Pekiştireçler

Ortama eklenip çıkarıldığı zaman bir davranışın yapılma sayısını ve sıklığını arttıran, azaltan uyarıcılara pekiştireç denir. Pekiştirme ise bir davranışın sıklığının belli bir uyarıcı sayesinde arttırılmasıdır. 

Pekiştireçler etkilerine göre olumlu-olumsuz pekiştireçler, ihtiyaç türlerine göre ise birincil ve ikincil pekiştireçler olarak ikiye ayrılır.

1. Olumlu Pekiştireç

Ortama eklendiği zaman davranışın yapılma sıklığını arttıran ve sürekli hale gelmesini sağlayan pekiştireçlerdir. organizmanın istediği ve ona cazip gelen uyarıcılardır.

Bu örnekte istenen davranış ellerini yıkayarak sofraya oturulmasıdır. Kullanılan olumlu uyarıcı ise sevilen meyvedir. Bu pekiştireç birincil olumlu pekiştireçtir.

Bu örnekte istenen davranış paylaşımdır. kullanılan olumlu uyarıcılar ise gülümseme ve aferin sözcüğüdür. Gülümseme  ve aferin burada ikincil olumlu pekiştireç görevindedir.

a. Birincil Olumlu Pekiştireç

Organizmada fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasını sağlar ve öğrenmeye bağlı değildir. Klasik koşullanmadaki koşulsuz uyarıcıdır.

b. İkincil Olumlu Pekiştireç

Fizyolojik ihtiyacı karşılanmadığı halde yine de organizmanın sahip olmak istediği pekiştireçlerdir. Öğrenilmiştir. Klasik koşullanmadaki koşullu uyarıcıdır. Kendi içinde dört gruba ayrılır.

I. Sosyal Pekiştireç : Bireyi sosyal açıdan onurlandıran pekiştireçlerdir. Sözel ifade ve beden hareketleri şeklindedir.

II. Faaliyetsel Pekiştireç: Bireyin yaomaktan hoşlandığı etkinliklerdir.

III. Sembolik Pekiştireç: Tek başına anlam ifade etmeyen fakat diğer pekiştireçlerle illişkili olduğunda anlanan pekiştireçlerdir.

IV. Nesnel Pekiştireç: Somut nesnelerdir.

2. Olumsuz Pekiştireç

Ortama eklendiğinde davranışın sıklığını azaltan uyarıcılardır. organizmayı rahatsız eder.

İstenmeyen davranış yaramazlık, olumsuz uyarıcı tokattır.

a. Birincil Olumsuz Pekiştireçler

Fizyoljik zarar veren pekiştireçlerdir.

b. İkincil Olumsuz Pekiştireç

Fizyolojik zarar vermeyen fakat organizma tarafından istenmeyen pekiştireçlerdir.