittiğine göre, bu yolun eğimi % kaçtır?Eğim (E) =Yükselti Farkı x 100 veya 1000Yatay MesafeEğim =600 x 10030 km=600 x 10030,000 m=% 2style.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilityppt_xppt_ystyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
41. Sayfa
SORU - 1Harita üzerinde 12 cm olan iki nokta arasındaki uzaklık gerçekte 60 km’dir. Buna göre haritanın ölçeği nedir?ÖP = HU / GUÖP = 12 / 60 kmBurada 60 km’yi, cm’ye çevirmemiz gerekir. Bunun içinde 5 sıfır eklememiz gerekir.ÖP = 12 / 6.000.000ÖP = 1 / 500.000Olarak sonuç bulunur.style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
42. Sayfa
SORU - 21 / 1.200.000 ölçekli bir haritada 17 cm olarak ölçülen uzunluk gerçekte kaç km’dir? GU = HU x ÖPGU = 17 x 1.200.000İşlemi kolaylaştırmak için harita uzunluğunu km’ye çevirirsek 5 sıfır atar km’ye çeviririz. Bu durumda 12 olur.GU = 17 x 12GU = 204 Sonuç: 204 km’dir.style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
43. Sayfa
SORU - 31 / 1.000.000 ölçekli bir haritada 5cm olarak gösterilen bir uzunluk, 1 / 5.000.000 ölçekli bir haritada kaç cm olarak gösterilir?GU = HU x ÖPGU = 5 x 10 ( 5 sıfır attık)GU = 50 kmGerçek uzunluk değişmeyeceği için ikinci haritada yerine koyarsak;HU = GU / ÖPHU = 50 km / 5.000.000HU = 5.000.000 / 5.000.000HU = 1 Cevap: 1 cmstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
44. Sayfa
SORU - 41 / 500.000 ölçekli bir haritada 3 cm2 ile gösterilmiş bir gölün gerçek alanı nedir?GA = HA x ÖP2GA = 3 x (500.000)2500.000 in karesini alıp işlemlere devam etmek zahmetli olacağından 5 sıfırını silip km’nin karesini almak daha kolay ve mantıklı bir yoldur.GA = 3 x (5)2GA = 3 x 25GA = 75 kmstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
45. Sayfa
SORU - 5500 km2 alan kaplayan bir ada 1 / 1.000.000 ölçekli bir haritada kaç cm2 ile gösterilir?HA = GA / ÖP2HA = 500 / ( 1.000.000 )2HA = 500 / ( 10 )2HA = 500 / 100HA = 5 cm2style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.type
46. Sayfa
SORU - 6Bir haritada 4 cm2 lik bir alan gerçekte 64 km2 olduğuna göre haritanın ölçeği nedir?ÖP =ÖP =ÖP =ÖP = style.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotationstyle.visibilitystyle.colorfillcolorfill.typestyle.visibilityppt_wppt_hstyle.rotation
47. Sayfa
Daha fazlası için www.kadirhoca.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Cevap : Haritalarla ilgili ekte dosya ekledim inceleyebilirsiniz,