Sözlükte BARUT Nedir:

Barut Nedir

Barut kükürt ve kömür tozundan yapılan patlayıcı bir maddedir. Barut, enerjiyi biriktirmek, taşımak ve harekete geçirmek için kullanılan ilk teknolojilerden biridir. Bileşiminde % 70-80 oranında güherçile (potasyum nitrat: KNO3), % 12-20 oranında odunkömürü tozu, % 14 oranında kükürt vardır. 1800'lerin ikinci yarısı boyunca barut, güherçile, kükürt ve odun kömürünün bir karışımı olan "karabarut" anlamına geldi.

Barutu Kim Buldu

Barut bilinen en eski patlayıcı, itekleyici kimyasaldır. Tarihte bilinen ve baruttan bahseden ilk yazı, 850 yılında Çin‘de yazılmış bir kitapta geçmektedir. Kitapta ölümsüzlük iksirini bulmaya çalışan bir simyacının yan ürün olarak barutu bulduğunu gösteren kısımlar mevcuttur. Kullandığı maddeler ve yanıcılığından bahsedilmiştir.Çinliler barutu silah olarak ilk defa 904 yılında patlayıcı olarak kullandılar. Adını “uçan ateş” koymuşlardı. Ardından barut bombalarını mancınıklarda da kullanmaya başladılar. Barutun kayıtlı ilk itici güç olarak kullanılması 1132 yılında bambudan yapılmış toplarda kullanılması denemeleridir. Metal boruya sahip topların kullanımı 1268-1279 tarihleri arasında Moğollar ile Song Hanedanlığı arasındaki savaşta görülür.Barutun Araplar tarafından kullanılması 13. yüzyılda gerçekleşmiştir.Barutun Avrupa’ya nasıl geldiği hakkında fazla bir bilgi yoktur. Bazı tarihçiler İpek Yolu yoluyla geldiğine inanmakta, bir grup da, barutun Avrupa’da Çin’den bağımsız olarak icat edildiğini savunmaktadır.1846 yılında İtalya’da Soprero,İsveç’te Schönbein ve Fransa’da Böttger adlı kimyagerler ayrı ayrı çalışarak Nitrogliserin ve Nitroselüloz ( veya pamuk barutu) adı verilen barut çeşidini buldular. bu patlayıcılar olumlu olduğundan, birçok kişi bunları tekamül ettirmek için çaba sarf etti 1886′da Fransız kimyager Vielle silahlarda kullanılabilen ilk dumansız barutu yaptı.

Barutun İcadının Sonuçları

Tarihte ilk kez Çinlilerin kullandığı barut Türk-İslam dünyası sayesinde, haçlı seferleri ile Avrupa tarafından tanınmıştır. Avrupa’da top ilk kez yüzyıl savaşları sırasında İngilizler tarafından kullanıldı.(1337-1453) Osmanlı devleti ise I. Kosova savaşı sırasında (1389) ilk kez topu kullandı. En etkin biçimde ise İstanbul’un fethinde kullanıldı. Avrupalılar bu büyük topları taklit ederek yıkılması imkansız görülen bir çok şatoyu ortadan kaldırdılar. Bunun sonuçları: 1. Büyük derebeylikler yıkıldı. 2. Mutlak krallıklar güçlendi. 3. Avrupa’nın siyasi yapısında büyük değişme oldu. 4. Barutun ateşli silahlarda kullanılması daha çok kralların işine yaramıştır.

Barutun İcadının Önemi

Barutun ateşli silahlarda ve topta kullanılmasıyla Derebeylik (feodalite) rejimi sona erdi. Krallıklar güçlenmeye başladı.

Barutun Kullanım Alanları

Barutun yanma hızı basınçtan etkilenmediğinden dolayı, patlayıcı özelliği gösterir ama yavaş ayrışmasından dolayı da oldukça güçsüz bir patlayıcı sayılır. Bu özelliğinden dolayı daha çok itici bir güç olarak kullanılması tercih edilmiştir. Yandığında silahın namlusuna zarar veremez ama mermiyi itecek yeterli kuvveti yaratır.Fakat kayaların parçalanması gibi uygulamalar için gücü yetersizdir ve bu gibi durumlar için dinamit gibi baruttan daha güçlü patlayıcılar kullanılır.Toz taneciklerinin büyüklüğü, barutun yanma hızını belirler. Daha küçük tanecikler, daha fazla yüzey alanı yaratır bu da daha hızlı yanma demektir. Kovan içinde sıkılaştırılması yanma başladığında patlama yaratır. İşaret fişeklerinde de tercih edilir.

