Para biriminin değerinin ani yükselişi veya düşüşü, "döviz kuru dalgalanmaları" olarak adlandırılmaktadır. Döviz kuru dalgalanmaları, bir ülkenin para biriminin diğer para birimleri karşısındaki değerinin değişmesi durumudur. Döviz kuru dalgalanmaları, hem ekonomik hem de siyasi faktörlerden kaynaklanabilir.

Ekonomik faktörler arasında:

1. Faiz oranları: Bir ülkenin faiz oranları arttığında, o ülkenin para birimi daha değerli hale gelir. Çünkü yatırımcılar, yüksek faiz oranlarından yararlanmak için o ülkenin para birimini satın almak isterler.
2. Enflasyon: Bir ülkenin enflasyonu arttığında, o ülkenin para birimi daha az değerli hale gelir. Çünkü enflasyon, o ülkenin parasının satın alma gücünü azaltır.
3. Ekonomik büyüme: Bir ülkenin ekonomik büyümesi arttığında, o ülkenin para birimi daha değerli hale gelir. Çünkü ekonomik büyüme, o ülkenin parasının arzını azaltır.

Siyasi faktörler arasında:

1. Siyasi istikrar: Bir ülkenin siyasi istikrarı arttığında, o ülkenin para birimi daha değerli hale gelir. Çünkü yatırımcılar, siyasi istikrarlı ülkelerde yatırım yapmaktan daha fazla keyif alırlar.
2. Siyasi gerilimler: Bir ülkede siyasi gerilimler arttığında, o ülkenin para birimi daha az değerli hale gelir. Çünkü yatırımcılar, siyasi gerilimli ülkelerde yatırım yapmaktan kaçınırlar.
3. Uluslararası ilişkiler: Bir ülkenin uluslararası ilişkileri olumlu olduğunda, o ülkenin para birimi daha değerli hale gelir. Çünkü yatırımcılar, o ülkenin para biriminde yatırım yapmaktan daha fazla keyif alırlar.

Döviz kuru dalgalanmaları, ekonomi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Örneğin, döviz kuru dalgalanmaları, ihracat ve ithalat maliyetlerini etkileyebilir, yatırım kararlarını etkileyebilir ve enflasyonu etkileyebilir.

Para biriminin değerinin ani yükselişi, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:

1. Faiz oranlarının ani bir şekilde artması: Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 2023 yılında faiz oranlarını 100 baz puan artırmıştır. Bu artış, Türk lirasının değerini yaklaşık %5 oranında artırmıştır.
2. Enflasyonun ani bir şekilde düşmesi: Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde enflasyon, 2023 yılında %8,6'dan %6,8'e düşmüştür. Bu düşüş, Amerikan dolarının değerini yaklaşık %2 oranında artırmıştır.
3. Ekonomik büyümenin ani bir şekilde artması: Örneğin, Çin'de ekonomik büyüme, 2023 yılında %8,1'den %8,6'ya yükselmiştir. Bu artış, Çin yuanının değerini yaklaşık %1 oranında artırmıştır.

Para biriminin değerinin ani düşüşü, aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:

1. Faiz oranlarının ani bir şekilde düşmesi: Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası, 2023 yılında faiz oranlarını 100 baz puan düşürmüştür. Bu düşüş, Amerikan dolarının değerini yaklaşık %5 oranında düşürmüştür.
2. Enflasyonun ani bir şekilde artması: Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti'nde enflasyon, 2023 yılında %6,8'den %8,6'ya yükselmiştir. Bu artış, Türk lirasının değerini yaklaşık %2 oranında düşürmüştür.
3. Ekonomik büyümenin ani bir şekilde düşmesi: Örneğin, Japonya'da ekonomik büyüme, 2023 yılında %2,5'ten %1,5'e düşmüştür. Bu düşüş, Japon yeninin değerini yaklaşık %1 oranında düşürmüştür.

Döviz kuru dalgalanmaları, yatırımcılar ve şirketler için önemli bir risk unsurudur. Bu riski azaltmak için, yatırımcılar ve şirketler, döviz kuru riskini hedge etmek için çeşitli yöntemler kullanabilirler.