Sözlükte TİMSAL Nedir:
Sembol, örnek, simge

Sözlükte TEMSİL Nedir:
1. Birinin veya bir topluluğun adına davranma.
2. Belirgin özellikleri ile yansıtma, sembolü olma, simgeleme.
3. Oyun: “Böyle olmakla beraber, gerek orta oyununun gerek tuluatın köylü temsilleri ile bir münasebeti olsa gerek.” -A. K. Tecer.
4. e. hlk. Söz gelişi.
5. biy. esk. Özümleme.

Sözlükte NUMUNE Nedir:
örnek:

Sözlükte MOSTRA Nedir:
Örnek, göstermelik, model
Cümle 1: Gülümser bir resimdir / Muhayyel sevgilimdir. - Y. K. Beyatlı

Sözlükte MİSAL Nedir:
Örnek olarak alınabilen, gösterilen şey, örnek

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?

Sözlükte MOSTRA Nedir:
Örnek, göstermelik, model
Cümle 1: Gülümser bir resimdir / Muhayyel sevgilimdir. - Y. K. Beyatlı

Sözlükte NUMUNE Nedir:
örnek:

Sözlükte MİSİL Nedir:
Eş, benzer

Sözlükte PARADİGMA Nedir:
Tanım 1 : Türkçesi ictihad. Yunanca paradeigma kelimesinden gelir. “Paradigma, bireyin iç ve dış dünyasını (kendisini ve etrafını) yorumlama, algılama ve bilme süreçleriyle ilgili tüm etkenlerin yarattığı örgütlü ve dinamik düşünsel sistem, düzenektir.” Bir başkası paradigma’ya çok kısaca, “algı düzeneği” diyordu. Psikolog Prof.Dr. Doğan Cüceloğlu bir TV programında kavramın açıklamasını çok daha pratiğe indirgeyerek, gözlüğünü çıkarıp sunucuya göstermiş ve “İşte bu” demişti. Nasıl bir gözlükle bakıyoruz dünyaya? Bir arayol bulup paradigma’yı, insanın yaşamı (tabii ki, hem kendisini hem de etrafını) yorumlama ve algılama biçimi diye tanımlayalım.

---

Tanım 2 : Kişilerin, grupların veya toplumların bakış açısı. Thomas Samuel Kuhn'a göre: "Belli bir bilimsel yaklaşımın doğayı sorgulamak ve doğada bir ilişkiler bütünü bulmak için kullandığı açık ya da örtülü inançlar, kurallar, değerler ve kavramsal-deneysel araçların tümüdür."

---

Tanım 3 : Paradigma kavramı algı süreci, seçici algı ve algıda organizasyon kavramları ile açıklanıyor. Algı, duyusal verilerin anlamlandırılması sürecidir. Algılayanın hazıroluşu (ihtiyaçları, güdüleri vb.) ve algılanan nesnenin özellikleri seçici algılamada etkili faktörlerdir. Algılama sürecinin aktiftir. Algılayan nesneleri gelişigüzel değil bir düzen içinde algılar. Algılama süreci sadece fiziksel çevrenin algılanması ile sınırlı değildir. Sosyal olayların algılanmasında da aynı süreçler sözkonusudur. Paradigma kavramı, algılama, yorumlama ve bilme süreçleriyle ilgili tüm etkenlerin yarattığı örgütlü ve dinamik düşünsel sistemdir. Paradigmaya karşılık "algı düzeneği" teriminin de kullanılabilir. Paradigma bir tür harita, belirli durumlarda nasıl davranılması gerektiğine ilişkin bir temel kalıptır. Bursa haritası ile İzmir'de adres bulmak mümkün değildir. Ancak gerçek durumlara uygun bir harita ile doğru sonuçlara ulaşılabir. Gerçek durumlara uygun paradigmaları belirlemek zordur. Sistemli düşünme yöntemleri ile bu başarılabilir. Bu nedenle özgür ve yaratıcı düşünmek çok önemlidir. Bilimsel düşünme metodu, iyi bir düşünme metodudur. Paradigmalar hiyerarşik bir düzen içinde ilişki içindedir. Toplumumuzda yaşam önemli ölçüde geleneksel kültüre uygun bir paradigmayla yürümektedir. Bununla birlikte yasal çerçevenin çağdaş kültüre uygundur. Akademik eğitim temel paradigmaları değiştirmeye yetmez. Bu nedenle akademik eğitim köklü davranış değişiklikleri oluşturmayı tek başına başaramaz. Torpilin (kayırmanın) yasal olarak suç sayılması çağdaş kültüre uygundur ama yüksek eğitim almış kişilerin rüşvet alması geleneksel kültüre bağlı kalıplanmış bir davranış olarak devam etder. Bu nedenle adam kayırma üniversiteler gibi en yüksek akademik eğitim merkezlerinde de yaşamaktadır.