Barutun Yapılışı

% Cinsiyle hesaplama %75 KNO3 veya NaNO3 %15 C %10 S Kabaca hesaplama 15x KNO3 veya NaNO3 3x C 2x S KNO3 = potasyum nitrat NaNO3 = sodyum nitrat C = karbon (kömür) S = kükürt

Kaynakça

Turgay Aydın, Kara avcılığı Teknikleri; İzmir, 1999, 2195 Turgay Aydın, Kara avcılı-ğın Tarihi Felsefesi; İzmir, 1005 Avcının Sesi Mart 1999 sy 86-87 Kenneth Chase, Ateşli Silahlar Tarihi

Sözlükte BOMBA Nedir:
Canlı veya cansız hedeflere atılan, içi yakıcı ve yıkıcı maddelerle doldurulmuş, türlü büyüklükte patlayıcı, ateşli silah:

Sözlükte DİNAMİT Nedir:
Nitrogliserin ile yapılan patlayıcı bir madde.

Sözlükte GAZ Nedir:
Atom veya moleküllerin arasında boşlukların en çok olduğu haldir. Gaz tanecikleri arasında boşluk fazla olduğunda gazlar sıkıştırılabilirler. Gaz tanecikleri düzensiz olarak hareket ederler. Bu hareketleri sırasında gaz molekülleri birbiri ile homojen olarak karışabilirler. Bunların yayılmaları hissedilebilir veya gözle takip edilebilir. Bir odaya damlatılan bir kolonyanın kokusu kısa sürede hissedilirken, bir sigara dumanının yayılması da gözle takip edilebilir. Konuldukları kabı dolduracak şekilde genleşerek kabın şeklini ve hacmini alırlar. Gazlar maddenin en düzensiz halidir ve sadece gazlar (tanecikler arasındaki boşluk fazla olduğu için) sıkıştırılabilme özelliğine sahiptir.

(Gaz hali) gazların belirli bir hacmi ve belirli bir biçimi yoktur. Bu yüzden elle tutulan gözle görülen cisimlere benzemezler. Çoğu zaman varlıkları bile anlaşılmaz. Bir gaz cisim, içine girdiği kabın biçimini alır. Kabın büyüklüğüne göre genişler ya da sıkışır. Gazlar çok hafif cisimlerdir. Su, bir gaz karışı mı olan havadan 800 kat ağırdır.

Gazların esnekliği çok büyüktür. Üzerlerine uygulanan kuvvetle (basınçla) istenildiği kadar sıkıştırılabilirler. Uygulanan kuvvet kalkınca da hemen eski durumlarına geçerler. Gaz cisimler de içinde bulundukları kabın yüzeylerine basınç yaparlar. Bu basınç hacimleriyle ilgilidir. Hacim küçültüldükçe basınç artar. Gazların hacim ve basınçlarının sıcaklıkla da ilgisi büyüktür. Isıtılan gazın hem hacmi hem de basıncı artar.

Hemen hemen bütün gazlar sıvı hale geçirilebilir. Bunun için gazlar yüksek basınç altında soğutulur. Bazı gazlar çok düşük sıcaklıklarda basınçsız da sıvılaştırılabilir.

Gaz cisimlerin kullanılma alanı çok büyüktür. Teknikte ve günlük işlerde yakacaktan içilen gazoza kadar birçok şeyin içinde gazlar kullanılır.

Katı maddelerin ısıtılınca doğrudan gaz hâle geçmesine süblimleşme denir.

Gaz Maddelerin Özellikleri

•Maddenin taneciklerinin serbest hareket ettiği fiziksel hal gaz halidir.
•Tanecikler birbirinden bağımsız sürekli hareket halindedir.
•Belirli bir şekilleri ve hacimleri yoktur.
•Tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. En fazla boşluk bulunan haldir.
•Boşluğun çok olmasından dolayı rahatlıkla sıkıştırılabilir. Sıkışma etkisi ile sıvı hale geçebilir. Sıcaklık etkisi ile katı ve sıvılara göre daha iyi genleşebilirler.
•Akışkan haldedir.
•Bulundukları kabın her yerine eşit oranda dağılırlar yani bulundukları kabı doldurarak kabın şeklini alırlar.
•Hem titreşim hem de öteleme hareketi yaparlar.