Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar kitabındaki temel çatışma, modern Türkiye'nin sorunlarını ve çatışmalarını yansıtan bireysel ve toplumsal bir çatışmadır. Kitabın ana karakteri olan Selim Işık, toplumun tutundurduğu değerlerle uyumlu olmakta zorlanan bir aydın ve düşünürdür. Selim, modernleşen Türkiye'de yerleşik kültürel değerlerin, aile ve toplumun dayattığı sınırlamaların, kişisel özgürlüklerin sınırlanması ve yabancılaşmanın yarattığı baskılarla mücadele etmek zorunda kalır.

Kitap boyunca Selim'in çevresindeki insanlarla ve kendi iç dünyasıyla yaşadığı çatışmalar okuyucuya yansıtılmaktadır. Ayrıca, Selim'in kendisini sevmesi ve sahip olduğu değerlere rağmen hayatındaki kayıplar, karamsarlığı, yalnızlığı ve tutunamama duygusu da kitabın temel çatışmasını oluşturur.

Tutunamayanlar, modern Türkiye'nin karmaşık ve çelişkili yapısını yansıtan, bireysel ve toplumsal çatışmaların ele alındığı bir eser olarak değerlendirilmektedir.