Sözlükte GÖSTERMELİK Nedir:
Bir bütünün niteliğini anlatmak için bütünden ayrılıp verilen parça, örnek, numune, mostralık

Sözlükte KİP Nedir:
örnek, kalıp.

Sözlükte NORM Nedir:

Norm: kural; kabul edilmiş belli bir ölçü; ölçü görevi yapan en yüksek kural.

Toplumsal Norm Nedir

Bir toplumda insanları belli olaylar karşısında nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen öyle davranmaya zorlayan kurallara sosyal norm denir.
 

1. Yazılı (Resmi) Normlar

Kanunlar, tüzükler, yönetmelikler gibi devletin yetkili organlarınca düzenleyip, uygulamaya konan, gerektiğinde değiştirilen, devletin ve sosyal düzenin korunmasını ve devamını amaçlayan normlardır. Uymayanlar maddi ve bedeni cezaya çarptırılır. hukuk kuralları gibi

2. Yazısız (Resmi Olmayan) Normlar

Bireyler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinden doğan töre, adet, gelenek,görenekler, din kuralları, görgü kuralları gibi yazılı olmayan normlardır. Yaptırmaları mesnevidir.
 
Örf (Töre): Toplum yaşamında yararlı ve gerekli olduğuna ortaklaşa inanılan; kimi yerde yasa ve ahlakın yerine geçebilen, yaptırım gücü (kanun veya norm şeklinde) olan kurallara örf veya töre denir.
 
Adet: Halk tarafından alışılmış ve yaygın olarak kullanılan davranış şekilleridir. Bayramda akraba ve ahbap ziyaretleri yapmak gelenek: Bir toplumda, eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa geçen kültür mirasları, alışkanlıklar bilgiler ve davranışlardır.
 
Görenek: Bir şeyi görülebildiği gibi yapma alışkanlığıdır. Uyulması için yaptırımı bulunmayan, ya da çok az olan davranış öğeleridir.
 
Din Kuralları: İnsanların Tanrıyla veya diğer insanlarla ilişkilerini düzenler.Sevap ve günah gibi yaptırım çeşitleri vardır.
 
Ahlak Kuralları: İnsanların kendi nefislerine karşı vazifelerini ve diğer insanlarla ilişkilerinde nasıl davranmaları gerektiğini belirten kurallardır.
 
Görgü Kuralları: Örf ve adetlerin basit biçimidir. Bir kimsenin belli bir olayda nasıl davranması gerektiğini gösterir. Bir toplantıda konuşurken, bir davette yemek yerken bir törene katılırken nasıl davranırız?
 
Hukuk Kuralları: Kişiler arası ve kişi ile toplum arası ilişkileri düzenleyen,maddi yaptırım olan bu nedenle uyulması zorunlu kurallardır.
 

Sosyal Normların Özellikleri

 - Sosyal değerlerin somut şeklidir.
 - Toplumun düzen ve devamlılığını sağlar.
 - Toplumsal kontrolü sağlarlar.
 - Toplumsal süreç içinde veya merkezi otoritece oluşturulabilir.
 - Bireylerin davranışlarını sınırlayan emir, yasaklardır.
 - Toplumdan topluma veya zamanla değişir.
 - Uymayanlar toplumca cezalandırılır, zorlayıcıdır.
 - Çoğunluğun sosyal normlara uyması sosyal bütünleşmeye, uymaması ise sosyal çözülmeye neden olur.

Sözlükte ASIL Nedir:
ölümlü bir baba olan peleus ile bir tanrıça olan thetis'in oğlu olan yarı tanrı aşil (akhilleus) yunan mitolojisinin en önemli kahramanlarından biridir. thetis oğlunu ölümsüzlük nehri styx'de yıkarken elini suya değdirmemesi öğütlendiği için, onu sol topuğundan tutup suya batırmıştır. yalnızca oradan vurulursa öleceğine inanılır. efsaneye göre, öleceğini bildiği halde helen'i geri almak için yapılan truva savaşı'na katılmış ve truva prensi paris tarafından sol topuğundan zehirli okla vurularak ölmüştür. bu yüzden ayak topuğunda yer alan tendona aşil tendonu adı verilir. başka bir anlatı da şöyledir: thetis'ten doğacak çocuğun tüm tanrılardan daha güçlü olacağı kehaneti üzerine thetis peleus ile yani bir ölümlü ile zorla evlendirilmiştir. thetis doğan çocuklarının ölümlü taraflarını yok etmek için kocasından gizlice onları doğar doğmaz ateşte yakar ama çocukları bu yüzden ölür. thetis son oğlu akhilleus'u (aşil) ateşe tutarken peleus onu yakalar. akhilleus'un sadece topuğu yanmamıştır. "tarihin babası" olarak adlandırılan homeros'un, truva savaşı'nı anlatan ilyada adlı eserinde aşil'in mezarının yeri tarif edilir. bu tarife göre, aşil'in mezarının, bugün çorum ili osmancık ilçesi sınırları içinde bulunan adatepe'de olduğu iddia edilmektedir.

Sözlükte NAZİR Nedir:
nazır : bakan, bir bakanlığı İdare eden. netice: bir şey en son durumu, sonuç niyabet: vekillik etme, birinin yerine bakma, naiblik. nizam-ı alem: 1. dünya düzeni. 2. kamu düzeni.

Sözlükte MODEL Nedir:
model nedir ? model, fiziksel hayata ait gerçekliklerin bir takım anlamlı sembollerle ifade edilmesidir. diğer taraftan model gerçek hayatta olması gerektiği düşünülenin ifadesidir. yani gerçekliğin idealleştirilmiş halidir. çoğu kez karmaşık olanın basite indirgenmesidir. aslında gerçeklik hiç bir zaman bir model ile yüzde yüz ifade edilemez. bu anlamda model gerçekliğin daha basitleştirilmiş halidir. gerçek hayat çoğu kez bir model ile tam anlamıyla ifade edilemez. bunun en önemli nedeni, model oluşturulurken yeterince ifade edilemeyen, anlaşılamayan, ya da modelin oluşturulması esnasında ortada olmayan gerçeklikler sebebiyle yapılan varsayımlardır. örneğin, fizikçiler serbest düşmenin modelini oluşturup hesapları yaparken, havanın direncini yok farzettiklerinden (yoksayım demek daha uygun olacak) gökyüzünden aynı anda yere bırakılan 10 tonluk bir demir ile birkaç gramlık tüyün aynı zamanda yere düşeceğini hesaplarlar. birisini model alan kişi o kişiyi ideal olarak kabul etmekte ve her ne kadar onun aynısı olamasa da onun gibi olmaya çalışmaktadır. modacıların yeni giysi tasarımlarını ve takı ürünlerini insanlara göstermek için yararlandıkları foto modellere bakalım. fiziksel görünüş itibarıyle idealleştirilmiş ölçüler esas alınarak seçilen modellerin üzerinde sergiledikleri elbiseler acaba kaç insanda aynı güzellikte durabilir?

Sözlükte MİSİL Nedir:
Eş, benzer

Sözlükte MİSAL Nedir:
Örnek olarak alınabilen, gösterilen şey, örnek

Sözlükte EMSAL Nedir:
Benzerler:

Sözlükte BİÇİM Nedir:
Biçim (Form) : Nesnelerin dış görünüşü. Metafizikte bir nesnenin, gizil ilkesi olan, hammaddeden ayırt edilen etkin belirleyici ilkesi. Platon bugün biçim sözcüğü ile karşılanan eidos terimini bir şeyi o şey yapan kalıcı gerçeklik ile sonlu ve değişmeye uğrayan tikelleri ayırmak için kullanmıştır. Platoncu biçim kavramı, da pytagarosçı kurama dayanır. Bu kurama göre, nesnelerin ayırt edici özelliklerini veren maddi öğeler değil, pythagoras’ın sayısal olarak adlandırdığı kavranabilir yapılardır. Madde ve biçim arasındaki ayrımı ilk kez ortaya atan aristoteles’tir. O’na göre madde kendi içinde bir nesne değil, nesnelerin oluşumunda bulunan farklılaşmış temel öğedir. Tikel nesnelerin, bu temel öğeden oluşmaları farklılaşma süreci ile gerçekleşir. Bu süreç içinde belirli biçimler alan nesneler de kavranabilir dünyayı oluşturur. Madde gizil öğe, biçim ise gerçekleşen öğedir. Alman filozof kant’a göre, biçim zihnin, bir özelliği birey tarafından nesneye yükleniyordu. Kant’a göre mekan ve zamanın duyarlılığı iki apriori biçimindedir. İnsanın kendi başına zaman ve mekan deneyimi olmasa bile insanın mekan ve zaman dışı deneyiminin olmayacağını savundu.

Biçim Nedir ? (Detay) :

Os. Şekil, Suret, Nevi, Hey’et, Temsil, Remiz, Mecaz, İstiare, Kinaye, Sureti hariciye, Bediai lafzıye, Bediai maneviye; Fr. Forme, Figure; Al. Form, Figur, Schluss, Gestalt; İng. Form, Figure, Shape; İt. Forma, Figura. Özdek ve içeriğin karşıtı. "Ne" olana karşıt olarak "nasıl" olan. Kaos durumunda, düzensiz ve belirlenmemiş olana karşılık sınırlanmış, düzenlenmiş olan. Bir nesnenin, biçim almamış özdeğinden, içeriğinden ayırmak üzere, onun dışını, dış çizgilerini, aynı zamanda iç yapısını, kuruluşunu, düzenini belirleyen. Biçim almamış özdeğe karşılık, belli bir düzene girmiş olan.// Özellikle bu anlamıyla felsefede (mantık, bilgi öğretisi, varlıkbilim, ahlak felsefesi, estetik, doğa ve tarih felsefesi) biçim kavramının önemli bir yeri vardır. Platon'da biçim, idea ile aynı anlamda kullanılır; genel olanı, değişmez olanı ve kendinden var olanı gösterir; bireysel ve değişen görüngülerin üstünde ve arkasında ilkörnek olarak bulunur. Aristoteles'te, her somut nesne, özdek ve biçimden kuruludur. Başka deyişle, "Biçim kazanmış olan özdektir"; biçim, gerçeklik veren, gerçekleştiren etkendir (causa formalis), aynı zamanda oluş sürecinin ereğini belirler (causa finalis). Özdek, ancak biçim yüzünden 'gerçeklik kazanmış olan bir olabilirliktir. Bu düşünce ortaçağda özellikle skolastik dizgelerce benimsenmiştir. Aquinolu Thomas'a göre nesnenin özü ve varoluşu biçimden oluşur; ruh bedenin bi· çimidir; salt tinsel tözler ayrık biçimlerdir; Tanrı salt biçimdir. Yeniçağ felsefesi nesnel varlık öğretisinden ayrıldığı ölçüde biçim kavramının anlamı ve durumu da değişir. Kant'ta görü biçimleri (uzay ve zaman; ve düşünce biçimleri (kategoriler) artık nesnel varlık bağıntıları olmaktan çıkarlar, bilgi ve deneyin, insan duyarlılığında ve anlağında bulunan, zorunlu koşulları olurlar. Sınırlanmakla belirlenmiş özdek ya da uzay... Antikçağ Yunan felsefesinde biçim kavramı, ilkin Anaksagoras felsefesinde önem kazanmıştır. Anaksagoras’a göre biçim, evrensel oluşmada düzenlenmemiş özdek (Yu. Khaos) karşıtı olarak düzenlenmiş özdek (Yu. Kosmos)’tir Aristoteles ünlü eidos (biçim) kavramının düzenleyicilik ve yetkinleştiricilik anlamlarını Anaksagoras’dan almış olsa gerektir. Aristoteles, deyimi, nesnenin niteliklerinin tümü anlamında ve özdek ile içerik karşıtı olarak kullanmaktadır. Ona göre ilk özdek (Yu. Prote hyle) biçim’sizdir ve sadece bir güç (Yu. Dynamis)’tür.; onu edim (Yu. Energia)’e geçirip gerçekleştiren, görünümlü ve yetkin kılan biçim (Yu. Eidos)’dir. Biçim, özdeğin gerçekleşmesidir, gerçek olmayanın gerçek haline geçmesidir. Biçimsiz olan özdek, biçimle gerçekleşmektedir; eşdeyişle kumaş biçimlenerek pantolon, ceket, perde, masa örtüsü olmaktadır. Evrendeki her varlık, biçim kazanmış olan bir özdektir. Demek ki her varlığın bir özdeği, bir de biçimi vardır. Özdek, güç halinde (Os. Kuvve halinde) bulunan biçimdir. Demek ki her varlık, kendinden daha yetkin olan varlığın özdeği ve her yetkin varlık, kendinden daha az yetkin olan varlığın biçimidir. Eytişimsel özdekçi mantıkta biçim, içeriğin (öz’ün) yapısıdır ve yüzyılımıza gelinceye kadar sanıla geldiği gibi onun karşıtı değil, tersine, onun sıkıca bağımlısıdır. Biçim ve içerik (öz) ancak birlikte varolabilirler, biçimsiz öz olamayacağı gibi özsüz biçim de olamaz. Bu bağımlılıkta içerik (öz) temel, biçim ikincildir. Çünkü belirleyici olan özdür, özün çelişkileri onu geliştirirler, gelişen öz de yeni değişimlerine göre biçimini etkiler ve değiştirir. Biçim, öz tarafından meydana getirilmekle beraber yaratıcısıyla karşılıklı etki ilişkisi içinde bulunur, bu etkisiyle özünün gelişmesini hızlandırır ya da engeller. Aynı öz çeşitli biçimlerde gelişebildiği gibi aynı biçim çeşitli özleri yapılaştırabilir. Eytişimsel özdekçiliğin bu konuda ortaya koyduğu çok önemli bir bilgi de biçim’in özsel bir dışlık değil, özün iç yapısını temsil ettiği ölçüde onun gerçek bir parçası oluşudur. Orhan Hançerlioğlu(Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi)